40 κρίσιμες μέρες για την κυβέρνηση

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗ

Σε νέα φάση αβεβαιότητας, αντίστοιχη του φθινοπώρου του 2011 όπου κατάληξη της εμπλοκής στις διαπραγματεύσεις ήταν η υπογραφή του δεύτερου Μνημονίου, εισέρχονται η ελληνική οικονομία και οι σχέσεις κυβέρνησης – τρόικας. Οι διαβεβαιώσεις Σαμαρά περί «απογείωσης της οικονομίας τον Σεπτέμβριο», οι ελπίδες ότι μετά τις γερμανικές εκλογές Βερολίνο και Βρυξέλλες θα άλλαζαν στάση έναντι της Αθήνας, τα μεγάλα λόγια περί success story αλλά και η σιγουριά της ελληνικής κυβέρνησης ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα ήταν ικανή συνθήκη για να ξεκινήσει η συζήτηση περί χαλάρωσης του ελληνικού προγράμματος, διαψεύστηκαν, αποτελούν ήδη παρελθόν και η κυβέρνηση αναζήτησε νέα διαπραγματευτική γραμμή.

Η νέα γραμμή έχει βασικά σημεία το «όχι νέα μέτρα, μόνο διαρθρωτικές αλλαγές» και «πολιτική διαπραγμάτευση για χαλάρωση του προγράμματος στη βάση της αναγνώρισης των μέχρι τώρα προσπαθειών, αναπτυξιακή πολιτική και αναδιάρθρωση χρέους». Υποστηρίζεται στο κορυφαίο επίπεδο από Α. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλο και επιχειρείται να ενισχυθεί με την υπογραφή της προγραμματικής συμφωνίας, με τη σημείωση-μήνυμα προς το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό ότι θα αποτελέσει το διαπραγματευτικό πλαίσιο με την τρόικα. Το μήνυμα αυτό, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, μεταβίβασε και ο ίδιος ο Α. Σαμαράς στην 20λεπτη συνομιλία, που είχε στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής το απόγευμα της Παρασκευής με τη Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ.

Καμπανάκι

Στις 4 Νοεμβρίου η τρόικα επιστρέφει στην Αθήνα -οι τεχνοκράτες θα είναι εδώ από τις 29 Οκτωβρίου-, τα μηνύματα όμως που ήδη στέλνονται από Βερολίνο και Βρυξέλλες δεν είναι ενθαρρυντικά.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες που δημοσίευσε χθες η «Ε», η Κομισιόν, με την επιστροφή του Ζ.Μ. Μπαρόζο από την επίσκεψή του στο Βερολίνο, απαντά στα ελληνικά επιχειρήματα με σκλήρυνση της στάσης της, που δεν συνίσταται μόνο στις δηλώσεις του Μπαρόζο για πλήρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων ή του Ολι Ρεν για επιτήρηση της Ελλάδας μέχρι την αποπλήρωση του 75% των δανείων που έχει λάβει η χώρα. Οι πληροφορίες απ’ τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι η Κομισιόν απαντά με τρία «όχι» στα ελληνικά αιτήματα, φέρνοντας σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση:

Πρώτον, ότι δεν θα υπάρξει καμία ουσιαστική συζήτηση για το δημόσιο χρέος πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου, παρά το ότι ο κ. Σαμαράς φέρεται να ζήτησε από την κ. Μέρκελ -πέραν του ότι εξήγησε πως δεν μπορούν να ληφθούν νέα μέτρα- διευθέτηση του χρέους πριν από τις ευρωεκλογές. Ενδεικτικά, ο κ. Μπαρόζο δήλωσε ότι ενδεχόμενη, νέα «διαγραφή» του δημόσιου χρέους της Ελλάδας θα αποσταθεροποιήσει όλη την Ευρωζώνη και θα «τρομάξει» τους επενδυτές, την ίδια στιγμή που διεθνείς οίκοι και αναλυτές ομονοούν ότι χωρίς αναδιάρθρωση το πρόγραμμα δεν βγαίνει.

Δεύτερον, ότι οι Βρυξέλλες -όπως φυσικά και το Βερολίνο- απορρίπτουν το ελληνικό αίτημα για πολιτική διαπραγμάτευση, εμμένοντας στο τι λένε τα οικονομικά στοιχεία, στα οποία μάλιστα δεν συμφωνούν με το οικονομικό επιτελείο.

Τρίτον, απαντώντας στις έμμεσες απειλές περί πολιτικής αποσταθεροποίησης και πρόωρων εκλογών, άρα και πιθανή εκλογή κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ αν υπάρξει πίεση για λήψη νέων μέτρων, η Κομισιόν στέλνει μήνυμα πως «ο ρόλος της δεν είναι να επιλέγει με ποια κυβέρνηση θα συζητά», που σημαίνει ότι η προτίμηση που είχαν ανοικτά εκφράσει οι δανειστές τον Ιούνιο του 2012 πριν από τις εκλογές να μη βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι πλέον ενεργή.

Βερολίνο και Βρυξέλλες δείχνουν να μη συζητούν τη νέα διαπραγματευτική γραμμή της κυβέρνησης και το κυριότερο στο blamegame, που εδώ και μήνες διεξάγεται για το ποιος έχει την ευθύνη της αποτυχίας του προγράμματος, αρνούνται να παραδεχθούν το λάθος τους, ερχόμενοι σε αντίθεση ακόμα και με το ΔΝΤ.

Επιπλέον, την ίδια στιγμή που ο Α. Σαμαράς αφήνει να διαρρεύσει ότι είναι ιδιαιτέρως ενοχλημένος επειδή οι δανειστές δεν τηρούν τη δέσμευσή τους ότι με πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεκινούσε επί της ουσίας συζήτηση για χαλάρωση του ελληνικού προγράμματος, οι Βρυξέλλες αμφισβητούν δημοσίως το πρωτογενές πλεόνασμα, αμφισβητούν το προσχέδιο του προϋπολογισμού και ζητούν μέτρα 2 δισ. ευρώ, για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού του 2014.

Μονόδρομος

Μέσα στις επόμενες σαράντα ημέρες θα κριθούν όλα. Η δικομματική κυβέρνηση δεν έχει πραγματικά περιθώρια ελιγμών, έναντι της δέσμευσής της, για μη λήψη νέων μέτρων και βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Και αυτός είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο έχει επιδεινωθεί το κλίμα για τον υπουργό Οικονομικών Γ. Στουρνάρα, ιδιαιτέρως μετά τη διαρροή του υπουργείου για «στοχευμένες περικοπές» στις συντάξεις και αύξηση των ορίων ηλικίας. Ο κ. Στουρνάρας φέρεται να μην ακολουθεί, έναντι των συνομιλητών του στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, τη γραμμή των Α. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλου. Δεν επιβεβαιώνεται, αλλά στο παρασκήνιο οι πληροφορίες περί «βελούδινης» αποχώρησης του κ. Στουρνάρα απ’ το υπουργείο Οικονομικών, ακόμα και με τη μετακίνησή του σε κάποια σημαντική διεθνή θέση, επιμένουν. Δεν είναι όμως το μέλλον του κ. Στουρνάρα το σημαντικό ζήτημα.

Για τον πρωθυπουργό αλλά και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης δεν υπάρχουν πλέον πολλά αποθέματα. Η γραμμή διεκδίκησης στις διαπραγματεύσεις που ξεκινούν την ερχόμενη εβδομάδα και η τήρηση «κόκκινων γραμμών» είναι ο μόνος δρόμος που έχουν. Είτε για να οδηγήσει στην επαναβεβαίωση του ρόλου τους -και μέσα στο εσωτερικό των κομμάτων τους όπου επικρατούν αναβρασμός και ρευστότητα πριν από την αμφισβήτηση- είτε για να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές, αν Βερολίνο και Βρυξέλλες επιμείνουν στη σημερινή τους γραμμή και δεν δώσουν άλλη ευκαιρία στη δικομματική κυβέρνηση Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ