PDF©Πιπίνα Δ. Έλλη (Dr Pipina D. Elles)
Sydney, Australia
Οι Ελληνιστικοί χρόνοι
Η μάχη της Χαιρώνειας [1] δεν ήταν το τέλος της Ελληνικής Ιστορίας, όπως μερικοί ιστορικοί του 19ου αι. υποστήριξαν, αλλά η αρχή ενός καινούργιου κεφαλαίου στην Ελληνική Ιστορία. Οι Ελληνιστικοί χρόνοι υπήρξαν για την Ελλάδα η χρονική περίοδος κατά την οποία η Ελληνική γλώσσα υπερβαίνει τα τότε Ελληνικά σύνορα και αποβαίνει «παγκόσμια». Ετούτη την περίοδο έχουμε τη δημιουργία σπουδαίων έργων. Από τον όρο της Αγίας Γραφής[2] «Ελληνισταί», ο Joh Gust. Droysen υιοθετεί και χρησιμοποιεί τους όρους «Ελληνιστικοί χρόνοι» και Hellenismus (Ελληνισμός). Άλλοι τοποθετούν την έναρξη των Ελληνιστικών χρόνων στα μέσα του 4ου αι.[3] Ετούτη η εκδοχή ενισχύεται από τον τάφο του «Petosiris» στην Ερμούπολη της Αιγύπτου[4], από τον πάπυρο των «Περσών» του Τιμόθεου στο Abousir-el-Meleq[5] και από το Μαυσωλείο του Δυνάστη της Καρίας, Μαύσωλο[6].
Το κράτος των Μακεδόνων σε εξέλιξη: Δομή, Πολιτισμός, Πεποιθήσεις
Το κράτος των Μακεδόνων, σύμφωνα με τον Στράβωνα[7] οριζόταν ως εξής: «ότι Πηνειός μεν ορίζει την κάτω και προς θαλάττη Μακεδονίαν από Θετταλίας και Μαγνησίας, Αλιάκμων δε την άνω, και έτι τους Ηπειρώτας και τους Παίονας και αυτός και ο Ερίγων και ο Αξιός και εταίροι». Ο δε Θουκυδίδης γράφει: «Ξυνηθροίζοντο ούν εν τη Δοβήρω και παρεσκευάζοντο όπως κατά κορυφήν εισβάλουσιν ες την κάτω Μακεδονίαν, ής ο Περδίκκας ήρχεν. των γαρ Μακεδόνων εισί και Λυγκησταί και Ελιμιώται και άλλα έθνη επάνωθεν, α ξύμμαχα μεν εστί τούτοις και υπήκοα, βασιλείας δ’ έχει καθ’ αυτά…»[8]
Τον 5ο αι. η Μακεδονία παρουσιάζει φεουδαρχική εξουσία, σύμφωνα με την οποία, ο Βασιλιάς είναι στρατηγός, δικαστής, ιερέας και διευθύνει την εξωτερική πολιτική του κράτους. Στο εσωτερικό ακολουθούνται οι παραδοσιακοί νόμοι και οι συνήθειες. Οι ελεύθεροι Μακεδόνες χωρικοί αποτελούν τον στρατευόμενο πληθυσμό και ως τέτοιοι έχουν το δικαίωμα να δικάζουν. Στην εποχή των διαδόχων σε σοβαρές περιπτώσεις, οι ελεύθεροι Μακεδόνες χωρικοί –όπως παραπάνω- επιβάλλουν αυστηρές τιμωρίες, ακόμη και την θανατική ποινή. Ο λαός των Μακεδόνων είχε επιπλέον το δικαίωμα να ανακηρύσσει τον νέο Βασιλέα. Δίπλα στην τάξη των ελευθέρων Μακεδόνων υπάρχει και η τάξη των «εταίρων», παρόμοια με τουςΜυρμιδόνες του Αχιλλέα, οι οποίοι στην Ομηρική εποχή αποκαλούνται «ευγενείς». Ο Θεόπομπος[9]καταθέτει ότι οι «ευγενείς» Μακεδόνες δεν ξεπερνούν τους οκτακοσίους (800) και εκμεταλλεύονται τη γη.
Το Βασίλειο της Μακεδονίας ήταν ασήμαντο πριν από την άνοδο του Φιλίππου στο θρόνο. Η ειρήνη επικρατούσε στο Βασίλειο με συνεννοήσεις και συμφωνίες με τα γύρω κράτη. Από τον Περδίκκα Α’[10] -ο οποίος αναφέρεται στον Ηρόδοτο-, μέχρι τον Αμύντα τον Α’[11], δεν υπάρχουν πληροφορίες.Ο Ηρόδοτος γράφει για τους μετέπειτα ηγεμόνες, αρχίζοντας από τον Αλέξανδρο Α’: «Οι ηγεμόνες της Μακεδονίας που κατάγονται από τον Περδίκκα, είναι Έλληνες καθώς λένε οι ίδιοι κι όπως κι εγώ ο ίδιος προσωπικά είμαι σε θέση να γνωρίζω και θα τα αποδείξω παρακάτω. Εκτός από αυτά οι Έλληνες που διοικούν τους αγώνες στην Ολυμπία έχουν την ίδια γνώμη. Ο Αλέξανδρος είχε αποφασίσει να πάρει μέρος στους αγώνες αυτούς και για το σκοπό αυτό είχε κατέβει στην Ολυμπία. Οι Έλληνες όμως που επρόκειτο να συναγωνιστούν μαζί του τον εμπόδισαν, λέγοντας ο αγώνας δεν ήταν για βαρβάρους αλλά για Έλληνες. Ο Αλέξανδρος τότε αφού απέδειξε πως ήταν Αργείος, κρίθηκε ότι ήταν Έλληνας. Έτσι μπήκε στον κατάλογο των αγωνιζομένων και σε αγώνα δρόμου ήρθε πρώτος μαζί με κάποιον άλλο»[12]. Στο Η’ βιβλίο του στην παράγραφο 137, ο Ηρόδοτος γράφει τα εξής: «του Αλεξάνδρου έβδομος πρόγονος ήταν ο Περδίκκας που απόκτησε την τυραννίδα των Μακεδόνων με τον ακόλουθο τρόπο: Τρεις αδερφοί από τους απογόνους του Τημένου, ο Γαυάνης, ο Αέροπος κι ο Περδίκκας έφυγαν από το Άργος κι ήρθαν στους Ιλλυριούς. Από τους Ιλλυριούς περνώντας από τα βουνά στην απάνω Μακεδονία, έφτασαν στην πόλη Λεβαία κι εκεί εργαζότανε με μισθό στου Βασιλιά, ο ένας βοσκώντας τα άλογα, ο άλλος βόδια κι ο νεώτερος, ο Περδίκκας, μικρά ζώα». Ο Ηρόδοτος[13] συνεχίζει την αφήγηση του για τους τρεις Τημενίδες και λέει πως ετούτοι τελικά εγκαταστάθηκαν κοντά στους κήπους που ανήκουν στον Μήδα του Γορδίου. Έχοντας ως ορμητήριο το μέρος αυτό κατέλαβαν την υπόλοιπη Μακεδονία.
Επιπλέον στο βιβλίο Η’, όπως παραπάνω, στην παράγραφο 139, ο Ηρόδοτος μιλά για το γενεαλογικό δένδρο των αρχόντων των Μακεδόνων: «Από τον Περδίκκα καταγόταν ο Αλέξανδρος, ο Αλέξανδρος ήταν γιος του Αμύντα, ο Αμύντας γιος του Αλκέτα, ο Αλκέτας είχε πατέρα τον Αέροπο, ο Αέροπος τον Φίλιππο, ο Φίλιππος τον Αργαίο και ο Αργαίος τον Περδίκκα που πρώτος πήρε την αρχή. Αυτή ήταν η γενεαλογία του Αλεξάνδρου γιου του Αμύντα». Για τους τέσσερεις Βασιλείς πριν από τον Αμύντα δεν γνωρίζομε.
Ο Θουκυδίδης γράφει:
«Την δε παρά θάλασσαν νυν Μακεδονίαν Αλέξανδρος ο Περδίκκου πατήρ και οι πρόγονοι αυτού Τημενίδαι το αρχαίον όντες εξ Άργους πρώτοι εκτήσαντο και εβασίλευσαν…» [14]
Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί και για την επεκτατική πολιτική του Αλεξάνδρου Α’[15], γιου του Αμύντα. Επί της βασιλείας του και μετά την αποχώρηση των Περσών, το Βασίλειο της Μακεδονίας επεκτάθηκε μέχρι τον Στρυμόνα ποταμό. Επιπλέον κατά τη διάρκεια των «Μηδικών» και κατόπιν αυτών, καλλιέργησε φιλικές σχέσεις με τους άλλους Έλληνες. Την παραμονή της μάχης των Πλαταιών απεκάλυψε στους στρατηγούς των Ελλήνων τα μυστικά του Μαρδονίου λέγοντας: «αυτός τε γαρ Έλλην γένος ειμί τωρχαίον και αντ’ ελεύθερης δεδουλωμένην ουκ αν εθέλοιμι οράν την Ελλάδα»[16].
Η Βασιλεία του Περδίκκα του Β’ γιου του Αλεξάνδρου Α’ συμπίπτει με τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Η συγκεκριμένη περίοδος είναι σημαντική καθώς στη διάρκεια αυτής σημειώνεται ζωηρή πνευματική επικοινωνία της Μακεδονίας με την υπόλοιπη Ελλάδα και ως επικράτεια του Ελληνικού Βορρά, εισχωρεί αποτελεσματικά πλέον, στον πολιτισμό της λοιπής Ελλάδας. Ο Περδίκκας ο Β’ προσέλκυσε στην πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου ποιητές κι άλλους επιφανείς Έλληνες των γραμμάτων μεταξύ των οποίων τονδιθυραμβοποιό Μελανιππίδη και τον σπουδαίο ιατρό Ιπποκράτη[17] (ο οποίος μετονομάσθηκε «Πατήρ της Ιατρικής») .
Ο Περδίκκας ο Β’ αφού πρώτα οργάνωσε το κράτος του ώστε να εξασφαλίσει την δύναμή του, στη συνέχεια επωφελούμενος από τις ταραχές στη Θεσσαλία, κατήλθε και κατέλαβε τμήμα της. Κατόπιν ετούτου η Λάρισα αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την Μακεδονική κυριαρχία, αντίθετα με τη Σπάρτη, όπου οι ολιγαρχικοί οι οποίοι είχαν καταφύγει εκεί, απέρριψαν την πρόταση του Αρχελάου να συμπεριληφθεί στην «Ελληνίδα συμμαχίαν» ακόμη και όταν εκείνος προσέφερε χρήματα[18]. Πενήντα χρόνια αργότερα η Μακεδονία έγινε άρχουσα δύναμη στην Ελλάδα.
—
Ο Αρχέλαος γιος του Περδίκκα του Β’[19] δραστηριοποιήθηκε σε ένα πρόγραμμα αναγκαίων κατασκευών για το καλό της χώρας :
«…τα νυν όντα εν τη χώρα ωκοδόμησε και οδούς ευθείας έτεμε και τάλλα διεκόσμησε τα τε κατά τον πόλεμον ίπποις και όπλοις και τη άλλη παρασκευή κρείσσονι ή ξύμπαντες οι άλλοι Βασιλείς οκτώ οι προ αυτού γενόμενοι»[20].
Ο Στράβων[21] μας πληροφορεί ότι η τοποθεσία Δίον Πιερίας, στους πρόποδες του όρους Ολύμπου φιλοξενούσε αγώνες μουσικούς και γυμναστικούς κατά το πρότυπο της Ολυμπίας. Επίσης, κατά την αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων, στο Δίον της Πιερίας κατοικούσαν οι Μούσες και επιπλέον εκεί είχε ταφεί και ο περίφημος λυράρης Ορφέας.
Από την εποχή του Αρχελάου η Πέλλα εξελίσσεται σε πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Ο Ευριπίδης[22] πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην αυλή του Αρχελάου, ως φιλοξενούμενός του και έγραψε προς τιμήν του τις τραγωδίες Αρχέλαος και Βάκχαι, οι οποίες διδάχτηκαν στην Πέλλα και στο Δίο. Από τα ευρήματα αποδεικνύεται ότι ο Αρχέλαος προσκάλεσε και τον Αθηναίο ζωγράφο Ζεύξι[23], για να διακοσμήσει τα ανάκτορα της Πέλλας.
Επιπλέον ο Αρχέλαος (ο ίδιος, όπως στις δύο προηγούμενες παραγράφους) έλαβε μέρος στην ενενήκοντα τρίτη (93η) Ολυμπιάδα, το 408 π. Χ., στο τέθριππο, ως ο Έλλην Βασιλιάς της Μακεδονίας. Ο Αρχέλαος πέθανε τo 399, τον ίδιο χρόνο που πέθανε ο Σωκράτης στην Αθήνα, και το έτος ετούτο σηματοδοτείται ως το πρώτο (1ο) ασφαλές έτος της Μακεδονικής χρονολογίας. Από τον θάνατο του Αρχελάου μέχρι την εποχή του Φιλίππου, μεσολαβεί μία περίοδος ταραχών, κατά την οποία πιστοποιούνται δολοφονίες βασιλέων για τη διαδοχή του Μακεδονικού θρόνου.
Ο Αέροπος, ορισθείς ως επίτροπος του ανηλίκου γιου του Αρχελάου Ορέστη, δολοφονεί τον Ορέστη, ανέρχεται κατά συνέπεια στον θρόνο και τον κατέχει μέχρι το 393 π. Χ. Τον δε γιο και διάδοχο του Παυσανία, τον δολοφονεί νόθος γιος του Αρχελάου, ο ονομαζόμενος Αμύντας. Ο Αριστοτέλης[24] σχετικά με ετούτα τα δραματικά γεγονότα στον χώρο της αυλής των Μακεδόνων βασιλέων, γράφει:
«πολλαί δ’ επιθέσεις γεγένηνται και δια το εις το σώμα αισχύνεσθαι των μοναρχών τινάς οίον και η κραταιού εις Αρχέλαον: αεί γαρ βαρέως είχε προς την ομιλία, ώστε ικανή και ελάττων εγένετο πρόφασις, ή διότι των θυγατέρων ουδεμίαν έδωκεν ομολογήσας αυτώ, αλλά την μεν προτέραν κατεχόμενος υπό πολέμου προς Σίρραν και Αρράβαιον έδωκε τω Βασιλεί τω της Ελιμείας δε νεωτέραν τω υιεί Αμύντα οιόμενος ούτως αν εκείνον ήκιστα διαφέρεσθαι και τον εκ της Κλεοπάτρας».
Από το παραπάνω κείμενο του Αριστοτέλη, διαπιστώνεται ότι ο Αρχέλαος έδωσε την νεότερη θυγατέρα του στον νόθο γιο του Αμύντα, για να διασφαλίσει τον θρόνο για τον γιο που είχε με την Κλεοπάτρα.
Ο Αμύντας δολοφονείται από τον Δέρδα της Λυγκηστίδας -σύμφωνα πάντα με τον Αριστοτέλη- και στέφεται ως βασιλιάς ο Αμύντας Γ’, γιος του Αρριδαίου, συγγενής του Βασιλικού οίκου, εμμέσως. Σύμφωνα με τον Διόδωρο[25] ο Αμύντας Γ’, βασίλεψε επί 24 συναπτά έτη. Ο Αμύντας Γ’ ακολουθώντας την τακτική του Περδίκκα Β’ έκανε συμμαχίες με τους Θράκες, τις Φερές και τους Αθηναίους, όταν αυτοί απέβησαν δυνατοί με την ίδρυση της Β’ Αθηναϊκής συμμαχίας.
Ο Αλέξανδρος Β’ διαδέχεται τον Αμύντα Γ’, που δολοφονείται από την βασιλομήτορα Ευρυδίκη και βασιλιάς στέφεται ο Πτολεμαίος Αλωρίτης, γαμβρός από αδερφή του Αλέξανδρου Β’. Ο μεγαλύτερος από τους γιους του Αμύντα Γ’, ο Περδίκκας Γ’, δολοφονεί τον Πτολεμαίο και ανέρχεται στον Μακεδονικό θρόνο. Το 359, ο Περδίκκας Γ’, οργανώνει εκστρατεία εναντίον των Ιλλυριών, χωρίς ωστόσο να κατέχει την απαιτούμενη στρατιωτική εμπειρία. Εμπλακείς σε μάχη με τους Ιλλυριούς, χάνει τη ζωή του στον αγώνα μαζί με άλλες τέσσερις χιλιάδες (4000) Μακεδόνες. Ύστερα από τον θάνατο του Περδίκκα Γ’, επικρατεί εκ νέου, μία ακατάστατη περίοδος χαρακτηριστική για τις διαμάχες των μνηστήρων του Μακεδονικού θρόνου. Ο Θεόπομπος[26] αναφερόμενος στα ολέθρια αποτελέσματα του πολέμου και στην αναρχία στην οποία βυθίζεται η Μακεδονία, γράφει τα ακόλουθα:
«οι δε Μακεδόνες δια τε την εν τη μάχη συμφοράν και δια το μέγεθος των επιφερομένων κινδύνων εν απορία τη μεγίστη καθειστήκεσαν».
Συνεχίζεται
______________________________
[1]Στις 2 Αυγούστου 338.
[2] Πράξεις Αποστόλων 6, 1.
[3] 360-350 π. Χ.
[4] In Hermopolis Magna (Ash-Ashmunayn), a University Expedition (1930-1939) discovered a necropolis where also found the well-known tomb of Petosiris (he was a high priest of Troth in the time of Alexander the Great).
[5] Timotheus roll: Greek manuscript, of the 4th century B.C. (Berlin, 350-330 B.C). («Ptolemaic period», Timotheus roll: In the roll from Dervéni, Macedonia, dated on archaeological grounds to the 4th century bce, lines and letters are well spaced and the letters carefully made in an epigraphic, or inscription, style, especially the square E, four-barred Σ, and arched Ω; the whole layout gives the effect of an inscription. In the Timotheus roll in Berlin (dated 350–330 bce) or in the curse of Artemisia in Vienna (4th century bce), the writing is cruder, and ω is in transition to what is afterward its invariable written form. Similar features can be seen in the earliest precisely…, written by Ralph H. Pinder -Wilson (100 of 22,289 words) «Ptolemaic period», Timotheus roll).
[6] Mausolus (Carian Satrap who ruled 337-353) made Halicarnassus the metropolis of Caria. The architecture of the city as well as the Satrap’s tomb, the “Mausoleum” (one of the “Seven Wonders of the World”) showed strong Greek influence. The Mausoleum was planned by Mausolus, himself, but it was actually built by his wife Artemisia (She succeeded him and ruled 353-351 B.C.)
[7] «Ο Πηνειός χωρίζει την κάτω Μακεδονία την προς την θάλασσα, από τη Θεσσαλία και Μαγνησία και ο Αλιάκμονας την απάνω Μακεδονία και ακόμη μαζί με τον Ερίγονα, τον Αξιό και άλλους από τους Ηπειρώτες και τους Παίονες», Στράβων, Κεφ. VII 12., Μετάφραση, Π. Δ. Έλλη.
[8] «Μαζεύτηκαν λοιπόν στη Δόβηρα και ετοιμάζονταν περνώντας τη κορυφή του βουνού, να επιτεθούν στην κάτω Μακεδονία, όπου ήταν άρχοντας ο Περδίκκας. Στους Μακεδόνες συμπεριλαμβάνονταν και Λυγκηστές (περιοχή σήμερα της Φλώρινας), και Ελιμιώτες (περιοχή Κοζάνης) και άλλα έθνη από την απάνω Μακεδονία, σύμμαχα προς τους Μακεδόνες και υπήκοα, αλλά με δικούς τους βασιλείς», Θουκυδίδης 2.99, 1, 2, Μετάφραση Π. Δ. Έλλη.
[9] «…ουκ ελάττω… η μυρίους των Ελλήνων τους την αρίστην και πλείστην χώραν κεκτημένους…» (μετάφραση: αμέτρητοι ήταν οι Έλληνες που κατείχαν το μεγαλύτερο και καλύτερο κομμάτι της γης), Θεόπομπος, Fr. Jacob Frg. Griech Hist. 225.
[10] Περδίκκας Α’, 700 π. Χ.
[11] Αμύντας Α’, τέλη του 6ου αι. π. Χ.
[12] Ηροδότου Ιστορία, Εισαγωγή – Μετάφραση – Σχόλια: Αδ. Θεοφίλου, Επιστημονική Εταιρία των Ελληνικών Γραμμάτων: Πάπυρος, 1953, βιβλίο Ε’ [V] παράγραφος 22.
[13] Ο Ηρόδοτος στο ίδιο βιβλίο Η’, παράγραφος 138, συνεχίζει την αφήγησή τους για τους τρεις Τημενίδες, Ηροδότου Ιστορία, Η’ Βιβλίο, ο.π.
[14] Ο Θουκυδίδης στο βιβλίο του II XCIX. 3 (Μετάφραση στη νεοελληνική, Π. Δ. Έλλη: «Τη σημερινή παραθαλάσσια Μακεδονία, ο Αλέξανδρος ο πατέρας του Περδίκκα και οι πρόγονοι αυτού, οι αρχαίοι Τημενίδες από το Άργος, ήταν οι πρώτοι που την κατέκτησαν και έγιναν βασιλείς της.» Το κείμενο στην Αγγλική: “But the country by the sea which is now called Macedonia was first acquired and made their kingdom by Alexander the father of Perdiccas, and his forefathers who were originally Temenidae from Argos…”).
[15] Ο Αλέξανδρος Α’, ο γιος του Αμύντα έζησε την περίοδο 495-450 π. Χ. Ο Αλέξανδρος ο Α’, όπως αναφέρθηκε και πριν, έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, αφού προηγουμένως απέδειξε στους Ελλανοδίκες την Ελληνικότητα του, «ως είη Αργείος» (Ηροδότου Ιστορία, ο. π., Ε’ 22).
[16] Ηρόδοτος, βιβλίο Θ’ 45 (μετάφραση Π. Δ. Έλλη: «γιατί είμαι Έλληνας στην καταγωγή και δεν θέλω να βλέπω την Ελλάδα υποδουλωμένη αντί να είναι ελεύθερη»).
[17]«εις Suda ή Suidas». “Suidas, Lexicon an encyclopaedic dictionary compiled about the 10th century AD and dealing with many aspects of ancient Greek History and Biography”. Λεξικό Σουΐδα, 10ος αι. μ. Χ., Εισαγωγή: Βασίλης Κατσαρός, Καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας Α.Π.Θ., Θύραθεν Εκδόσεις.
[18] Ηρώδης, Περί πολιτείας, παράγραφος 3, 24.
[19] 413-399 π. Χ.
[20] = “Archelaus, the son of Perdiccas, on his accession, who also cut straight roads, and otherwise put the kingdom on a better footing as regards horses, heavy infantry, and other war material than had been done by all the eight that preceded him…” Θουκυδίδης, παράγραφος 100, Book II. (Η μετάφραση στη Νέα Ελληνική χρησιμοποιείται εκεί όπου τα αρχαία ελληνικά κείμενα, ή τα κείμενα στη αγγλική, είναι ‘δύσβατα’).
[21] «…ότι υπό τω Ολύμπω πόλις Δίον έχει δε κώμην πλησίον Πίμπλειαν: ενταύθα τον Ορφέα διατρίψαί φασι τον Κίκονα άνδρα γόητα από μουσικής άμα και μαντικής…» Στράβων, Book VIII 18 (μετάφραση: “at the base of Olympus is a city Dion. And it has a village near by Pimplea. Here lived Orpheus, the Ciconian it is said – a wizard who from his music and sooth saying…”).
[22] Ο Ευριπίδης έζησε την περίοδο 480-406 π. Χ. (“Towards the end of his life Euripides received honours and distinction in Macedonia, where like other men of letters he went at the invitation of king Archelaus. He spent his last years at the Macedonian court, high in the favour and confidence of the king and when he died the King cut off his hair as an expression of his grief”, Volume 5, of the Great Books of the Western World, Aeschylus, Sophocles, Euripides, Aristophanes, Encyclopaedia Britanica, 1984).
[23]Ζωγράφος, από την Αθήνα, Ίωνας καλλιτέχνης του 5ου αι.
[24] “And many risings have also occurred because of shameful personal indignities committed by certain mo-narchs. One instance is the attack of Crataeas on Archelaus; for the was always resentful of the association, so that even a smaller excuse became sufficient, or perhaps it was because he did not give him the hand of one of his daughters after agreeing to do so, by gave the elder to the King of Elimea when hard pressed in a war against Sirras and Arrabaeus and the younger to his son Amyntas, thinking that thus Amyntas would be least likely to quarrel with his son by Cleopatra”, Aristotle, Politics V 1311b, The Great Books of the World, Encyclopedia Britannica, 1984.
[25] Διόδωρος, 16. 89,2.
[26] O Θεόπομπος αρχαίος Έλληνας ιστορικός και ρήτορας (378/377 π. Χ. στη Χίο -323 ή 300 π. Χ. πιθανώς στην Αλεξάνδρεια). Πέρασε τα νεανικά του χρόνια στην Αθήνα με τον πατέρα του Δαμασίστρατο. Το 360 π. Χ. υπήρξε μαθητής του Ισοκράτη και εξελίχθηκε σε ικανό ρήτορα πριν γίνει ιστορικός. Το 352/351 π. Χ. τιμήθηκε με το επινίκιο έπαθλο της ρητορικής που θέσπισε η Αρτεμησία προς μνήμη του συζύγου της, Μασώλου, βασιλέως της Καρίας. Υπήρξε πολυγραφότατος αλλά συγκεντρώθηκε περισσότερο στην Ιστορία. Τα ιστορικά συγγράμματα του Θεόπομπου τα χρησιμοποίησαν μεταγενέστεροι ιστορικοί ανάμεσά τους και ο Ηρόδοτος (Βικιπαίδεια). Ο Θεόπομπος λέει: (μετάφραση: «και οι Μακεδόνες εξ αιτίας της καταστροφής των στην μάχη και από τους κατευθυνόμενους εναντίον τους κινδύνους είχαν βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση»), από τον Διόδωρο 16, 3.
70 Συνολικά - 61 αναγνώσεις σήμερα
Α Ρ Θ Ρ Α - Τ Η Σ - Ι Δ Ι Α Σ - Κ Α Τ Η Γ Ο Ρ Ι Α Σ :
Οι Μακεδόνες - Β
Η μάχη της Χαιρώνειας[1] δεν ήταν το τέλος της Ελληνικής Ιστορίας, όπως μερικοί ιστορικοί του 19ου αι. υποστήριξαν, αλλά η αρχή ενός καινούργιου κεφαλαίου στην Ελληνική Ιστορία. Οι Ελληνιστικοί χρόνοι υπήρξαν για την Ελλάδα η χρονική περίοδος κατά την οποία η Ελληνική γλώσσα υπερβαίνει τα τότε Ελληνικά σύνορα και αποβαίνει «παγκόσμια». Ετούτη την περίοδο έχουμε τη δημιουργία σπουδαίων έργων. Από τον όρο της Αγίας Γραφής[2] «Ελληνισταί», ο Joh Gust. Droysen υιοθετεί και χρησιμοποιεί τους όρους «Ελληνιστικοί χρόνοι» και Hellenismus (Ελληνισμός). Άλλοι τοποθετούν την έναρξη των Ελληνιστικών χρόνων στα μέσα του 4ου αι.[3] Ετούτη η εκδοχή ενισχύεται από τον τάφο του «Petosiris» στην Ερμούπολη της Αιγύπτου[4], από τον πάπυρο των «Περσών» του Τιμόθεου στο Abousir-el-Meleq[5] και από το Μαυσωλείο του Δυνάστη της Καρίας, Μαύσωλο[6].
Οι Μακεδόνες - Α
Οι Αρχαίοι Μακεδόνες, ανήκουν στα Ελληνικά φύλα τα οποία με την κάθοδο των Δωριέων[4], στο τέλος της 2ης π. Χ. χιλιετηρίδας, εγκαταστάθηκαν στο ΒΑ τμήμα της Ελληνικής Χερσονήσου. Οι Μακεδόνες δεν προχώρησαν προς νότο, όπως έκαναν τα υπόλοιπα Ελληνικά φύλα, αλλά παρέμειναν στο τμήμα αυτό της Ελληνικής γης η οποία απέβη η πατρίδα τους και ονομάστηκε από αυτούς "Μακεδονία"
Μακεδονία σημαίνει...
Ο Stephen G. Miller, Επίτιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Berkley, Καλιφόρνια, ΗΠΑ, εξηγεί σε επιστολή του ότι γιατί τα Σκόπια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ονομάζονται Μακεδονία. Συγκεκριμένα, γράφει ο διάσημος Αμερικανός Καθηγητής προς τον Εκδότη του Archaeology...
Μακεδονικος Αγωνας 1904 -1908
Διάλεξη στη Μελβούρνη, Αυστραλία, στις 03 Νοεμβρίου 2013. Η διάλεξη διοργανώθηκε από την Ένωση Θεσσαλονικέων "Ο Λευκός Πύργος", την Κοινότητα Ώκλη και Περιχώρων το Ημερήσιο Ελληνικό Κολλέγιο Oakleigh Grammar και την Ελληνική Σχολή Ζήνων Μελβούρνης στο πλαίσιο 29ων γενεθλίων της αδελφοποίησης μεταξύ των πόλεων Θεσσαλονίκης και Μελβούρνης.
Κρουσοβο - Γευγελη
Θεωρείται ότι το όνομά της έχει κοινή ρίζα με τα «Κρούσια» και προέρχεται από το μακεδονικό όνομα «Κρούσσος». Η ελληνική κοινότητα του Κρουσόβου, βλαχόφωνη στην πλειονότητά της, ήταν μια από τις ανθούσες του βορειομακεδονικού χώρου. Πληθυσμιακά γνωρίζουμε ότι το 1856 το Κρούσοβο είχε 18.000 κατοίκους, κυρίως βλαχόφωνους Έλληνες και λίγους Αλβανούς και Βούλγαρους.
Οχριδα
Ιδρύθηκε την εποχή του Χαλκού από τον Κάδμο με το όνομα Λυχνίδα ή Λυχνιδός. Πρόκειται για μια από τις αρχαιότερες ελληνικές πόλεις και αποτέλεσε, κατά τους ιστορικούς τηΒόρειο Ακρόπολη του Ελληνισμού. Η σύγχρονη πόλη της Αχρίδας βρίσκεται πάνω στα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης Λυχνιδού, που η ίδρυσή της τοποθετείται τον 6ο αιώνα π.χ. Στα βυζαντινά χρόνια τη συνατάμε ως Ιουστινιανή.
Στρώμνιτσα
Η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή έχει αποκαλύψει πλήθος αρχαίων ελληνικών αγαλμάτων, αγγείων, νομισμάτων, ελληνικών (και λίγων ρωμαϊκών) επιγραφών. Εδώ στην αρχαιότητα υπήρχε η ελληνική πόλη Αστραίον. Στη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο θα συναντήσουμε την πόλη ως Τιβεριούπολη. Στην πόλη αυτή μαρτύρησαν το 362, επί Ιουλιανού, οι «δεκαπέντε μάρτυρες».
Οι Ελληνες στη FYROM
Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών και το ανεπίλυτο πρόβλημα με την οριστική ονομασία της νέας αυτής χώρας, δημιούργησαν εντάσεις και αύξησαν τις προκαταλήψεις και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η υποχώρηση του σλαβομακεδονικού εθνικισμού, που εκτιμώ ότι είναι η κύρια πηγή έντασης, και ο έντιμος συμβιβασμός ανάμεσα στις δύο χώρες...
Οι Αλυκες του Κιτρους
Στην παραλία του Κίτρους και στην αρχαία θέση Αθεράδα, όπου και το ακροτήριο Αθερίς, εκεί που πιστεύονταν και πιστεύεται ότι υπήρχε το αρχαίο λιμάνι της Πύδνας, υπάρχουν σήμερα εγκαταστάσεις παραγωγής άλατος. Οι Αλυκές.
Το Κονακι του Κιτρους
Την τελευταία περίπου εκατονταετία της τουρκοκρατίας, το Κίτρος ήταν τσιφλίκι της οικογένειας Μπίτζιου και μεταβιβάζονταν κανονικά απ’ τον πατέρα στο γιο. Σπουδαιότερος και πιο γνωστός απ’ αυτούς ήταν ο Νικόλαος Μπίτζιος ή Νικολάκης, όπως τον έλεγαν, που έζησε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.
Η ιστορια του Ρουπελ
Η Ιστορία ενός λαού δεν είναι μόνον οι λαμπρές του νίκες και τα φανταχτερά κι ένδοξα κατορθώματά του, αλλά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της και τα σφάλματα και οι αποτυχίες του, γι’ αυτό και είναι επιβεβλημένο, τα μελανά αυτά σημεία της ζωής του, όσο σκοτεινά κι αν είναι, να γίνονται γνωστά και να κοινολογούνται ανεπηρέαστα, σαν καθαρώς ιστορικά γεγονότα και να ερευνούνται με το ίδιο ενδιαφέρον, όσο κι εκείνα που τον προβάλλουν σα λαό και λαμπρύνουν το παρελθόν του.
Μακεδονια - Πυδνα και Χριστιανισμος
Ο Απόστολος Παύλος, στη διάρκεια της δεύτερης περιοδείας του (52 ή 53 μ.Χ.), προερχόμενος απ’ τη Βέροια και πηγαίνοντας για τη Νότια Ελλάδα, πέρασε, σύμφωνα με την παράδοση, απ’ τη διπλανή Μεθώνη, όπου και επιβιβάστηκε σε πλοίο για την Αθήνα. Από κει «εξαπέστειλαν (αυτόν) οι αδελφοί, πορεύεσθαι ως επί την θάλασσαν»1.
Μακεδονια - Αρχαιο Κιτρος
Με την κατάκτηση της Μακεδονίας απ’ τον Αιμίλιο Παύλο και τα μέτρα που πήρε το Συνέδριο της Αμφίπολης κι ύστερα απ’ την κατάπνιξη των επαναστάσεων, που επακολούθησαν με τον Ανδρίσκο και τον Αλέξανδρο, η Πύδνα, σαν που υπέστη και τις μεγαλύτερες καταστροφές απ’ τους πολέμους και που αντιμετώπισε πρώτη το οξύ μένος των Ρωμαίων, πέφτει σε οικονομική και κοινωνική στασιμότητα και παρακμή.
Μακεδονια - Επανασταση στην Πυδνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΥΔΝΑ ΤΟ 148 π.Χ. Τρία χρόνια μετά τη μάχη της Πύδνας, η ρωμαϊκή Σύγκλητος έστειλε αντιπροσώπους της στη Μακεδονία,
Μακεδονια - Αιμιλιος Παυλος και ο θριαμβος
Ο Αιμίλιος Παύλος γεννήθηκε το 230 ή 229 π. Χ.. Προερχόταν από αριστοκρατική οικογένεια του οίκου των Αιμιλίων. Λέγεται πως ήταν ελληνικής καταγωγής και πως ο πρόγονός του Μάμερκος ήταν γιος του σοφού Πυθαγόρα και ονομάστηκε Αιμίλιος «δια την αιμυλία λόγου και χάριν». Ο Παύλος είχε τύχει καλής μόρφωσης, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή και την ελληνική παιδεία κι αγαπούσε τον ελληνικό πολιτισμό. Από μικρός είχε εκπαιδευτεί και στα όπλα κι είχε διακριθεί και στον τομέα αυτό.
Μακεδονια - Πριν τη μαχη της Πυδνας
Αφού είδαμε περιληπτικά και με μεγάλη συντομία πώς πάτησαν πόδι οι Ρωμαίοι στην Ελλάδα και πώς κατάφεραν να ενισχύσουν και να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους στο έδαφός της, ας δούμε πώς εξελίχτηκαν τα πράγματα στη Μακεδονία, ύστερα απ’ το θάνατο του Φιλίππου του Ε’ και την άνοδο του Περσέα στο θρόνο.
Μακεδονια - Η Πυδνα 500 - 323 π.Χ.
Απ’ την ενδοχώρα των Βαλκανίων, την Ιλλυρία και τη Μακεδονία, κατέβηκαν κατά καιρούς οι διάφορες ελληνικές φυλές (Ίωνες, Δωριείς, Πελασγοί κ.λ.π.), οι οποίοι και κατοίκησαν τη Μακεδονία και τη Νότια Ελλάδα. Κι απ’ τις πόλεις πάλι της νότιας Ελλάδας ξεκίνησαν αργότερα κύματα Ελλήνων αποίκων, για να κατοικήσουν τα παράλια του Αιγαίου, της Μεσογείου, του Πόντου κ.λ.π.. Κι άλλοτε μεν έδιωχναν παλιούς κατοίκους ή αφομοίωναν υπάρχοντες βαρβαρικούς οικισμούς, άλλοτε δε ίδρυαν κανούριες πόλεις και δημιουργούσαν νέα κέντρα ζωτικά και αξιόλογα, τα οποία επέζησαν χιλιάδες χρόνια κι έγραψαν μακραίωνη κι ενδιαφέρουσα ιστορία, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ιστορική γενικά εξέλιξη των περιοχών που δέσποζαν.
Μακεδονια - Ο Πρωτος Οικισμος
Η Πύδνα πιστεύεται πως χτίστηκε κατά τον 8ο ή 7ο π.Χ. αιώνα απ’ τους Ερετριείς της Εύβοιας, όπως και η παρακείμενη Μεθώνη[1]. Υπάρχει πιθανότητα στη θέση της Πύδνας να βρήκαν τότε οι Ερετριείς κάποιον άλλο οικισμό, με το ίδιο ή άλλο όνομα, γύρω απ’ τον οποίο να έχτισαν την καινούρια πόλη τους. Την πιθανότητα αυτή ενισχύουν οι πρόσφατες διαπιστώσεις των αρχαιολόγων, που μελέτησαν το μικρό τύμβο, τον οποίο και εντόπισαν το 1981 στην περιοχή του Παλιόκιτρους. Η κατασκευή του τύμβου αυτού ανάγεται στο τέλος της εποχής του χαλκού και στις αρχές της εποχής του σιδήρου.
Το λιμάνι της Πύδνας
Η Πύδνα είχε αποκτήσει κατά καιρούς ξεχωριστή δύναμη και ιδιαίτερα την εποχή του Φιλίππου του Β’ είχε τονιστεί πολλές φορές απ’ το Δημοσθένη, το μεγάλο ρήτορα των αιώνων, η ζωτικότητά της και η μεγάλη σημασία της, σ’ ότι αφορούσε την ισορροπία των δυνάμεων στον τότε Ελλαδικό και στο Μεσογειακό γενικότερα χώρο. Κι όλη αυτή η διάκριση και η σπουδαιότητα της Πύδνας οφείλονταν στον πλούτο της, στη γεωγραφική της θέση και περισσότερο στο ζωτικής σημασίας λιμάνι της.
Μακεδονία - Μετά τη Μάχη της Πύδνας
Αμέσως μετά την εκπόρθηση της Πύδνας, ο Αιμίλιος Παύλος έστειλε πρέσβεις του στη Ρώμη, για να αναγγείλουν την περήφανη νίκη του στη Σύγκλητο. Η αντιπροσωπεία αυτή αποτελούνταν από τρεις αξιωματικούς του με επικεφαλής το Μέτελλο. Λίγες μέρες πριν απ’ την τελική νίκη του Αιμιλίου, κυκλοφόρησε φήμη στον ιππόδρομο της Ρώμης, ότι οι Ρωμαίοι νίκησαν τον Περσέα στη Μακεδονία. Το πράγμα, όμως, πέρασε σαν ένας φευγαλέος ψίθυρος και ξεχάστηκε, γιατί δεν υπήρχε συγκεκριμένη πληροφορία. Παρ’ όλα αυτά, ο λαός έτρεξε στους ναούς και πρόσφερε θυσίες και θυμιάματα στους βωμούς, παρακαλώντας τους θεούς να βγάλουν αληθινές αυτές τις φήμες.
Μακεδονικό Πρόβλημα - μέρος β'
Κι εδώ, ο ρόλος των σλαβόφωνων Ελλήνων, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και ήρθαν στην Αυστραλία με ελληνικά διαβατήρια κι αρνούνται τώρα την πατρίδα τους, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Όλα αυτά είναι εκείνα που, προβαλλόμενα κατάλληλα, συγκινούν ως ένα βαθμό τη διεθνή κοινή γνώμη, η οποία και θα πρέπει να μας ενδιαφέρει περισσότερο. Το όνομα δε Μακεδονία, Μακεδόνες κλπ., φέρνει ακόμα στη μνήμη του πολύ κόσμου του εξωτερικού, που δεν γνωρίζει ιστορικές λεπτομέρειες και αρχαιολογικές, εθνολογικές και γλωσσολογικές ιδιαιτερότητες
Μακεδονικό Πρόβλημα - μέρος α'
Το Μακεδονικό ζήτημα, όπως είναι γνωστό στις μέρες μας, είναι ένα παρακλάδι ή παράγωγο, κατάλοιπο του μεγάλου Ανατολικού Ζητήματος, του οποίου η αρχή ή καλύτερα η διπλωματική του διατύπωση πάει 140 χρόνια πίσω. Οι τότε Μεγάλες Δυνάμεις, Αγγλία, Ρωσία και Αυστρία εποφθαλμιούν τα εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία αρχίζει να καταρρέει και κάθε μια απ’ αυτές ετοιμάζεται και προσπαθεί, με την πτώση του σουλτάνου, να ιδιοποιηθεί, όχι μόνο το πιο μεγάλο αλλά και το πιο ζωτικό τμήμα της καταρρέουσας αυτοκρατορίας.
Η Μαχη της Πυδνας
Η μάχη της Πύδνας είναι ένα σημαντικότατο ιστορικό γεγονός, γιατί η έκβασή της σημάδεψε βαθιά την πορεία της ανθρωπότητας. Επέδρασε ουσιαστικά στην εξέλιξη του κατοπινού κόσμου κι επηρέασε ανεπανόρθωτα τα βήματα και το μέλλον της φυλής μας. Εδώ, στα χώματα τα δικά μας, στις ρεματιές και στους λόφους της Πιερίας, που ανεβοκατεβαίνουμε κάθε μέρα εμείς αδιάφοροι και από άγνοια, πριν από 2152 χρόνια συγκρούστηκαν δυο κόσμοι... http://diasporic.org/mnimes/
