Τετάρτη 24 Μαΐου 2017

25 Μάη 1976. Απεργίες και συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας

Οδός Σταδίου
Το 1975 και το 1976 υπήρξαν από τις πλέον έντονες χρονιές από την σκοπιά των κοινωνικών συγκρούσεων. Οι κινητοποιήσεις χιλιάδων ανθρώπων στους χώρους μισθοδουλείας επιχειρείται να πνιγούν μέσα από την συνδιαλλαγή και την διαπραγμάτευση των κομματικών επιτελείων της αριστεράς και του αναδυόμενου, μέσα από τον εξουσιαστικό ορίζοντα, πράσινου ήλιου, που απλώνεται σκορπίζοντας ελπίδες «ανανέωσης» και «αλλαγής».

Σε ότι αφορά τα κόμματα, τις συνδικαλιστικές παρατάξεις και τα συνδικάτα, η σχέση μεταξύ τους τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης είναι ιδιαίτερα στενή όταν δεν είναι σχέση υποτέλειας του συνδικάτου παράταξης προς το κόμμα. Μετά την πτώση της δικτατορίας τα δύο κόμματα της κομμουνιστικής αριστεράς βρήκαν νέο πεδίο ανταγωνισμού για την κατάκτηση πολιτικής ηγεμονίας με την ανάπτυξη των αντιδικτατορικών συνδικαλιστικών παρατάξεων ΑΕΜ (ΚΚΕ εσωτερικού) και ΕΣΑΚ (ΚΚΕ).

Ο χώρος του ΠΑΣΟΚ οργανώθηκε με την συγκρότηση της ΠΑΣΚΕ που γρήγορα ανέπτυξε μεγάλες δυνάμεις στα εργοστασιακά σωματεία, στις δημόσιες επιχειρήσεις και τράπεζες, εντάσσοντας στους κόλπους της αρκετούς νέους συνδικαλιστές που εμπνέονταν από τις ιδέες της συμμετοχής, του εργατικού ελέγχου, ακόμη και της αυτοδιαχείρισης των εργοστασίων.

Έχουν κυλήσει δύο χρόνια από το πέρασμα στη δημοκρατική διαχείριση των υποθέσεων κράτους και κεφαλαιούχων. Μια διαχείριση που αντικατέστησε την επτάχρονη δικτατορία υπό τους συνταγματάρχες. Οι κοινωνικοί αγώνες συνεχίζουν να βρίσκονται σε έξαρση. Τα εργοστασιακά σωματεία βάσης αποτελούν μια επίμονη προσπάθεια από τη μεριά των κοινωνικών και πολιτικών σχηματισμών, που αντιτίθενται στο κράτος αλλά και στους κομματικούς μηχανισμούς που προσπαθούν να στήσουν τον έλεγχό τους μέσα στους χώρους της μισθοδουλείας. Το κράτος από τη μεριά του διαβλέπει τους κινδύνους που είναι δυνατόν να προκύψουν από αυτές τις παρατεταμένες εντάσεις και συγκρούσεις, γι’ αυτό και λαμβάνει άμεσα και δραστικά μέτρα έχοντας υπ’ όψη του πως οι αριστερές και οι αναδυόμενες σοσιαλιστικές πολιτικές δυνάμεις θα υποταχθούν και θα εφαρμόσουν κατά γράμμα αυτόν τον νόμο.

Ο νόμος 330/76 ήρθε ακριβώς για να κατασταλούν οι άγριες απεργίες και να αναχαιτιστεί η κίνηση για τη δημιουργία εργοστασιακών σωματείων που προέβαλε διαφορετικές μορφές οργάνωσης (όπως το σωματείο κατά επιχείρηση, με αμεσοδημοκρατία και ανακλητότητα των συντονιστικών επιτροπών) και τρόπους δράσης (στάσεις εργασίας, καταλήψεις εργοστασίων, εργασιακών χώρων και δρόμων). Παράλληλα διατηρήθηκε ο 3239/55 περί υποχρεωτικής διαιτησίας και απαγόρευσης απεργίας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της.


Πλατεία Κλαυθμώνος

Ο Μάης αυτής της χρονιάς σημαδεύεται από μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, που κορυφώνονται στις 24 και 25 Μάη. Πρόκειται για την μεγαλύτερη πανεργατική απεργιακή κινητοποίηση εδώ και 10ετίες, ενάντια στον νόμο 330. Η απεργία είναι 48ωρη και την πρώτη μέρα σημειώνει επιτυχία 80-100%. Παίρνουν μέρος γύρω στις 500.000 εργαζόμενοι. Περίπου 100.000 άτομα συμμετέχουν σε συγκέντρωση στην Αθήνα.

Τη δεύτερη μέρα (25/5) η απεργία επεκτείνεται και σε νέους κλάδους εργαζόμενων. Το πρωί στις 9 πραγματοποιείται συγκέντρωση οικοδόμων στο «Γκλόρια». Μετά το τέλος της συγκέντρωσης ξεκινά πορεία προς το υπουργείο Απασχόλησης. Στο κέντρο της Αθήνας υπάρχουν μεγάλες δυνάμεις κρανοφόρων και δεκάδες αύρες. Ο υπουργός απασχόλησης Λάσκαρης αρνείται να αποσύρει τον νόμο του. Οι διαδηλωτές με σύνθημα «όλοι πορεία στη Βουλή» ξεκινούν από τη Πειραιώς και μπαίνουν στη Σταδίου. Στο ύψος της Πεσματζόγλου κρανοφόροι κλείνουν το δρόμο. Πίσω τους βρίσκονται αύρες. Μετά από πολλές διαπραγματεύσεις που δεν οδηγούν πουθενά, οι απεργοί, με σύνθημα «εργάτες ενωμένοι, ποτέ νικημένοι» επιχειρούν ν’ ανοίξουν το δρόμο που τους κλείνουν οι μπάτσοι. Αρχικά διασπώνται οι πρώτες σειρές των μπάτσων. Αλλά ακολουθεί επέλαση από ΜΑΤ και αύρες. Οι διαδηλωτές υποχωρούν δεξιά και αριστερά στις παρόδους, ενώ οι αύρες ρίχνουν τα πρώτα δακρυγόνα. Ενώ τα δακρυγόνα εξακολουθούν να πέφτουν, στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα στην πλατεία αγίων Θεοδώρων, στην Αριστείδου, στην Αιόλου, στην Κοτζιά και την Αθηνάς. Στην Ομόνοια αρχίζουν να συγκεντρώνονται απεργοί και διαδηλωτές. Ξεφουσκώνονται τα λάστιχα από αυτοκίνητα που μπαίνουν ως οδοφράγματα. Η περιοχή γύρω από την Κοτζιά και την Ομόνοια ελέγχεται από τους διαδηλωτές. Στη Λυκούργου κυριεύεται περιπολικό που τοποθετείται ως οδόφραγμα. Μπροστά στον «Κατράντζο», στην Αιόλου, αύρα σκοτώνει την μικροπωλήτρια Αναστασία Τσιβίκα. Η αύρα ανεβαίνει στο πεζοδρόμιο όπου βρίσκεται η άτυχη γυναίκα και την παρασύρει, τραυματίζοντας τη θανάσιμα.

Μετά την «εκκαθάριση» της Σταδίου και των δρόμων προς το Σύνταγμα, οι δυνάμεις της κρατικής καταστολής επιτίθενται στην περιοχή της Ομόνοιας, όπου έχει συγκεντρωθεί ο κύριος όγκος των απεργών διαδηλωτών. Οι διαδηλωτές υποχωρούν σιγά-σιγά και οι συγκρούσεις εκτείνονται από την οδό Κωνσταντινουπόλεως ως το Πολυτεχνείο και την Κάνιγγος. Αύρες γυρνούν γύρω-γύρω την Ομόνοια πετώντας δακρυγόνα. Ένα από αυτά θα φτάσει στον 3ο όροφο του ξενοδοχείου ΟΜΟΝΟΙΑ και ένα άλλο σε πολυκατοικία στην αρχή της Αγ. Κων/νου.


Οδός Πειραιώς

Ανάβονται φωτιές από καταλόγους που ρίχνονται από τα μπαλκόνια για να εξουδετερωθούν τα δακρυγόνα. Μεγάλες μπάλες χαρτιού της «Βραδυνής» δημιουργούν φλεγόμενα οδοφράγματα στην οδό Πειραιώς. Οι συμπλοκές με πέτρες και τούβλα στην Γ΄ Σεπτεμβρίου είναι άγριες. Λεωφορεία μπαίνουν κάθετα στο δρόμο με σκασμένα τα λάστιχά τους, στήνονται οδοφράγματα με υλικά από οικοδομές. Στις 5μμ και ενώ οι μάχες ανάμεσα στους απεργούς διαδηλωτές και τους αστυνομικούς συνεχίζονται αμείωτες, πηγαίνουν στο γραφείο του αστυνομικού διευθυντή Βέρα οι Δ. Γιώσης, Τ. Μαυριδόγλου, Ν. Τζανιδάκης, Π. Γιάνναρος, και δηλώνουν ότι δεν έχουν σχέση με τα επεισόδια και ότι η συγκέντρωση που οργάνωσαν αυτοί στο «Γκλόρια» διαλύθηκε ήσυχα.

Το απόγευμα οι δυνάμεις των μπάτσων παίρνουν εντολή να χρησιμοποιούν μόνο πεζοπόρα τμήματα για να «ξεκαθαρίζονται» οι δρόμοι από τους διαδηλωτές. Ενώ οι μπάτσοι κατορθώνουν να απωθήσουν τον κόσμο από μερικούς δρόμους, χιλιάδες διαδηλωτές τούς επιτίθενται στην Πατησίων και τους απωθούν. Γίνονται οι πιο άγριες συγκρούσεις και στο τέλος οι διαδηλωτές ελέγχουν με οδοφράγματα την Κάνιγγος, την Μπενάκη, τη Βερανζέρου, τα Εξάρχεια, τη Χαλκοκονδύλη και την Πατησίων. Στην Αχιλλέως και στη Λένορμαν οδοφράγματα που στήνονται στις σιδηροδρομικές γραμμές σταματούν δύο τραίνα. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται ως αργά το βράδυ, κύρια γύρω από τη περιοχή του Πολυτεχνείου. Τραυματίζονται δεκάδες απεργοί και διαδηλωτές καθώς και μπάτσοι. Συλλαμβάνονται δεκάδες διαδηλωτές.

Όλος ο τύπος της επόμενης μιλά για προσχεδιασμένα έκτροπα, για φασίστες, προβοκάτορες κλπ. Στις εφημερίδες όμως κανείς δεν θα βρει κάποιο συγκεκριμένο στοιχείο που να δείχνει ότι αυτοί που αντιστάθηκαν στην βία των κρατικών δυνάμεων καταστολής ήταν προβοκάτορες και όχι απεργοί και διαδηλωτές. Τις καταγγελίες αυτές για προβοκάτορες χρησιμοποιεί περισσότερο από όλους το ΚΚΕ. Δεν έφτανε η επίσκεψη των στελεχών του στην αστυνομία και η δήλωση υπακοής σ’ αυτήν, ακολουθεί και μια φιλολογία προβοκατορολογίας. Άλλωστε, προβοκάτορες είναι όσοι στέκονται εμπόδιο στη συνδιαλλαγή ανάμεσα στο κράτος και τους εξουσιαστικούς σχηματισμούς.

Η διατήρηση της επιθυμητής για το κράτος και τα αφεντικά, κοινωνικής ειρήνης, χτίζεται μέσα από την διανομή και αναδιανομή των κοινωνικών χώρων και των ανθρώπων που βρίσκονται σ’ αυτούς. Είναι κάτι που φαίνεται στην ανακοίνωση του ΚΚΕ, όπου ξεκάθαρα μιλά για «κύκλους της ανωμαλίας». Ανωμαλία και ομαλότητα. Δύο λέξεις που ορίζουν την αντικρατική και την κρατική διάσταση.

Ομαλότητα είναι η συνεργασία του «επαναστατικού κόμματος» με τις δυνάμεις της κυριαρχίας προκειμένου να στραγγαλίσουν ό,τι δεν μπόρεσε η δικτατορία. Η φρασεολογία για «χουντοβασιλικούς» ερχόταν να «δέσει» με τον «αριστεροχουντισμό» που αναμασούσε η τότε κυβέρνηση Καραμανλή. Βέβαια, όλοι όσοι βρέθηκαν στους δρόμους της Αθήνας και αντιμετώπισαν τις ένοπλες συμμορίες των κρατικών δολοφόνων, όταν άλλοι (όπως το ισχυρό αριθμητικά τότε ΕΚΚΕ, αλλά και άλλες αριστερίστικες οργανώσεις) καλούσαν τα μέλη τους με ντουντούκες, να πάνε στα γραφεία τους για να κουβεντιάσουν(!!!), ξέρουν καλά ποιοι είναι στην πραγματικότητα αυτοί που προβοκάρουν το πάθος των ανθρώπων για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Την πραγματικότητα αυτής της σημαντικής κοινωνικής σύγκρουσης αποκαλύπτουν, εκτός των άλλων, και τα ονόματα των 150 αγωνιστών που συνελήφθησαν στα επεισόδια και από τους οποίους οι 37 οδηγήθηκαν στα δικαστήρια. Τα ονόματα αυτά δημοσίευσε η εφημερίδα Ελευθεροτυπία στις 25/8/1976 με τίτλο: ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΡΟΒΟΚΑΤΣΙΑΣ.

Τελικά όμως το κείμενο με τα ονόματα και τα επαγγέλματα μαρτυρεί ότι προβοκάτσια είναι αυτά που με τόσο πηχυαίους τίτλους και χωρίς στοιχεία γράφονταν, προκειμένου να «περάσει» η άποψη του κράτους και να «θαφτεί» η αντίσταση των εργαζόμενων. Χαρακτηριστικά, αναφέρονται συλλήψεις οικοδόμων, φοιτητών, μαθητών, σπουδαστών, ιδιωτικών υπάλληλων, εργατών και τεχνιτών, ακόμα και τριών επιστημόνων(!).

Τέσσερις μέρες μετά τις συγκρούσεις 37 από τους συλληφθέντες οδηγούνται στα δικαστήρια, με τις κατηγορίες της θρασύτητας κατά της αρχής, διατάραξη κοινής ειρήνης, πρόκληση κινδύνου με λιθοβολισμό κ.ά.

Η απόφαση που εκδίδεται πέντε μέρες αργότερα καταδικάζει τους 30 σε ποινές από 5 μήνες έως 2 χρόνια.

Βέβαια, το ΠΑΣΟΚ, μετά το 1981, κατάργησε τον 330/76, αλλά η χειραγώγηση των εργαζόμενων μέσω των συνδικαλιστικών φορέων που τους ελέγχουν με καθοριστικό τρόπο, είναι πλέον γεγονός.

Η μετά το 1981 περίοδος της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζεται από στοιχεία τομής αλλά και συνέχειας στη σχέση κυβέρνησης, κομμάτων και συνδικάτων. Σημαντικό μέσο ήταν η χρησιμοποίηση του υπάρχοντος νομικού πλαισίου για να καταργηθεί η διοίκηση της ΓΣΕΕ και να αντικατασταθεί με τις, μέχρι τότε, αποκλεισμένες από τη διοίκηση της συνομοσπονδίας παρατάξεις της αριστεράς. Στην ΠΑΣΚΕ δόθηκε η μερίδα του λέοντος των εδρών. Η εξέλιξη αυτή προϊδέαζε για την παραπέρα πορεία, καθώς η κομματικοποίηση συνδυάστηκε με τη λογική ενός κυβερνητικού συνδικαλισμού νέου τύπου.

Η στρατηγική του κράτους δεν είναι πλέον η βίαιη «κατάργηση» του εργατικού κινήματος, αλλά η διαχείριση μιας πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε διάφορα «ταξικά» συμφέρονται και σε κατηγοριοποιήσεις. Νέες συλλογικές πελατειακές σχέσεις μεταξύ κυβερνώντων, κλαδικών οργανώσεων και ψηφοφόρων, θα αντικαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό τα παλιότερα ατομικά πελατειακά δίκτυα βουλευτών και πολιτευτών.

Άλλη μια πρωτόγνωρη πρακτική ήταν αυτή της πολυπληθούς απεργοσπαστικής δράσης, με κυβερνητική και κομματική στήριξη, που μετέβαλε τα συνδικάτα σε πεδία μάχης με τη συμβολή της «απλής αναλογικής» του Ν. 1264/82 για τις αρχαιρεσίες των συνδικαλιστικών σωματείων που ήταν αίτημα της αντιπολίτευσης και εκδημοκρατικοποιούσε, σε ικανοποιητικό βαθμό για τους διαχειριστές, τις συνδικαλιστικές δομές.

Με την ψήφιση του Ν. 1365/83 περί «κοινωνικοποιήσεων» των δημοσίων επιχειρήσεων, και τη μειοψηφική συμμετοχή εκπροσώπων των εργαζομένων στην Αντιπροσωπευτική Συνέλευση Κοινωνικού Ελέγχου, οι οποίοι εκλέγονταν μέσα από κομματικά παραταξιακά ψηφοδέλτια, και από την άλλη με το 4ο άρθρο, το οποίο έθετε περιορισμούς στο δικαίωμα της απεργίας στις επιχειρήσεις αυτές, ολοκληρώθηκε το πλαίσιο μέσα στο οποίο έπρεπε να κινούνται τα κλαδικά συνδικάτα.

Ο νόμος 330/76 καταργήθηκε, αφού για 6 περίπου χρόνια χρησιμοποιήθηκε από το κράτος και τις αριστερές και Πασοκικές συνδικαλιστικές οργανώσεις ως ο μπαμπούλας, που έκλεινε το δρόμο σε οποιαδήποτε κοινωνική αντιπαράθεση με το κράτος και τ’ αφεντικά.

Μ’ αυτό το νομικό πλαίσιο και τις τεχνικές των κομματικών και συνδικαλιστικών μηχανισμών ελέγχου και καταστολής, έκλεισε ουσιαστικά ένα μεγάλος κύκλος διαδικασιών και ρυθμίσεων προκειμένου να υπάρχουν τα αποτελέσματα που βλέπουμε στις μέρες μας.

Όμως οι κοινωνικές συγκρούσεις και το πάθος των ανθρώπων έχουν αφήσει μια παρακαταθήκη που δεν μπορεί να ξεχαστεί και που αποτελεί το στοιχείο της συνέχειας για το σήμερα πέρα από αγκυλώσεις και στείρες επαναλήψεις.

Οι κοινωνικές συγκρούσεις των πρώτων χρόνων της «μεταπολίτευσης», διακρίνονταν για τον αυθορμητισμό, την αμεσότητα και την αδιαλλαξία. Συνθήκες χρήσιμες, που δεν πρέπει να λησμονούνται από τους αγωνιζόμενους ανθρώπους. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν αντιτάχτηκαν στην οργανωμένη δράση. Και καλά έκαναν. Όφειλαν, όμως, να αντιταχθούν στον στραγγαλισμό τους από τον οργανωτικό φετιχισμό και στις αλυσίδες των κινηματικών διαδικασιών.

Πάντως, ποτέ δεν είναι αργά, όταν η εμπειρία μετρά…

Συσπείρωση Αναρχικών
Από την ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.73, Ιούνιος 2008

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

skaleadis

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...