Π. ΚαρβουνόπουλοςΓράφει ο Πολυδεύκης
Στο πρόσφατο χρονικό διάστημα το φως της δημοσιότητας έχουν δει πλήθος δημοσιευμάτων από Ρωσία και ΗΠΑ σχετικά με τα κοιτάσματα πετρελαίου στην Αρκτική και την Αλάσκα.
Η σημασία τους δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη διότι η Αρκτική αποτελεί τη μόνη ευκαιρία για τις δυνάμεις αυτές ώστε να αλλάξουν σημαντικά την παγκόσμια ποσοστιαία συμμετοχή τους στην εξόρυξη πετρελαίου, με μικρότερο κόστος από αυτό ενός πολέμου τύπου «Αλεπού της Ερήμου». Ο συγχρονισμός αυτών των δημοσιευμάτων και από τις δύο πλευρές του Ειρηνικού επίσης δεν είναι τυχαίος και οφείλεται στο γνωστό θέμα της τήξης των πάγων.
Το ενεργειακό παιχνίδι στην Αρκτική αρχίζει να σκληραίνει τόσο σε ενεργειακό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Ο όμιλος Caelus Energy ισχυρίζεται πως ανακάλυψε τεράστια αποθέματα πετρελαίου στην Αλάσκα, ενώ την ίδια στιγμή Ρωσία και Κίνα αποφάσισαν να συμμετάσχουν σε μια κοινή μελέτη της Αρκτικής και στη δημιουργία κέντρου ερευνών, με τη Μόσχα μάλιστα να ενισχύει και να εκσυγχρονίζει τις στρατιωτικές Δυνάμεις και την παρουσία της στην περιοχή, τόσο με νέες βάσεις στα δυτικά παράλια, όσο και στη βόρεια επικράτειά της, προκαλώντας ανησυχία σε Νορβηγία, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ.
Αξιωματούχοι της βορειοατλαντικής συμμαχίας δηλώνουν κατά καιρούς ότι έχουν ενταθεί οι ναυτικές ασκήσεις για την ανάσχεση της ρωσικής επιθετικότητας, η οποία κάνει την εμφάνισή της σε τακτά χρονικά διαστήματα μέσω παραβάσεων από ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά των εναέριων χώρων του Ην. Βασιλείου και των σκανδιναβικών κρατών, ενώ την ίδια στιγμή ρωσικά υποβρύχια κάνουν αισθητή την παρουσία τους στα εθνικά ύδατα των χωρών αυτών. Το ΝΑΤΟ επιχειρεί να οργανώσει τις αντιδράσεις του κυρίως στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, καθώς η ρωσική κυριαρχία στην περιοχή είναι αδιαμφισβήτητη και η Μόσχα επιβεβαιώνει διαρκώς την ισχύ της με τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών για να προστατέψει τα συμφέροντά της.
Μεταξύ άλλων το ερευνητικό κέντρο Ρωσίας και Κίνας σχεδιάζει να αναπτύξει πλατφόρμες εξόρυξης υδρογονανθράκων στην παράκτια ζώνη, να εκπονεί μελέτες για την επίδραση του ψύχους σε μία ποικιλία υλικών, καθώς επίσης και να αξιολογήσει τις αντοχές φορτίων και τη μηχανική κατασκευών στα διάφορα επίπεδα και στρώματα πάγου. Παρά το γεγονός ότι η Κίνα δεν έχει πρόσβαση στην Αρκτική, διαθέτει επιστημονικό προσωπικό, βούληση εξοπλισμό και κεφάλαια, ενώ εμφανίζεται ως βασικός σύμμαχος και εταίρος της Ρωσίας στις προθέσεις της.
Η χρονική στιγμή, όπως προαναφέραμε, δεν είναι τυχαία, αφού σύμφωνα με εκτιμήσει η συνολική έκταση των πάγων της Αρκτικής συρρικνώθηκε σε 4,5 εκατ. τ.χλμ., με τους επιστήμονες να προβλέπουν ότι μέσα στα επόμενα δέκα έτη θα έχουν χαθεί οι μισοί παγετώνες λόγω της ραγδαίας υπερθέρμανσης του πλανήτη, εξέλιξη που αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Αυτό μάλλον συμφέρει τις χώρες που βρίσκονται στον αρκτικό κύκλο, προκειμένου να εξερευνήσουν ακόμα μεγαλύτερες ζώνες για ενεργειακή εκμετάλλευση, εδαφικές διεκδικήσεις, εξεύρεση άλλου είδους πόρων, αμυντικά κ.α.
Η Ρωσία έχοντας δοκιμάσει τις αντοχές της παραμένει ηγέτιδα και στην ανάπτυξη της περιοχής, αφού τα πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά της αποτελούν το βαρύ πυροβολικό στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών εμπορευμάτων, εν αντιθέσει με τις ΗΠΑ που παραμένουν χωρίς νέο στόλο. Η αμερικανική κυβέρνηση, παρά τις προτάσεις των ρεπουμπλικανών γερουσιαστών, αρνείται να επενδύσει στον εν λόγω τομέα, ενώ όσο καθυστερούν τα σχέδια τόσο η Ρωσία οργώνει τις βόρειες θάλασσες, όπου οι αντίξοες συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες του τοπίου απαιτούν υψηλού επιπέδου δέσμευση στον τομέα του εξοπλισμού. Ακόμα και μία ενδεχόμενη νίκη των Ρεπουμπλικανών στις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές θα απαιτούσε χρόνο και δυσεύρετα κεφάλαια για έρευνα και ανάπτυξη στον συγκεκριμένο τομέα, γεγονός που θα διατηρούσε μεσοπρόθεσμα την Ρωσία στην κορυφή των μεταφορών και υποστήριξης υποδομών στην περιοχή.
Οι ΗΠΑ μπορεί αυτή τη στιγμή να διαθέτουν περισσότερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων από τη Ρωσία. Παρόλα ταύτα η Ρωσία διατηρεί το προβάδισμα συγκριτικά με τις χώρες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή στην αρκτική ζώνη, αφού διαθέτει το 87% επί του συνόλου τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Η μεγάλη αντιπαλότητα θα ξεκινήσει τα προσεχή έτη και σίγουρα η αρκτική θα αποτελέσει την επόμενη αιτία διαμάχης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας. Η Μόσχα υπέβαλε ήδη αίτημα στον ΟΗΕ για την οριοθέτηση της ρωσικής υφαλοκρηπίδας, ενώ σε περίπτωση αρνητικής έκβασης δύναται να ακολουθήσει σκληρότερη στάση με αμφισβήτηση ακόμα και της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Όσο εξωπραγματικό και αν ακούγεται κάτι τέτοιο τα χρήματα που κρύβονται θαμμένα κάτω από τους πάγους είναι εξαιρετικά πολλά και αποτελούν κινητήριο δύναμη ακόμα και για τα πιο ακραία σενάρια υποθέσεων.
Όλα αυτά κρύβουν και άλλους, λιγότερο εμφανείς, λόγους, όπως το γεγονός πως η Ρωσία στερείται, στην πραγματικότητα, πρόσβασης στη θάλασσα από τα δυτικά της, έχοντας απολέσει τη δεσπόζουσα θέση των προηγούμενων ετών σε Βαλτική και Μαύρη Θάλασσα, όπως και ασφαλή πρόσβαση στη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό. Η λογική επιτάσσει η Μόσχα να κατευθυνθεί προς τα βόρεια και να κυριαρχήσει εκεί, έχοντας ήδη καλύψει τα νώτα της στα λιμάνια της Αγ. Πετρούπολης και της Κριμαίας, ενισχύοντας την παρουσία της στα ανατολικά παράλια σε συνεργασία με την περιφερειακή δύναμη της Κίνας και ταυτόχρονα επιχειρώντας να διαρρήξει τον αποκλεισμό της μέσω της μόνιμης, πλέον, βάσης στην Ταρτούς της Συρίας και μέσω συμφωνιών για μίσθωση ναυτικών βάσεων στα βόρεια παράλια της Αφρικής…
