28 Σεπτεμβρίου 1922: Υπογράφεται η Συνθήκη των Μουδανιών – Όταν η Ανατολική Θράκη παραδόθηκε στους Τούρκους, χωρίς να ριφθεί ούτε ένας πυροβολισμός
Β’ Μέρος
Ο αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη Διάσκεψη Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν
Ο Αλεξανδρος Μαζαράκης Αινιάν που ήταν ο αρχηγός της ελληνικής αποστολής στη Συνδιάσκεψη των Μουδανιών, στα απομνημονεύματά του περιγράφει τα λάθη της ελληνικής πολιτικής:
»Της επιτροπής μετείχον εκ μέρους της Αγγλίας ο στρατηγός Χάριγκτον, της Γαλλίας ο στρατηγός Σαρπύ, της Ιταλίας ο στρατηγός Μομπέλλι, της Τουρκίας (τον οποίον διόλου δεν συνήντησα) ο στρατηγός Ισμέτ Πασσάς. Ούτοι δεν ανέμενον την άφιξίν μας αλλά συνεδριάσαντες την 20–21 είχον ήδη παρασκευάσει το κείμενον της ανακωχής το οποίον και μας παρουσίασαν προς αποδοχήν την 22αν.
Εις την πρώτην συνεδρίασιν της 22ας Σεπτεμβρίου, γενομένην επί αγγλικού θωρηκτού, μας επέδειξαν κείμενον έτοιμον της συνθήκης της ανακωχής εις το οποίον είχον μείνει σύμφωνοι οι Τούρκοι και οι τέως σύμμαχοί μας, χωρίς καν να μας ερωτήσουν».
»Αλλά θα ήτο η ιδία η στάσις της Αγγλίας εάν έβλεπε μετ’ ολίγας ημέρας, μετά ένα μήνα, σημαντικήν εις τη Θράκην ελληνικήν δύναμιν με την στερεάν απόφασιν να κρατήση και να αμυνθή αυτής; Θα ήτο διατεθειμένη τότε να συμμετάσχη με τας δύο άλλας δυνάμεις εις εκβιαστικά εναντίον της Ελλάδος μέτρα; Και επί πλέον, εάν αφιέμεθα μόνοι απέναντι των Τούρκων, θα ηδύναντο αυτοί, ενόσω με τον στόλον μας είμεθα κύριοι της Προποντίδος, να διαπεραιώσουν σημαντικάς δυνάμεις εξ Ασίας εις Θράκην; Βεβαίως όχι.
Υπάρχει λοιπόν βάσιμος ελπίς ότι εάν παρετείναμεν την εκκρεμότητα, μη δεχόμενοι την εκκένωσιν της Θράκης και εν τω μεταξύ συντόνως ενισχύαμεν και ωργανούμεν τας εκεί στρατιωτικάς δυνάμεις μας, η μεν Ευρώπη δεν θα ήτο ηνωμένη δια να επέμβη, οι δε Τούρκοι δεν θα είχον εις χείρας των κανέν όπλον δια να εκβιάσουν και ημάς και την Ευρώπην. »
Ο μεγάλος Αμερικανός συγγραφέας Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ως νεαρός ανταποκριτής εφημερίδας, μετέδιδε ό,τι συγκλονιστικό ζούσε από τις επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού στη μεγαλειώδη προσπάθειά του.
10 Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ το 1920
Παρακάτω αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από την εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης:
«Χρειάζεται αρκετός χρόνος για να μετακινηθούν διακόσιες πενήντα χιλιάδες άνθρωποι.
Κι η Αδριανούπολη, όμως, δεν είναι ευχάριστο μέρος. Κατεβαίνοντας από το τρένο κατά τις 11 το βράδυ, βρήκα μια λασπωμένη τρύπα αντί για σταθμό, γεμάτη στρατιώτες, μπόγους, σκελετούς κρεβατιών, σκεπάσματα, ραπτομηχανές, μωρά, σπασμένα κάρα, όλα να μουσκεύουν κάτω από τη συνεχιζόμενη βροχή και βουτηγμένα στη λάσπη. Το μέρος φωτιζόταν με λάμπες κηροζίνης. Ο στρατός περίμενε, μην πιστεύοντας ότι η κυβέρνησή του θα υπέγραφε τη συνθήκη στα Μουδανιά, όμως το έκανε, κι έτσι ο στρατός δεν έχει άλλη επιλογή από το να αποχωρήσει.
Όλη μέρα περνάω από δίπλα τους· είναι βρόμικοι, κουρασμένοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι στρατιώτες που βαδίζουν στην καφετιά, άγονη θρακική ύπαιθρο· χωρίς μπάντες, χωρίς οργανώσεις αρωγής, τίποτα εκτός από ψείρες, βρόμικες κουβέρτες και κουνούπια τη νύχτα. Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας της Τροίας.
Ο σταθμάρχης μού είπε ότι μόνο εκείνη τη μέρα είχε ήδη διώξει με κατεύθυνση τη δυτική Θράκη πενήντα επτά βαγόνια γεμάτα στρατιώτες που υποχωρούσαν. Τα τηλεγραφικά σύρματα ήταν όλα κομμένα. Στο μεταξύ, ολοένα και περισσότεροι στρατιώτες συγκεντρώνονταν στο σταθμό, αλλά δεν υπήρχε τρένο για να τους πάρει.»
11 Διάβαση της γέφυρας του Τούντζα, παραποτάμου του Έβρου
«Για την Ελλάδα του 1922, η Θράκη ήταν σαν τη μάχη του Μάρνη – εκεί θα παιζόταν και θα κερδιζόταν ξανά το παιχνίδι. Το θέαμα ήταν συγκλονιστικό. Ολη η χώρα βρισκόταν μέσα σε πολεμικό πυρετό […] Κι ύστερα, συνέβη το αναπάντεχο: οι Σύμμαχοι χάρισαν την ανατολική Θράκη στους Τούρκους και έδωσαν στον Ελληνικό Στρατό προθεσμία τριών ημερών για την εκκένωσή της…».
Πηγή: Έρνεστ Χέμινγουεϊ Με υπογραφή Χέμινγουεϊ 1912-1922: Ιταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατική καταστροφή Μετάφραση: Κώστας Καλογρούλης, Ηλίας Μαγκλίνης Εκδόσεις: Καστανιώτη .
Η εφημερίδα της εποχής ΄΄Καθημερινή΄΄ περιγράφει πολύ παραστατικά και συνάμα περιεκτικά στο παρακάτω απόσπασμα την αιτία της απώλειας της Ανατολικής Θράκης:
« Δεν είναι εντούτοις αληθές ότι η στρατιωτική Ελλάς – παρά το πάθημα της Μικρασίας – εξέπεσε μέχρι τοσούτου ώστε οιαδήποτε άμυνά της εν Θράκη ουδ’ υπολογήσιμος θα είνε καν δια τους Τούρκους. Ακριβές είνε ότι οι Σύμμαχοι δεν θέλουν να μεταφερθή ο πόλεμος εξ’ Ασίας εις την Ευρώπην, λόγω των κινδύνων νέας παγκοσμίου αναφλέξεως εν συνεχεία της τοιαύτης μεταφοράς. Και πειθαναγκάζουν την Ελλάδα εις υποταγήν, δια να σβεσθή πλέον η κινδυνώδης πολεμική εστία της Ανατολής».
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 29 Σεπτεμβρίου 1922
Συνθήκη των Μουδανιών (από τουρκικό άρθρο)
Οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν την 3η Οκτωβρίου, κατέληγαν σε αδιέξοδο όποτε θιγόταν το ζήτημα των Στενών και της Ανατολικής Θράκης, σε βαθμό τέτοιο ώστε στις 6 Οκτωβρίου ο Μουσταφά Κεμάλ δήλωσε ότι ο τουρκικός στρατός θα κινητοποιείτο προς αντιμετώπιση του συνεχούς διπλωματικού αδιεξόδου.
Αφού οι Γάλλοι εξέθεσαν τις αντιρρήσεις τους για την περίπτωση της επανάληψης των εχθροπραξιών, οι διαπραγματεύσεις άρχισαν εκ νέου την 7η Οκτωβρίου.
Ωστόσο ο στρατηγός Χάριγκτον, επικαλούμενος το γεγονός ότι ο Λόρδος Κέρζον βρισκόταν στο Παρίσι και ότι συνεπώς δεν είχε δυνατότητα επικοινωνίας, κινήθηκε προς την αναβολή των διαπραγματεύσεων. Κατά τη διάρκεια αυτού του αδιεξόδου, που συνεχίστηκε μέχρι την επανέναρξη των συνομιλιών την 9η Οκτωβρίου, οι στρατηγοί των Ενωμένων Δυνάμεων εξέφρασαν, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Franklin-Bouillon, την απογοήτευσή τους για τη συμπεριφορά την οποία επέλεξε ο Ινονού έναντι των ομολόγων του, τους οποίους θεωρούσε νικημένους.
Το βασικό ζήτημα των συνομιλιών, που ξανάρχισαν την 9η Οκτωβρίου, ήταν η Ανατολική Θράκη. Η αξίωση των Τούρκων ήταν να αποχωρήσουν οι Έλληνες από την περιοχή μέχρι τον ποταμό Έβρο και από το προάστιο της Αδριανούπολης Κάραγατς. Όσον αφορά τα ζητήματα τόσο της Ανατολικής Θράκης όσο και των Δαρδανελλίων, τα τουρκικά αιτήματα ικανοποιήθηκαν στην πλειοψηφία τους και στις 6:00 το πρωί της 11ης Οκτωβρίου τα τέσσερα κείμενα της Ανακωχής των Μουδανιών, γραμμένα στα Γαλλικά, υπογράφηκαν σε αυτήν την αίθουσα από τους αντιπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης και από τις τρεις ενωμένες δυνάμεις. Παρόλο που η αγκυροβολημένη στα ανοικτά ελληνική αντιπροσωπεία αρνήθηκε να υπογράψει τη Συμφωνία επικαλούμενη έλλειψη εξουσιοδότησης προς τούτο, ο στρατηγός Χάριγκτον υποστήριξε ότι αυτό δεν ήταν εμπόδιο για τη νομιμότητητα και την εγκυρότητα του εγγράφου.
Τρεις μέρες αργότερα, ο Έλληνας αντιπρόσωπος στην Κωνσταντινούπολη Σονόπουλος, ανήγγειλε ότι η χώρα του αποδέχεται την Ανακωχή. Έτσι η τουρκική κυβέρνηση απέκτησε ό,τι επεδίωξε, και ανακατέλαβε τη Θράκη χωρίς τον πυροβολισμό ούτε μιας σφαίρας.
Οι όροι της Ανακωχής των Μουδανιών
Οι διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός, οι οποίες υπήρξαν κατά περιόδους τεταμένες, καθώς διακόπτονταν απότομα και ο τουρκικός στρατός ετοιμαζόταν να κινητοποιηθεί, τερματίστηκαν στις 11 Οκτωβρίου 1922 με την υπογραφή συμφωνίας.
Ακολουθούν οι βασικές ρυθμίσεις των δεκατεσσάρων όρων της Ανακωχής:
H Ανακωχή επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ τρεις ημέρες μετά από την υπογραφή της, τη νύχτα της 14ης προς την 15η Οκτωβρίου.
Οι εχθροπραξίες ανάμεσα στις ελληνικές και στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις όφειλαν να καταπαύσουν.
Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις όφειλαν να εγκαταλείψουν την Ανατολική Θράκη εντός 15 ημερών, ενώ οι Ενωμένες Δυνάμεις θα επέβλεπαν τη μετάβαση της διοίκησης της Ανατολικής Θράκης στις τουρκικές αρχές, εντός 30 ημερών.
Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δεν επρόκειτο να εισέλθουν στη Θράκη πριν από την υπογραφή μιας επίσημης συμφωνίας κατάπασης του πυρός. Ωστόσο, για λόγους εσωτερικής ασφάλειας, δύναμη χωροφυλακής που δεν θα υπερέβαινε τους 8.000 άνδρες θα εστέλλετο στην περιοχή.
Η αίθουσα των εκπροσώπων
Αυτή ήταν η αίθουσα διασκέψεων του Ισμέτ Πασά και της τουρκικής αντιπροσωπείας. Σε αυτόν τον χώρο συνέρχονταν για να συζητήσουν τα ζητήματα και τις προτάσεις της επόμενης ημέρας. Τηλεγραφήματα από και προς τον Κεμάλ αναλύονταν επίσης σε αυτό το δωμάτιο. Οι διαδικασίες και οι αποφάσεις που ελήφθηκαν σε αυτό το δωμάτιο ήταν μείζονος σημασίας για το ψήφισμα της Ανατολικής Θράκης και για τα θέματα του Βοσπόρου. Εδώ ο στρατηγός Χάριγκτον με τον διερμηνέα του, συνταγματάρχη Χέιγουντ, σφυρηλάτησε μια συμφωνία με τον Ισμέτ Πασά και τον Ασίμ Γκουντούζ σχετικά με το ζήτημα των Στενών, κι εδώ ο Χάριγκτον πληροφόρησε τον Ισμέτ Πασά με κάθε ειλικρίνεια ότι η Βρετανία επιθυμούσε πραγματικά την ειρήνη.
Κατάλυμα του Ισμέτ Ινονού
Οι συνομιλίες περιέπεσαν σε αδιέξοδο που διήρκησε από την 6η έως την 9η Οκτωβρίου. Τότε ήταν που ο Ισμέτ Ινονού οργισμένος χτύπησε με τη γροθιά του το τραπέζι με τον καθρέπτη στα δεξιά σας και ράγισε την μαρμάρινη επιφάνεια. Μέσα στην οργή του ο Ινονού ορκίστηκε ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα απανακινητοποιούνταν και ότι το τουρκικό έθνος θα πολεμούσε για την ελευθερία του μέχρι τον τελευταίο άνδρα. Αυτή η επίδειξη αποφασιστικότητας διέλυσε τις πιέσεις που ασκούσαν οι Ενωμένες Δυνάμεις στην τουρκική αντιπροσωπεία και οδήγησαν στην αποδοχή των τουρκικών διεκδικήσεων. http://elthraki.gr/
Β’ Μέρος
Ο αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη Διάσκεψη Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν
Ο Αλεξανδρος Μαζαράκης Αινιάν που ήταν ο αρχηγός της ελληνικής αποστολής στη Συνδιάσκεψη των Μουδανιών, στα απομνημονεύματά του περιγράφει τα λάθη της ελληνικής πολιτικής:
»Της επιτροπής μετείχον εκ μέρους της Αγγλίας ο στρατηγός Χάριγκτον, της Γαλλίας ο στρατηγός Σαρπύ, της Ιταλίας ο στρατηγός Μομπέλλι, της Τουρκίας (τον οποίον διόλου δεν συνήντησα) ο στρατηγός Ισμέτ Πασσάς. Ούτοι δεν ανέμενον την άφιξίν μας αλλά συνεδριάσαντες την 20–21 είχον ήδη παρασκευάσει το κείμενον της ανακωχής το οποίον και μας παρουσίασαν προς αποδοχήν την 22αν.
Εις την πρώτην συνεδρίασιν της 22ας Σεπτεμβρίου, γενομένην επί αγγλικού θωρηκτού, μας επέδειξαν κείμενον έτοιμον της συνθήκης της ανακωχής εις το οποίον είχον μείνει σύμφωνοι οι Τούρκοι και οι τέως σύμμαχοί μας, χωρίς καν να μας ερωτήσουν».
»Αλλά θα ήτο η ιδία η στάσις της Αγγλίας εάν έβλεπε μετ’ ολίγας ημέρας, μετά ένα μήνα, σημαντικήν εις τη Θράκην ελληνικήν δύναμιν με την στερεάν απόφασιν να κρατήση και να αμυνθή αυτής; Θα ήτο διατεθειμένη τότε να συμμετάσχη με τας δύο άλλας δυνάμεις εις εκβιαστικά εναντίον της Ελλάδος μέτρα; Και επί πλέον, εάν αφιέμεθα μόνοι απέναντι των Τούρκων, θα ηδύναντο αυτοί, ενόσω με τον στόλον μας είμεθα κύριοι της Προποντίδος, να διαπεραιώσουν σημαντικάς δυνάμεις εξ Ασίας εις Θράκην; Βεβαίως όχι.
Υπάρχει λοιπόν βάσιμος ελπίς ότι εάν παρετείναμεν την εκκρεμότητα, μη δεχόμενοι την εκκένωσιν της Θράκης και εν τω μεταξύ συντόνως ενισχύαμεν και ωργανούμεν τας εκεί στρατιωτικάς δυνάμεις μας, η μεν Ευρώπη δεν θα ήτο ηνωμένη δια να επέμβη, οι δε Τούρκοι δεν θα είχον εις χείρας των κανέν όπλον δια να εκβιάσουν και ημάς και την Ευρώπην. »
Ο μεγάλος Αμερικανός συγγραφέας Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ως νεαρός ανταποκριτής εφημερίδας, μετέδιδε ό,τι συγκλονιστικό ζούσε από τις επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού στη μεγαλειώδη προσπάθειά του.
10 Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ το 1920
Παρακάτω αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από την εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης:
«Χρειάζεται αρκετός χρόνος για να μετακινηθούν διακόσιες πενήντα χιλιάδες άνθρωποι.
Κι η Αδριανούπολη, όμως, δεν είναι ευχάριστο μέρος. Κατεβαίνοντας από το τρένο κατά τις 11 το βράδυ, βρήκα μια λασπωμένη τρύπα αντί για σταθμό, γεμάτη στρατιώτες, μπόγους, σκελετούς κρεβατιών, σκεπάσματα, ραπτομηχανές, μωρά, σπασμένα κάρα, όλα να μουσκεύουν κάτω από τη συνεχιζόμενη βροχή και βουτηγμένα στη λάσπη. Το μέρος φωτιζόταν με λάμπες κηροζίνης. Ο στρατός περίμενε, μην πιστεύοντας ότι η κυβέρνησή του θα υπέγραφε τη συνθήκη στα Μουδανιά, όμως το έκανε, κι έτσι ο στρατός δεν έχει άλλη επιλογή από το να αποχωρήσει.
Όλη μέρα περνάω από δίπλα τους· είναι βρόμικοι, κουρασμένοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι στρατιώτες που βαδίζουν στην καφετιά, άγονη θρακική ύπαιθρο· χωρίς μπάντες, χωρίς οργανώσεις αρωγής, τίποτα εκτός από ψείρες, βρόμικες κουβέρτες και κουνούπια τη νύχτα. Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας της Τροίας.
Ο σταθμάρχης μού είπε ότι μόνο εκείνη τη μέρα είχε ήδη διώξει με κατεύθυνση τη δυτική Θράκη πενήντα επτά βαγόνια γεμάτα στρατιώτες που υποχωρούσαν. Τα τηλεγραφικά σύρματα ήταν όλα κομμένα. Στο μεταξύ, ολοένα και περισσότεροι στρατιώτες συγκεντρώνονταν στο σταθμό, αλλά δεν υπήρχε τρένο για να τους πάρει.»
11 Διάβαση της γέφυρας του Τούντζα, παραποτάμου του Έβρου
«Για την Ελλάδα του 1922, η Θράκη ήταν σαν τη μάχη του Μάρνη – εκεί θα παιζόταν και θα κερδιζόταν ξανά το παιχνίδι. Το θέαμα ήταν συγκλονιστικό. Ολη η χώρα βρισκόταν μέσα σε πολεμικό πυρετό […] Κι ύστερα, συνέβη το αναπάντεχο: οι Σύμμαχοι χάρισαν την ανατολική Θράκη στους Τούρκους και έδωσαν στον Ελληνικό Στρατό προθεσμία τριών ημερών για την εκκένωσή της…».
Πηγή: Έρνεστ Χέμινγουεϊ Με υπογραφή Χέμινγουεϊ 1912-1922: Ιταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατική καταστροφή Μετάφραση: Κώστας Καλογρούλης, Ηλίας Μαγκλίνης Εκδόσεις: Καστανιώτη .
Η εφημερίδα της εποχής ΄΄Καθημερινή΄΄ περιγράφει πολύ παραστατικά και συνάμα περιεκτικά στο παρακάτω απόσπασμα την αιτία της απώλειας της Ανατολικής Θράκης:
« Δεν είναι εντούτοις αληθές ότι η στρατιωτική Ελλάς – παρά το πάθημα της Μικρασίας – εξέπεσε μέχρι τοσούτου ώστε οιαδήποτε άμυνά της εν Θράκη ουδ’ υπολογήσιμος θα είνε καν δια τους Τούρκους. Ακριβές είνε ότι οι Σύμμαχοι δεν θέλουν να μεταφερθή ο πόλεμος εξ’ Ασίας εις την Ευρώπην, λόγω των κινδύνων νέας παγκοσμίου αναφλέξεως εν συνεχεία της τοιαύτης μεταφοράς. Και πειθαναγκάζουν την Ελλάδα εις υποταγήν, δια να σβεσθή πλέον η κινδυνώδης πολεμική εστία της Ανατολής».
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 29 Σεπτεμβρίου 1922
Συνθήκη των Μουδανιών (από τουρκικό άρθρο)
Οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν την 3η Οκτωβρίου, κατέληγαν σε αδιέξοδο όποτε θιγόταν το ζήτημα των Στενών και της Ανατολικής Θράκης, σε βαθμό τέτοιο ώστε στις 6 Οκτωβρίου ο Μουσταφά Κεμάλ δήλωσε ότι ο τουρκικός στρατός θα κινητοποιείτο προς αντιμετώπιση του συνεχούς διπλωματικού αδιεξόδου.
Αφού οι Γάλλοι εξέθεσαν τις αντιρρήσεις τους για την περίπτωση της επανάληψης των εχθροπραξιών, οι διαπραγματεύσεις άρχισαν εκ νέου την 7η Οκτωβρίου.
Ωστόσο ο στρατηγός Χάριγκτον, επικαλούμενος το γεγονός ότι ο Λόρδος Κέρζον βρισκόταν στο Παρίσι και ότι συνεπώς δεν είχε δυνατότητα επικοινωνίας, κινήθηκε προς την αναβολή των διαπραγματεύσεων. Κατά τη διάρκεια αυτού του αδιεξόδου, που συνεχίστηκε μέχρι την επανέναρξη των συνομιλιών την 9η Οκτωβρίου, οι στρατηγοί των Ενωμένων Δυνάμεων εξέφρασαν, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Franklin-Bouillon, την απογοήτευσή τους για τη συμπεριφορά την οποία επέλεξε ο Ινονού έναντι των ομολόγων του, τους οποίους θεωρούσε νικημένους.
Το βασικό ζήτημα των συνομιλιών, που ξανάρχισαν την 9η Οκτωβρίου, ήταν η Ανατολική Θράκη. Η αξίωση των Τούρκων ήταν να αποχωρήσουν οι Έλληνες από την περιοχή μέχρι τον ποταμό Έβρο και από το προάστιο της Αδριανούπολης Κάραγατς. Όσον αφορά τα ζητήματα τόσο της Ανατολικής Θράκης όσο και των Δαρδανελλίων, τα τουρκικά αιτήματα ικανοποιήθηκαν στην πλειοψηφία τους και στις 6:00 το πρωί της 11ης Οκτωβρίου τα τέσσερα κείμενα της Ανακωχής των Μουδανιών, γραμμένα στα Γαλλικά, υπογράφηκαν σε αυτήν την αίθουσα από τους αντιπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης και από τις τρεις ενωμένες δυνάμεις. Παρόλο που η αγκυροβολημένη στα ανοικτά ελληνική αντιπροσωπεία αρνήθηκε να υπογράψει τη Συμφωνία επικαλούμενη έλλειψη εξουσιοδότησης προς τούτο, ο στρατηγός Χάριγκτον υποστήριξε ότι αυτό δεν ήταν εμπόδιο για τη νομιμότητητα και την εγκυρότητα του εγγράφου.
Τρεις μέρες αργότερα, ο Έλληνας αντιπρόσωπος στην Κωνσταντινούπολη Σονόπουλος, ανήγγειλε ότι η χώρα του αποδέχεται την Ανακωχή. Έτσι η τουρκική κυβέρνηση απέκτησε ό,τι επεδίωξε, και ανακατέλαβε τη Θράκη χωρίς τον πυροβολισμό ούτε μιας σφαίρας.
Οι όροι της Ανακωχής των Μουδανιών
Οι διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός, οι οποίες υπήρξαν κατά περιόδους τεταμένες, καθώς διακόπτονταν απότομα και ο τουρκικός στρατός ετοιμαζόταν να κινητοποιηθεί, τερματίστηκαν στις 11 Οκτωβρίου 1922 με την υπογραφή συμφωνίας.
Ακολουθούν οι βασικές ρυθμίσεις των δεκατεσσάρων όρων της Ανακωχής:
H Ανακωχή επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ τρεις ημέρες μετά από την υπογραφή της, τη νύχτα της 14ης προς την 15η Οκτωβρίου.
Οι εχθροπραξίες ανάμεσα στις ελληνικές και στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις όφειλαν να καταπαύσουν.
Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις όφειλαν να εγκαταλείψουν την Ανατολική Θράκη εντός 15 ημερών, ενώ οι Ενωμένες Δυνάμεις θα επέβλεπαν τη μετάβαση της διοίκησης της Ανατολικής Θράκης στις τουρκικές αρχές, εντός 30 ημερών.
Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δεν επρόκειτο να εισέλθουν στη Θράκη πριν από την υπογραφή μιας επίσημης συμφωνίας κατάπασης του πυρός. Ωστόσο, για λόγους εσωτερικής ασφάλειας, δύναμη χωροφυλακής που δεν θα υπερέβαινε τους 8.000 άνδρες θα εστέλλετο στην περιοχή.
Η αίθουσα των εκπροσώπων
Αυτή ήταν η αίθουσα διασκέψεων του Ισμέτ Πασά και της τουρκικής αντιπροσωπείας. Σε αυτόν τον χώρο συνέρχονταν για να συζητήσουν τα ζητήματα και τις προτάσεις της επόμενης ημέρας. Τηλεγραφήματα από και προς τον Κεμάλ αναλύονταν επίσης σε αυτό το δωμάτιο. Οι διαδικασίες και οι αποφάσεις που ελήφθηκαν σε αυτό το δωμάτιο ήταν μείζονος σημασίας για το ψήφισμα της Ανατολικής Θράκης και για τα θέματα του Βοσπόρου. Εδώ ο στρατηγός Χάριγκτον με τον διερμηνέα του, συνταγματάρχη Χέιγουντ, σφυρηλάτησε μια συμφωνία με τον Ισμέτ Πασά και τον Ασίμ Γκουντούζ σχετικά με το ζήτημα των Στενών, κι εδώ ο Χάριγκτον πληροφόρησε τον Ισμέτ Πασά με κάθε ειλικρίνεια ότι η Βρετανία επιθυμούσε πραγματικά την ειρήνη.
Κατάλυμα του Ισμέτ Ινονού
Οι συνομιλίες περιέπεσαν σε αδιέξοδο που διήρκησε από την 6η έως την 9η Οκτωβρίου. Τότε ήταν που ο Ισμέτ Ινονού οργισμένος χτύπησε με τη γροθιά του το τραπέζι με τον καθρέπτη στα δεξιά σας και ράγισε την μαρμάρινη επιφάνεια. Μέσα στην οργή του ο Ινονού ορκίστηκε ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα απανακινητοποιούνταν και ότι το τουρκικό έθνος θα πολεμούσε για την ελευθερία του μέχρι τον τελευταίο άνδρα. Αυτή η επίδειξη αποφασιστικότητας διέλυσε τις πιέσεις που ασκούσαν οι Ενωμένες Δυνάμεις στην τουρκική αντιπροσωπεία και οδήγησαν στην αποδοχή των τουρκικών διεκδικήσεων. http://elthraki.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
skaleadis