Ελλάδα μπορεί να είναι έτοιμος να πάρει κάποια ελάφρυνση του χρέους, αν και εξακολουθεί να υπάρχει αντίσταση στην ιδέα. Η στήλη αυτή υποστηρίζει ότι η ΕΚΤ έχει παράσχει άλλες χώρες της Ευρωζώνης με την ελάφρυνση του χρέους από τις αρχές του 2015, μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Ο λόγος που δίνεται για εξαίρεση την Ελλάδα από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης - την «ποιότητα» των κρατικών ομολόγων της - μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί αν υπάρχει η πολιτική βούληση να το πράξουν. Είναι καιρός να αρχίσει τη θεραπεία μιας χώρας που αγωνίζεται κάτω από το βάρος της τεράστιας χρέους με τον ίδιο τρόπο όπως αντιμετωπίζονται οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
Μοιάζει η Ελλάδα μπορεί να πάρει κάποια ελάφρυνση του χρέους. 1 Δεν υπάρχει ακόμη καμία βεβαιότητα για αυτό, γιατί κάποιοι Γερμανοί πολιτικοί εξακολουθούν να διεξάγουν μάχες οπισθοφυλακής για να το αποτρέψει.
Αυτό που είναι βέβαιο, όμως, είναι ότι όλες οι χώρες της Ευρωζώνης, με εξαίρεση την Ελλάδα, απολαμβάνοντας την ελάφρυνση του χρέους από τις αρχές του 2015. Αυτό μπορεί να φαίνεται περίεργο να το αουτσάιντερ. Κάποια εξήγηση είναι απαραίτητη εδώ.
QE, όπως η ελάφρυνση του χρέους ΕΖ: Αλλά όχι για την Ελλάδα
Στο πλαίσιο της νέας πολιτικής της «ποσοτικής χαλάρωσης» (QE), η ΕΚΤ έχει αγοράσει κρατικά ομόλογα των χωρών της ευρωζώνης από τον Μάρτιο του 2015. Από την αρχή αυτής της νέας πολιτικής, η ΕΚΤ έχει αγοράσει περίπου 645 δισεκατομμύρια € σε κρατικά ομόλογα. Και ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει να το κάνει, με επιταχυνόμενο μηνιαίο επιτόκιο, τουλάχιστον μέχρι Μαρ 2017 (Draghi στον Constancio 2015). Μέχρι τότε, θα έχουν αγοράσει ένα κατ 'εκτίμηση 1.500 δις € των κρατικών ομολόγων. Η πρόθεση της ΕΚΤ είναι να αντλήσει χρήματα στην οικονομία. Με τον τρόπο αυτό, ελπίζει να άρει την οικονομία της Ευρωζώνης από την στασιμότητα.
Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό. Αντιθέτως, έχω υπέρμαχος μιας τέτοιας πολιτικής (De Grauwe και Ji 2015). Τι έχω προβλήματα με το γεγονός ότι η Ελλάδα εξαιρείται από αυτό το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Η ΕΚΤ δεν αγοράζει ελληνικά ομόλογα. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ αποκλείει την Ελλάδα από την ελάφρυνση του χρέους που χορηγεί προς τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
Πώς είναι αυτό δυνατόν? Όταν η ΕΚΤ αγοράζει κρατικά ομόλογα από μια χώρα της Ευρωζώνης, είναι σαν τα ομόλογα αυτά παύουν να υφίστανται. Αν και οι δεσμοί παραμένουν στον ισολογισμό της ΕΚΤ (στην πραγματικότητα, τα περισσότερα από αυτά καταγράφονται στους ισολογισμούς των εθνικών κεντρικών τραπεζών), δεν έχουν πλέον καμία οικονομική σημασία. Κάθε εθνικό ταμείο θα καταβάλει τόκους επί ομολόγων αυτών, αλλά και οι κεντρικές τράπεζες θα επιστρέψει αυτές τις πληρωμές τόκων στο τέλος του έτους στα ίδια τα εθνικά δημόσια ταμεία. Αυτό σημαίνει ότι για όσο διάστημα τα κρατικά ομόλογα παραμένουν στους ισολογισμούς των εθνικών κεντρικών τραπεζών, οι εθνικές κυβερνήσεις δεν πληρώνουν τόκους πια εκ μέρους του χρέους της, που πραγματοποιήθηκε στα βιβλία της κεντρικής τράπεζας. Όλες αυτές οι κυβερνήσεις να απολαύσετε την ελάφρυνση του χρέους.
Πόσο μεγάλη είναι η ελάφρυνση του χρέους που απολαμβάνουν από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης; Ο Πίνακας 1 δίνει την απάντηση. Δείχνει τις σωρευτικές αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ από το Μάρτιο του 2015 έως το τέλος Απριλίου 2016. Εφ 'όσον αυτά τα ομόλογα που κατείχε στους ισολογισμούς της ΕΚΤ ή των εθνικών κεντρικών τραπεζών, οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να πληρώσουν τόκους επί αυτών δεσμοί. Η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι, όταν τα ομόλογα αυτά έρχονται μέχρι τη λήξη τους, θα αγοράσουν ένα ισοδύναμο ποσό των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Παρατηρούμε ότι η συνολική ελάφρυνση του χρέους που χορηγούνται από την ΕΚΤ μέχρι σήμερα (Απρίλιος 2016) προς τις χώρες της Ευρωζώνης ανέρχεται σε 645 δισεκατομμύρια €. Πρέπει επίσης να σημειωθεί η απουσία Ελλάδα και το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος αντίπαλος της ελάφρυνσης του χρέους για την Ελλάδα, τη Γερμανία, απολαμβάνει τη μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους από την ΕΚΤ.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ ότι θα συνεχίσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο 2017 και ότι θα επιταχύνει τις μηνιαίες αγορές της (από 60 δις € σε 80 δις € το μήνα) υποδηλώνει ότι η ελάφρυνση του χρέους που θα έχουν χορηγηθεί Μάρτιος 2017 θα έχουν υπερδιπλασιαστεί σε σύγκριση με τα στοιχεία του πίνακα 1. Για πολλές χώρες, αυτό θα ισοδυναμούσε με την ελάφρυνση του χρέους άνω του 10% του ΑΕΠ.
Πίνακας 1 Σωρευτική αγορές κρατικών ομολόγων (τέλη Απριλίου 2016)
(εκατομμύρια ευρώ)
Πηγή : ΕΚΤ (για λεπτομέρειες σχετικά με τα προγράμματα αγοράς περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΤ, δείτε https://www.ecb.europa.eu/mopo/implement/omt/html/index.en.html ).
Ελλάδα αποκλείεται από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, και έτσι από την ελάφρυνση του χρέους που προκύπτει ως αποτέλεσμα του προγράμματος αυτού. Η ΕΚΤ δίνει μια τεχνική λόγος για την εξαίρεση: ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν πληρούν τα κριτήρια ποιότητας που απαιτούνται από την ΕΚΤ, στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της. Αλλά αυτό είναι εξαιρετικά παράδοξη. Οι χώρες που έχουν εκδώσει ομόλογα «ποιότητα» απολαμβάνουν την ελάφρυνση του χρέους. Από τη στιγμή που βρίσκονται στους ισολογισμούς των κεντρικών τραπεζών, τα ομόλογα αυτά να πάψει να υπάρχει από οικονομική άποψη. Είναι σαν να ρίχνονται στον σκουπιδοτενεκέ. Έτσι, όλη αυτή η επιχείρηση ανέρχεται σε ρίχνουν τα καλά ομόλογα στον κάλαθο των αχρήστων, αλλά δεν τα κακά ομόλογα.
Ο αποκλεισμός της Ελλάδα δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας ανυπέρβλητες τεχνικό πρόβλημα. Αυτά τα τεχνικά προβλήματα μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν όταν υπάρχει η πολιτική βούληση να το πράξουν.Ο αποκλεισμός της Ελλάδα είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής απόφασης που στοχεύει στην τιμωρία μιας χώρας που έχει απαράδεκτη συμπεριφορά.
Είναι καιρός που οι διακρίσεις εναντίον Ελλάδα σταματά και ότι μια χώρα που αγωνίζεται κάτω από το βάρος της τεράστιας χρέους αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως και οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης που έχουν απολαμβάνοντας σιωπηλή ελάφρυνση του χρέους που διοργανώθηκε από την ΕΚΤ.
αναφορές
De Grauwe, Ρ και Υ Ji (2015), " Ποσοτική χαλάρωση στην Ευρωζώνη: Είναι δυνατή χωρίς δημοσιονομικές μεταβιβάσεις », VoxEu.org, 15 Ιανουαρίου.
Draghi, Μ και Β Constâncio (2015), " Εισαγωγική δήλωση στη συνέντευξη Τύπου (με την Q & A) ", στις 3 Δεκεμβρίου.
υποσημειώσεις
[1] Βλ http://www.ft.com/cms/s/0/be2a621a-161a-11e6-b8d5-4c1fcdbe169f.html#axzz48TPG1cQl .
Ο Paul De Grauwe είναι Καθηγητής Διεθνούς Οικονομίας, LSE, και πρώην μέλος του βελγικού κοινοβουλίου. Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο VOX, Πύλη Πολιτικής CEPR του στις 13 Μαΐου το 2016.
Εκτύπωση 
PDF