lencom-thumb-large
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.history&id=27573
Βασίλης Σπηλιωτόπουλος
Η δημιουργία της Τσεκά και ο Σιδηρούς Φέλιξ
Κάθε εξουσία απαιτεί μπουντρούμια ∙ όσο πιο ανελεύθερη, τόσο μεγαλύτερα ∙ όσο πιο αυθαίρετη, τόσο σκοτεινότερα…
   
Αυτό το γνώριζε ο διανοούμενος – «στρατηγός της παγκόσμιας επανάστασης» Λένιν, ο οποίος κρατούσε τη Γαλλική Επανάσταση ως πρότυπο, ως προειδοποίηση. Κατά τον Ουλιάνοφ η Παρισινή Κομμούνα υπήρξε μαλακή, επιεικής με τους αντιπάλους: «Υπάρχουν στιγμές, όπου τα συμφέροντα του προλεταριάτου καθιστούν αναγκαία μια αδυσώπητη μάχη σώμα με σώμα…»
Επρόκειτο για τη λενινιστική εκδοχή του γαλλικού: “les aristocrats a’ la lantern” – «οι αριστοκράτες στο φανάρι» ∙ μόνο που στη Ρωσία δεν υπήρχαν φανάρια, αλλά όπλα…
Έξη εβδομάδες μετά την επέλαση στα Χειμερινά Ανάκτορα ο Λένιν σφυρηλατεί τη μετεπαναστατική προοπτική της σοβιετικής εξουσίας. Αναγνωρίζει το ασταθές του καθεστώτος, τις ανάγκες του «διαρκούς αγώνα»…
Στις 20 Δεκεμβρίου 1917 οι «Κομισάριοι του Λαού» αποφασίζουν ομόφωνα ∙ ψηφίζουν τη σύσταση της «Έκτακτης Επιτροπής για την Καταπολέμηση της Αντεπανάστασης και των Δολιοφθορών» – ακρωνύμιο στα ρωσικά «Τσεκά» ∙ αργότερα θα μετονομαστεί σε GPU/OGPU. Ακριβώς τότε ηθελημένα ακρωτηριάζεται η ελευθερία από τον σοσιαλισμό.Για να περιφρουρήσει ο ηγέτης την αναμόρφωση των κοινωνικών συνθηκών από εξωτερικές επεμβάσεις και ρεβανσισμούς, οργανώνει και νομιμοποιεί μια κομματική αστυνομία, που μακροπρόθεσμα αλλοιώνει ιδεώδη, καταστρέφει ηθικούς κώδικες. Κρατά σε ασφυκτική ομηρία κράτος και κοινωνία. Η απόφαση στοιχειοθετεί με ευκρίνεια την τοπογραφία του τρόμου, η οποία θα κυριαρχήσει στη Ρωσία τις επόμενες δεκαετίες: Δήμευση της ιδιοκτησίας, αφαίρεση ιθαγένειας, εξορία, δημοσίευση των ονομάτων των «εχθρών του λαού», μια σφαίρα στον αυχένα …
Στην κορυφή της νέας υπηρεσίας ο Λένιν επιθυμεί έναν «προλετάριο Ιακωβίνο». Γνωρίζει, ποιον θέλει και γιατί. Στο ενωτικό συνέδριο της σοσιαλδημοκρατίας το 1906 στη Στοκχόλμη την προσοχή του είχε τραβήξει ένας λιπόσαρκος με ασκητικό πρόσωπο Πολωνός, φίλος της Ρόζα Λούξεμπουργκ. Είναι γνωστός με το όνομα Γιόζεφ Ντομάνσκι ∙ στην πραγματικότητα λέγεται Φέλιξ Εντμούνοβιτς Ντζερζίνσκι. Στην ιστορία θα μείνει ως «Σιδηρούς Φέλιξ». Κατάγεται από οικογένεια μικρο-ευγενών. Στα 29 του απολαμβάνει τη φήμη αριστερού ήρωα. Έχει φιλοξενηθεί στα πιο κακόφημα σωφρονιστικά ιδρύματα της τσαρικής εξουσίας, από την τρομακτική πτέρυγα 10 του κάστρου της Βαρσοβίας μέχρι τη μοσχοβίτικη “Butyrka” και το “Alexandrovski” του Ιρκούτσκ.
Ο Ντζερζίνσκι, όψιμος μπολσεβίκος – προσχώρησε μόλις το 1917, υπήρξε ανελέητος, ασυμβίβαστος επαναστάτης, έμπλεος φανατικής προσήλωσης στο πνεύμα και τις αρχές της επανάστασης. Ασκητικός, λάτρης της ρομαντικής λογοτεχνίας, με χαλύβδινη σκληρότητα. Ταπεινός και μετριόφρων, αδέκαστος ∙ «άριστος τρομοκράτης πρώτης γραμμής». Ένας άνθρωπος, που «δε θα χρησιμοποιούσε ποτέ τη θέση του για προσωπικά οφέλη». Γι’ αυτό αναδείχθηκε σε «ξίφος και ασπίδα της επανάστασης» και μάλλον γι’ αυτό -σε αντίθεση με τους διαδόχους του- πέθανε από φυσικά αίτια το 1926.
Ο αρχηγός της «πραιτοριανής φρουράς» της σοβιετικής κυριαρχίας εγκαταστάθηκε αμέσως στο δημαρχείο του Πέτρογκραντ. Η αρχική στελέχωση πραγματοποιείτο με «οικογενειακές συστάσεις», ώστε να εξασφαλισθεί η συνωμοτικότητα ∙ στρατολόγησε ακόμη και τις κόρες του Νάστια, Όλγα και Μάνια. Όσο καιρό η υπηρεσία ασχολείτο με τον εαυτό της, η δίωξη των αντιπάλων παρέμενε ήπια. Στην πρώτη δίκη πολιτικής σκοπιμότητας το Επαναστατικό Δικαστήριο του Πέτρογκραντ καταδίκασε την κόμισσα Σοφία Πανίνα – υφυπουργό Παιδείας του Κερένσκι – σε δημόσια μομφή για κατάχρηση των χρημάτων συνταξιούχων και ορφανών.
Δύο μήνες μετά θανατώνεται ο πρώτος ευγενής ∙ ο τίτλος του όμως αποδεικνύεται ψευδής ∙ το ποινικό μητρώο βαρύ… Ο 23χρονος Μπαμπέλ ανακαλύπτει στο νεκροτομείο του Πέτρογκραντ «ένα αδύνατο, ισχνό σώμα ∙ ένα ελαφρύ μειδίαμα στο θρασύ τρομακτικό πρόσωπο». Πάνω του ένα σημείωμα: «Κόμης Κωνσταντίν Έμπολι ντε Τρίκολι». Στο διπλανό τραπέζι η φίλη του Φραντσέσκα Μπρίτι. «Ακόμη και στον θάνατο δείχνει όμορφη, φρέσκια. Κλαίει, γελά, περιφρονώντας τη δολοφονία τους…»
Τον Μάρτιο του ’18 η υπηρεσία μετακομίζει μαζί με την κυβέρνηση στη Μόσχα και εγκαθίσταται στην πλατεία Λιουμπιάνκα, στο κτίριο της ασφαλιστικής εταιρείας «Ρωσίγια». Αργότερα, όταν απέναντι ανοίγει το κατάστημα «Ο κόσμος του παιδιού», το μισητό κτίριο της Τσεκά ονομάζεται «Ο κόσμος των ενηλίκων»…
Η σκληρότητα του εμφυλίου σημαδεύει τις υπηρεσίες ασφαλείας ∙ υπαγορεύει οργιώδη τη βαρβαρότητα. Πολλοί αντιδρούν, ο Βλαντιμίρ Ίλιτς επιμένει: «Δε γίνεται επανάσταση χωρίς εκτελέσεις».
Τον Ιούλιο ο Ντζερζίνσκι δηλώνει:
«Είμαστε υπέρ της οργανωμένης τρομοκρατίας – τούτο οφείλει να γίνει δια μιας παραδεκτό. Η τρομοκρατία είναι απολύτως αναγκαία κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Στόχος να αγωνιστούμε κατά των εχθρών της Σοβιετικής εξουσίας, υπέρ των όρων μιας νέας ζωής. Κρίνουμε γρήγορα. Τις περισσότερες φορές ανάμεσα στη σύλληψη και την καταδίκη μεσολαβεί μόνο μια μέρα…»
Το Σεπτέμβριο, μετά τη δολοφονική απόπειρα της Ντόρα Κάπλαν κατά του Λένιν, εξαπολύεται ο «Κόκκινος Τρόμος». Ο «Σιδηρούς Φέλιξ» δηλώνει: «Οι εχθροί πλέον καταστέλλονται ∙ ανήκουν στο «Βασίλειο των Νεκρών»…». Ο Καμένεβ συμπληρώνει: «Ούτε ένα μέτρο της σοβιετικής εξουσίας δε θα μπορούσε να επιβληθεί χωρίς την Τσεκά. Αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα κομματικής πειθαρχίας.»
Με τη λήξη του εμφυλίου η Τσεκά ανεξαρτητοποιείται ακόμη και από τα Σοβιέτ. Λειτουργεί πια ως υπηρεσία ερευνών, δημόσιος κατήγορος, όργανο επιβολής ∙ όχι μόνο για την υπεράσπιση της επανάστασης, αλλά και στις ενδοκομματικές διενέξεις. Όσοι αμφισβητούν τη μονολιθικότητα της κομματικής οπτικής, μενσεβίκοι, αναρχικοί, σοσιαλεπαναστάτες, συναντούν τη βαναυσότητα.
Ο θάνατος του Λένιν αφήνει Ντζερζίνσκι και Στάλιν να μεταμορφώσουν την πλέον ονομαζόμενη GPU/OGPU σε υπερ-όργανο θεσμοποιημένης αυθαιρεσίας και τρόμου. Τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας επεκτείνονται στα διαβόητα GULAG, μετατρεπόμενα σε βασικό παράγοντα εκβιομηχάνισης στα πλαίσια του Πενταετούς Προγράμματος. Ο Στάλιν δομεί ένα «κράτος εν κράτει» -υποτάσσοντας σε αυτό θεσμούς και κόμμα- μετατρέποντάς τα σε συνιστώσες της εξουσίας του. Έτσι επιτυγχάνει να εξελιχθεί από κομματικός ηγέτης σε δικτάτορα. Το «ξίφος» της επανάστασης μετατρέπεται σε μάστιγά της!
Ο αμερικανός δημοσιογράφος Τζωρτζ Σέλντες σημείωσε:
«Εξαιτίας της Τσεκά η ελευθερία έπαψε να υπάρχει στη Ρωσία. Δεν υπάρχει δημοκρατία. Δεν είναι πια επιθυμητή… Ελευθερία, δικαιοσύνη, όπως τα γνωρίζουμε, όλα τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, για τα οποία η ανθρωπότητα αγωνίστηκε για χρόνια, όλα έχουν καταργηθεί για να πραγματοποιηθεί το κομμουνιστικό πείραμα. Πρόκειται για τεράστια επιτυχία. Ο τρόμος είναι στο μυαλό και τον μυελό της σημερινής γενιάς και τίποτα παρεκτός γενεών της ελευθερίας δε θα μπορέσει να τον ξεριζώσει…».
Κάθε ολοκληρωτισμός, όποιο κι αν είναι το χρώμα του, χωρίς τρόμο δεν υφίσταται. Κύτταρό του η αυθαιρεσία, τροφή του το αίμα…