Το έθιμο των κόκκινων αυγών

Ένα από τα έθιμα της χώρας μας τις άγιες αυτές μέρες του Πάσχα, είναι το βάψιμο των αυγών. Τα αυγά είναι σύμβολο αναγέννησης της ζωής και της φύσης. Βάφονται συνήθως τη Μεγάλη Πέμπτη, την ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όταν ο Χριστός πρόσφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του, έτοιμος να θυσιαστεί για να ελευθερώσει τον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας.

Στην πορεία των χρόνων είδαμε πολλά διαφορετικά χρώματα στα αυγά. Το παραδοσιακό όμως χρώμα που βάφουμε τα αυγά τη Μεγάλη Εβδομάδα είναι κόκκινο. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το λόγο που βάφονται σε αυτό το χρώμα. Μία από αυτές είναι πως το κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα που έχυσε ο Χριστός όταν σταυρώθηκε. Η χριστιανική παράδοση θέλει επίσης, να τοποθετήθηκαν από τη μητέρα του εσταυρωμένου Ιησού στα πόδια του και να βάφτηκαν με το αίμα που έτρεχε από τις πληγές του.

Σύμφωνα με μία παράδοση από την Καστοριά λέγεται πως όταν αναστήθηκε ο Χριστός το είπαν σε μια γυναίκα και αυτή δεν το πίστεψε και είπε: «Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Και αυτά έγιναν κόκκινα. Άλλοι ισχυρίζονται πως το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός της Ανάστασης και συνάμα μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού. Σύμφωνα με ειδικό επιστήμονα για θέματα της ανατολικής Ευρώπης, τα αυγά εκτός από κόκκινο που συμβολίζει τα πάθη του Χριστού και το θάνατο πάνω στο σταυρό, είναι παραδοσιακό να βάφονται σε μαύρο και άσπρο χρώμα. Το μαύρο συμβολίζει την ταφή του Κυρίου και το λευκό την ανάσταση.

Για τη διαδικασία του τσουγκρίσματος στο πασχαλινό τραπέζι η χριστιανική παράδοση λέει πως όπως το αυγό σπάει κατά τη διαδικασία του τσουγκρίσματος, έτσι έσπασε και ο τάφος από τον οποίο βγήκε ο Χριστός. Εκτός από τα κόκκινα αυγά όμως και τα σοκολατένια αυγά συμβολίζουν τον τάφο του θεανθρώπου και για το λόγο αυτό πολλοί ζαχαροπλάστες σχηματίζουν ρωγμές πάνω τους. Υπάρχουν βέβαια και οι απόψεις ακαδημαϊκών πως τα αυγά είναι ψήγμα ειδωλολατρισμού. Πρόκειται για μεσαιωνικό έθιμο και εκτός της γονιμότητας και της δημιουργίας συμβολίζει και την αναγέννηση, καθώς από το τσούγκρισμα και το σπασμένο φλοιό προκύπτει ζωή.

Στη χώρα μας εκτός από το απλό τσούγκρισμα αυγών έχουμε και το έθιμο με τις«αυγομαχίες». Σε χωριά της βόρειας Ελλάδας, όπως το Θρυλόριο του Ν. Ροδόπης και τα Λευκάδια Βέροιας, συγκεντρώνονται οι «αυγομάχοι» για να βγάλουν το πιο γερό αυγό του χωριού. Το έθιμο αυτό συνδυάζεται με τον εορτασμό του Αγίου Γεωργίου. Η προσφορά αυγών συνέβαινε από αρχαία χρόνια ως ένδειξη για την αναγέννηση της φύσης την περίοδο της άνοιξης.

Τα αυγά την εποχή αυτή αποτελούν έθιμο και σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα στην Ουκρανία, τα ζωγραφισμένα αυγά αποτελούν όλο το χρόνο σουβενίρ για όσους επισκέπτονται τη χώρα. Οι Πολωνοί βάφουν, επίσης, και αυγά πάπιας ή χήνας. Στο παρελθόν, επιτρεπόταν μόνο στις γυναίκες να διακοσμήσουν αυγά, ενώ απαγορευόταν η είσοδος των ανδρών στο σπίτι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, καθώς, σύμφωνα με την παράδοση, έφερναν κακοτυχία και ατυχήματα.

Στο Νότο της Κροατίας, πάνω στο κόκκινο της βαφής, σχεδιάζεται ένας λευκός σταυρός, ενώ στην υπόλοιπη χώρα κυριαρχούν σχέδια με λουλούδια και γεωγραφικά μοτίβα, εμπνευσμένα κυρίως από τη φύση.

Στη μεσαιωνική Αγγλία, το βάψιμο και η διακόσμηση των αυγών αποτελούσε έθιμο για όλες τις οικογένειες και προσφέρονταν ως δώρα.

Στη Γερμανία τα αυγά δίνονταν στα παιδιά μαζί με άλλα πασχαλινά δώρα, ενώ αργότερα δημιουργήθηκε το «κυνήγι του χαμένου αυγού».

Στις ΗΠΑ ένα άλλο έθιμο που έχει τις ρίζες του εκατοντάδες χρόνια πριν είναι το κύλισμα των αυγών. Το έκαναν οι αγρότες και εκεί που σταματούσαν τα αυγά θεωρείτο γόνιμη γη.         flowmagazine.