Εννέα χρόνια μετά το σήριαλ του Αγωγού Μπουργκάζ-Αλεξανδρούπολη, παρακολουθούμε από σήμερα, ένα νέο επεισόδιο του λέγεται TURKISH STREAM, μέσω των ελληνικών εδαφών – Θα επιτρέψουν ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση την κατασκευή του; Πρόσκληση στην Ελλάδα να ξεκινήσουν άμεσα οι διαπραγματεύσεις για την συμμετοχή της στο κολοσσιαίο έργο μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου από την Ρωσία στην Ελλάδα, απηύθυνε ο διευθύνων σύμβουλος της Gazprom Αλεξέι Μίλερ, μία ημέρα μετά την υπογραφή στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας της συμφωνίας για την μεταφορά φυσικού αερίου διαμέσου του αγωγού Turkish Stream.
«Θα αρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα και την Ιταλία, τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο. Εχουμε ήδη υπογράψει μαζί τους την δημιουργία της κοινοπραξίας «Ποσειδών». Θεωρώ ότι όλα θα πάνε καλά και η Ελλάδα δεν θα αρνηθεί τα τεράστια οικονομικά οφέλη. Θα πληρώνουμε και τέλη διέλευσης (σ.σ.: αντίθετα με τον αγωγό ΤΑΡ που δεν πληρώνει ούτε ένα ευρώ ως τέλη μεταβίβασης) και θα λαμβάνει φθηνότερο φυσικό αέριο η Ελλάδα. Εκτιμώ ότι όλες οι συμμετέχουσες χώρς θα έχουν μεγάλα οφέλη» δήλωσε ο επικεφαλής της ρωσικής εταιρείας
Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσουν αυτή την φορά οι ΗΠΑ για τον Greek Stream. Για τον South Stream έριξαν μια κυβέρνηση και παραλίγο να δολοφονηθεί ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, ενώ και εν συνεχεία με μία επίσης χονδροειδή παρέμβαση τον Μάϊο του 2015 επί κυβέρνησης Α.Τσίπρα, όπως ήδη έχει αποκαλύψει το περιοδικο PRONEWS μέσω της συνέντευξης του πρώην υπουργού Ενέργειας Π.Λαφαζάνη.
Στην σχετική ερώτηση για τα γεγονότα του Μαϊου του 2015 και την αντίδραση στην κατασκευή του Greek Stream, ο Π.Λαφαζάνης είχε απαντήσει τα εξής: «Όχι απλώς υπήρξε ξένος δάκτυλος και συγκεκριμένα των ΗΠΑ, που δεν ήθελαν την προσέγγιση Ελλάδας – Ρωσίας αλλά και η αμερικάνικη πλευρά είχε οργιάσει σε πιέσεις προς την ελληνική κυβέρνηση για να κλείσει τη Ρώσικη πόρτα.
Το έργο αυτό των πιέσεων εκ μέρους των πιο σκληροπυρηνικών κύκλων της Δύσης και του αμερικάνικού παράγοντα, πρωτίστως, το είχαν αναλάβει η υφυπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Νούλαντ και ο υπεύθυνος ενέργειας του Στέητ Ντιπάρντμεντ Χόχστάϊν, ο οποίος και με είχε επισκεφθεί γι αυτό το λόγο στο υπουργικό γραφείο μου.
Οι Αμερικάνοι και οι αντιδραστικοί της Δύσης τελικά πέτυχαν το στόχο τους, μόλις εγώ και η πτέρυγα μας έφυγε λόγω μνημονίου από την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ. Έφυγαν τα “βαρίδια” και γλυτώσαμε, όπως χαρακτηριστικά έλεγαν, οι σκληροπυρηνικοί στην ΕΕ και στις ΗΠΑ».
Αυτά το 2015. Πόσα έχουν αλλάξει το 2016;
«Ο υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας, Αλεξάντερ Νόβα μεακ, και ο Τούρκος ομόλογός του Μπεράτ Αλμπαϊράκ συζήτησαν την μεταφοράς του φυσικού αερίου από τη Ρωσία ως τα σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα», ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Ενέργειας μετά τη συνάντηση που είχαν στην Κωνσταντινούπολη.
Η διασύνδεση Τουρκίας – Ελλάδας – Ιταλίας είναι ένα έργο που αναμένεται να αποτελέσει το τελευταίο τμήμα του λεγόμενου Νότιου Διαδρόμου Αερίου και αντικαθιστά τον South Stteam στο κομμάτι που αφορά την Βουλγαρία.
Ενας αγωγός τέτοιου μεγέθους στα ελληνοτουρκικά σύνορα ουσιαστικά «βάζει» την Μόσχα στο παιχνίδι ασφαλείας της περιοχής με πολύ δυνατό τρόπο…
Οταν τον Μάρτιο του 2007 υπεγράφη η διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδος-Βουλγαρίας-Ρωσίας για την κατασκευή του περίφημου αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, που θα μετέφερε ρωσικό πετρέλαιο από τη Μαύρη Θάλασσα στο Αιγαίο, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, που παρίστατο στην τελετή στο Προεδρικό Μέγαρο στην Αθήνα, στον σύντομο λόγο που απεύθυνε κατά την τελετή της υπογραφής είχε, μεταξύ άλλων, δηλώσει ότι ο 280 χλμ. αγωγός έπρεπε να κατασκευασθεί σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, αφού στη Ρωσία κάθε χρόνο κατασκευάζονται μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα αγωγών, ενώ ο συγκεκριμένος αγωγός ήτο ιδιαίτερα μικρός σε μέγεθος και επιπλέον διήρχετο μέσα από μορφολογικά βατές περιοχές.
Ακόμη, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε προτρέψει τις δύο κυβερνήσεις να προχωρήσουν άμεσα στη σύσταση της προβλεπόμενης κοινοπραξίας και στην έναρξη κατασκευής του αγωγού πριν να είναι πολύ αργά. Διερωτήθηκε μάλιστα δημοσίως εάν θα εχρειάζοντο δέκα χρόνια για την κατασκευή του αγωγού, όσο δηλαδή είχαν κρατήσει οι πολυετείς συνεννοήσεις και διαπραγματεύσεις μεταξύ των τριών κρατών.
Τελικά το έργο του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη δεν πραγματοποιήθηκε, λόγω των αμερικανικών αντιδράσεων σε Ελλάδα και Βουλγαρία.
Στη μεν Βουλγαρία τον Ιούνιο του 2009 εξελέγη η άκρως φιλοαμερικανική κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ, με ήττα στις εκλογές του σοσιαλιστικού κόμματος του Σεργκέι Στάνιτσεφ, στην δε Ελλάδα ως γνωστόν τον Οκτώβριο του ιδίου έτους έπεσε η κυβέρνηση Καραμανλή και ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ και ο Γιώργος Παπανδρέου.
Με άλλα λόγια χάθηκε ένα «παράθυρο ευκαιρίας» (window of opportunity, όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες) για το οποίο ο πάντα υποψιασμένος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε ξεκάθαρα και δημοσίως προειδοποιήσει τις δύο κυβερνήσεις, έχοντας υπ’ όψιν του τις επερχόμενες κυβερνητικές αλλαγές στις δύο χώρες.
Σήμερα, εννιά χρόνια μετά το σίριαλ του Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη παρακολουθούμε ένα νέο επεισόδιο που λέγεται Turkish Stream και την επέκτασή του μέσω ελληνικών εδαφών με την κατασκευή ενός νέου μεγάλου διαμετρήματος αγωγού 450 χλμ. περίπου, που θα ονομάζεται Greek Stream. Ο εν λόγω αγωγός θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την ελληνοτουρκικά σύνορα, μέσω ελληνικών εδαφών, προς την Ευρώπη.
Είναι ένα σαφώς μεγαλύτερο έργο με πολύ σημαντικές πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις, και άμεσο αντίκτυπο στον ενεργειακό εφοδιασμό με φυσικό αέριο όλης της Ευρώπης. Εάν για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη υπήρξαν ήπιες, παρασκηνιακές κυρίως, ενέργειες που οδήγησαν τελικά στη ματαίωσή του, τώρα θα πρέπει ν’ αναμένουμε πραγματικούς κλυδωνισμούς και απροσχημάτιστες ανατρεπτικές ενέργειες, με την Ελλάδα οικονομικά και πολιτικά ευάλωτη όσο ποτέ άλλοτε.
Tο έργο του Greek Stream μπορεί στην κυριολεξία και μέσα σε λίγα μόνο χρόνια να καταστήσει την Ελλάδα πραγματικό ενεργειακό δίαυλο για την τροφοδοσία της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Εάν η Ελλάδα, και ιδιαίτερα η σημερινή κυβέρνηση, παίξει σωστά τα χαρτιά της, ο εν λόγω αγωγός θα μπορούσε, κατ’ απαίτηση της Ελλάδας, να τροφοδοτεί ταυτόχρονα δύο εξόδους. Η πρώτη θα είναι η διασύνδεσή του μέσω FYROM με τον υπό σχεδίαση αγωγό Tesla (που θα συνδέει Ελλάδα, FYROM, Σερβία, Ουγγαρία) και η δεύτερη μέσω του γνωστού ITGI, με υποθαλάσσια διασύνδεση μεταξύ Δυτικής Ελλάδας και Νότιας Ιταλίας.
Ομως είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν η Ε.Ε. θα συναινέσει στο έργο επέκτασης του Turkish Stream μέσω Ελλάδας. Βέβαια, εδώ στην εξίσωση εισέρχεται και η Ιταλία. Η Ιταλία θέλει όσο τίποτα άλλο μεγάλες ποοσότητες φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου. Βλέπει πώς ευεργετήθηκε η βιομηχανία της Γερμανίας από τους δύο αγωγούς Nord Stream και απαιτεί και αυτή ρωσικό φυσικό αέριο. Και η Ιταλία θα καμφθεί πολύ πιο δύσκολα από την Ελλάδα…
Πάνος Σπαγόπουλος
