«Χαῖρε δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει»

Στά τροπάρια τοῦ κανόνα τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου, ἀλλά καί στόν Ἀκάθιστο ὕμνο πολλά τροπάρια καί στίχοι ἐγκωμιάζουν τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο παρουσιάζοντας την ὡς τή χαρά τοῦ κόσμου. «Χαῖρε χαρᾶς δοχεῖον, χαῖρε λιμήν, στόν ὁποῖο καταφεύγουμε ὅλοι ἐμεῖς πού ταξιδεύουμε στό πέλαγος τῶν θλίψεων, εἶναι ἐκείνη διά τῆς ὁποίας γινόμαστε «μέτοχοι χαρᾶς τῆς ἀηδίου», «χαῖρε δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει»κ.τ.λ. Ἐπίσης στό σημερινό τεμάχιο τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου ὑπάρχει ὁ ἐξῆς στίχος.
«Χαῖρε κρατήρ κιρνῶν ἀγαλίασιν» δηλαδή ὅπως ἕνα ποτήρι κρασί μπορεῖ νά φέρει εὐφορία καί χαρά στόν ἄνθρωπο, ἔτσι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι ἕνας κρατήρας, ἕνας ἀμφορέας, πού σκορπάει τή χαρά καί τήν ἀγγαλλίαση. Ἄς δοῦμε ἀπόψε γιά ποιούς λόγους ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος σκορπάει τήν ἀγαλλίαση.

Πρῶτα πρῶτα ἡ Θεοτόκος ἔγινε ἡ αἰτία νά ἐξαφανισθεῖ ἡ λύπη μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων. Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης τήν ὀνομάζει «κοινόν διαλλακτήριον». Ἄς τό ἀναλύσουμε αὐτό. Ἀπό τήν ἡμέρα τῆς πτώσεως τοῦ Ἀδάμ, μέχρι τήν ἡμέρα τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Κυρίου οἱ ἄνθρωποι εἶχαν μιά μόνιμη λύπη στήν ψυχή τους. Ἀνάμεσα στό Θεό καί τόν ἄνθρωπο εἶχε τοποθετηθεῖ «τό μεσότειχο τοῦ φραγμοῦ» δηλαδή ἡ ἁμαρτία, ὅπως λέγει ὁ Παῦλος. Νά ποῦμε μερικά δείγματα πιό παραστατικά. Τήν Εὔα τήν κυνηγοῦσε ἡ κατάρα «ἐν λύπαις τέξη τά τέκνα σου»μέ λύπη θά γεννᾶς τά παιδιά σου. Οἱ ἄγγελοι πού ἐστέλλοντο ἀπό τό Θεό στούς ἀνθρώπους δέν ἔφερναν ποτέ χαρμόσυνα μυνήματα. Πάντοτε ἦταν ἀπειλές ἤ προτροπές τοῦ Θεοῦ νά μήν πέσουν οἱ ἄνθρωποι στίς διάφορες ἁμαρτίες. Ἡ γῆ ἦταν καταραμένη καί τά ἀγκάθια καί οἱ τρίβολοι, ἦταν οἱ ἀποδείξεις τῆς κατάρας. Γενικά ἡ λύπη ἐσφράγιζε ὅλα τά πλάσματα τοῦ Θεοῦ. Οἱ πατέρες θά τό παρουσιάσουν αὐτό μέ μιά παραστατική εἰκόνα. Ὅπως σέ ἕνα χωράφι ἄμα πᾶς νά ξεριζώσεις τά ἀγκάθια μέ τά χέρια σου θά πονέσεις ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος εἶχε «ἠκανθωμένην προαίρεσιν». Ἡ συνείδησή του ἦταν γεμάτη ἀγκάθια, πράγμα πού τοῦ προκαλοῦσε μιά μόνιμη λύπη. Τό πρῶτο χαρμόσυνο μήνυμα ἦταν τοῦ ἀρχαγγέλου πού πῆγε στή Θεοτόκο καί τῆς εὐαγγελίσθηκε τήν ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Τήν ἕνωση τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή τήν καταλλαγή Θεοῦ καί ἀνθρώπων. Ὁ ἴδιος ὁ ἄγγελος τό γεγονός αὐτό θά τό ὀνομάσει «χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ». Ὁ ἀρχάγγελος προσφωνεῖ μέ τή λέξη «χαῖρε» τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο καί ὁ κόσμος ὅλος δι᾿ αὐτῆς τῆς χαρᾶς τρυγᾶ τούς καρπούς τῆς χαρᾶς θά πεῖ ὁ ἅγιος Φώτιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.

Τό δεύτερο σημεῖο πού πρέπει νά δοῦμε εἶναι ὅτι ἡ ἴδια ἔννοιωσε τή χαρά μέ τόν ἴδιο τρόπο πού νοιώθουν χαρά ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πού ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ χαρά εἶναι ὁ Χριστός. Στόν Παράδεισο ὅσο καιρό οἱ πρωτόπλαστοι ἔβλεπαν τό δημιουργό εἶχαν χαρά, ὅταν στερήθηκαν τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ γέμισε ἡ ψυχή τους ἀπό λύπη. Τό ἴδιο καί οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ. Ὅσο καιρό ὁ Χριστός ηταν κοντά τους εἶχαν χαρά, ὅταν ὁ Χριστός ἀποχωρίστηκε ἀπ᾿ αὐτή λυπήθηκαν θανάσιμα. «Πάλιν δέ ὄψομαι ὑμᾶς, καί χαρήσεται ἡμῶν ἡ καρδία». Μή στεναχωριέστε τούς λέγει ὁ Χριστός. Πάλι θά σᾶς ξαναδῶ καί θά χαρεῖ ἡ καρδιά σας.[1] Τό ἴδιο καί ὁ Δαυΐδ. Ὅσο δέν εἶχε πέσει στήν ἁμαρτία καί εἶχε καλές σχέσεις μέ τό Θεό χαιρότανε. Ὅταν ἁμάρτησε καί στερήθηκε τή χάρη τοῦ θεοῦ στέναζε καί ἔλεγε. «Ἀπόδος μοι τήν ἀγαλλίασιν τοῦ σωτηρίου σου». Δός μου καί πάλι τή χαρά τῆς παρουσίας σου.

Ἡ Παναγία ἔννοιωσε προσωπικά τή χαρά αὐτή. Ἐπί ἐννέα ὁλόκληρους μῆνες κυοφοροῦσε μέσα της τό χριστό πού εἶναι ἡ χαρά τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καί σ᾿ ὅλη της τή ζωή ἦταν κοντά στό παιδί της. Αὐτό τῆς ἔδινε μεγάλη χαρά. Αὐτό τῆς ἔδινε τό δικαίωμα νά λέει «μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον καί ἠγαλλίασε τό πνεῦμα μουἐπί τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι μου». Ἡ προσωπική ἕνωση τῆς Θεοτόκου μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό τῆς προκαλοῦσε χαρά. Δέν εἶναι δυνατό νά χαίρει ὁ ἄνθρωπος, γράφει ὁ Καβάσιλας ἐάν δέν ἐπιδημήσει, δηλαδή ἐάν δέν ἔλθει μέσα μας ὁ Κύριος, γιατί ὁ Κύριος εἶναι ὁ μόνος, πού μᾶς ἔφερε τή χαρά. Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ ειναι ἡ χαρά.

Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς ἀνθρώπους. Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ πού γεννήθηκε ἀπ᾿ τή Θεοτόκο, φέρνει χαρά στούς ἀνθρώπους. Τήν παρουσία αὐτή μπορεῖ νά τήν διαπιστώσουμε στή μετάνοια. Ὅταν μετανοεῖ ἕνας ἄνθρωπος νοιώθη χαρά. Ἡ χαρά τῆς μετάνοιας εἶναι ὁ Χριστός. Μπορεῖ νά τή τήν διαπιστώσουμε στήν ἀνάγνωση τῆς Γραφῆς. Πίσω ἀπό τά νοήματα τοῦ Εὐαγγελίου κρύβεται ὁ Χριστός. Χαίρεται ὁ ἄνθρωπος διαβάζοντας τή Γραφή, γιατί ἔρχεται ἡ ἐπαφή μέ τό Χριστό. Ἐπίσης πίσω ἀπό τήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν, κρύβεται ἡ χαρά τοῦ Χριστοῦ. Ἤ τέλος στό ὑπερφυέστατο μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας , ὅπου ὁ ἄνθρωπος ἑνώνεται μέ τό Χριστό σέ ἕνα πρόσωπο, ὁπότε ἔχει μόνιμη τή χαρά μέσα του «πεπληρωμένη», ὅπως εἶπε ὁ Χριστός.

Ἀγαπητοί μου.

Ὁ κόσμος σήμερα περνάει δύσκολες μέρες. Αὐτό πιά τό ζοῦμε ὅλοι κι εἶναι περιττό νά τό λέμε. Ὅλα τά ἔχουμε, τίποτε δέν μᾶς λείπει κι ὅμως χαρά δέν ἔχουμε μέσα μας. Πράγματι στά χρόνια πού διερχόμαστε τά ὑλικά ἀγαθά εἶναι ἄφθονα, ἡ κοινωνία μας εἶναι εὐημερούσα. Τώρα ὁ ἄνθρωπος δέν ἀγωνίζεται γιά ἕνα κομμάτι ψωμί, ἀλλά γιά ἄλλα πιό ἐξεζητημένα ἀγαθά. Σέ πολλούς ἀνθρώπους «τό φάγωμεν πίομεν αὔριον γάρ ἀποθνήσκομεν» εἶναι κανόνας ζωῆς. Πάρ᾿ ὅλα αὐτά οἱ ἄνθρωποι χαρά δέν ἔχουν. Καί εἶναι ἀδύνατο νά ἔχουν, γιατί ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἔχει μιά ἄπειρη δίψα καί ἄπειρη πεῖνα γιά τό Θεό. Ἐφ᾿ ὅσων οἱ δυστυχισμένοι ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς μας ἔδιωξαν τό Θεό, τό ψωμί τους δέν θά εἶναι ποτέ γλυκό καί ἡ χαρά δέν θά σφραγίζει τίς ἡμέρες τους. Ὁ ἐξωτερικός θόρυβος, τό σκόρπισμα καί οἱ διασκεδάσεις δέν γεμίζουν τόν ἄνθρωπο ἀντίθετα τόν κομματιάζουν περισσότερο καί τοῦ ἀφαιροῦν τήν κατάσταση τῆς χαρᾶς.

Ἕνα ἄλλο σημεῖο πού πρέπει νά προσέξουμε εἶναι καί τό ἀκόλουθο. Μέ διαφορετικά πράγματα χαίρονται οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου, μέ διαφορετικά πράγματα οἱ πιστοί χριστιανοί. Οἱ πιστοί χριστιανοί τούς πειρασμούς καί τά βάσανα ὅταν εἶναι γιά τό Χριστό, τά θεωροῦν ὑπόθεση χαρᾶς. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἤταν στή φυλακή καί ἔγραφε στά πνευματικά του παιδιά στούς Φιλίππους: «Ἀδελφοί, χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ χαίρετε». Τί κι ἄν ὁ κόσμος μᾶς θεωρεῖ τιποτένιους , τί κι ἄν μᾶς καταδιώκουν γιά τήν πίστη μας, τί κι /;αν εἴμαστε στεριωμένοι ἀπό σπουδαῖα νομιζόμενα ἀγαθά τῆς γῆς. Ὅλα αὐτά τά ἐξουδετερώνει ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Εἴμαστε «θλιβόμενοι» ἀλλ᾿ οὐ στεναχωρούμενοι»Στεναχωρεῖται ἐκεῖνος πού ἔχει τήν ἐλπίδα του στόν κόσμο καί στά πράγματα τοῦ κόσμου. Ὁ χριστιανός δέν ἀφήνει τόν ἑαυτό του νά τόν καταπιεῖ ἡ λύπη, γιατί ὁ Χριστός εἶναι ἡ χαρά του. Ὅποιος εἶναι ἑνωμένος μέ τό Χριστό, ὅπως ἦταν μαζί του ἑνωμένη ἡ Παναγία ἔχει χαρά.

Ἀγαπητοί μου.

Τό παράδειγμα τοῦ ἀσκητοῦ, πού κοινώνησε καί ἔλεγε «στό στόμα κρέας γλυκό καί ἡ καρδιά Πάσχα». π. Αὐγουστίνος Ρουμάνος

Αὐτή τήν κατάσταση τῆς χαρᾶς τοῦ Χριστοῦ, πού ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου γίνεται Πάσχα, ἄς ἐπιδιώξουμε ὅλοι μας γιά νά κερδήσουμε τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ ἄληκτη χαρά καί εὐφροσύνη.

[1] Ἰωαν. *6, 22

† Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας ΙΩΗΛ