… Και ένα κερί για αυτούς που πολέμησαν τα τανκς.
Τρεις νέοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας, τον Αύγουστο του 1991, να σταματήσουν τα τανκς στο πραξικόπημα κατά του Γκορμπατσόφ. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, ελάχιστοι είναι εκείνοι που τιμούν τη μνήμη τους.
Πέρασαν 25 χρόνια από τις 21 Αυγούστου του 1991, όταν εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι είχαν κατέβει για μία ακόμη νύχτα στους δρόμους της Μόσχας και του Λένινγκραντ, θέλοντας να υπερασπιστούν τις, περιορισμένες έστω, ελευθερίες της Περεστρόικααπέναντι στο «πισωγύρισμα» των πραξικοπηματιών υπό τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Κρουτσκόφ και τον υπουργό Άμυνας Γιαζόφ.
Οι συνωμότες επιχειρούσαν να ανατρέψουν τον, δημοφιλή την εποχή εκείνη, ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, εκμεταλλευόμενοι την απουσία του για ολιγοήμερες διακοπές στην Κριμαία.
Τελικά το πραξικόπημα δεν πέρασε, ο Γκορμπατσόφ επέστρεψε στη Μόσχα, αλλά τα γεγονότα του Αυγούστου δρομολογούσαν το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο επισφραγίστηκε οριστικά τον Δεκέμβριο του 1991.
Η αποτυχία του πραξικοπήματος δεν οφείλεται μόνο στην παράτολμη πρωτοβουλία του νεοεκλεγέντος τότε προέδρου της Ρωσίας Μπόρις Γιέλτσιν να βγει κι εκείνος στους δρόμους, καλώντας τον λαό σε ανυπακοή και γενική απεργία.
Οφείλεται και στο θάρρος νέων ανθρώπων όπως οΒλάντιμιρ Ουζόφ, ο Ντμίτρι Κόμαρ και ο Ίλια Κριχέφσκι, που θέλησαν να υψώσουν το ανάστημά τους στα τεθωρακισμένα του Γιαζόφ. Και οι τρεις πλήρωσαν με τη ζωή τους.
Στις 24 Αυγούστου του 1991, καθώς το πραξικόπημα είχε αποτύχει και ο Γκορμπατσόφ είχε αναλάβει και πάλι τα ηνία της παραπαίουσας Σοβιετικής Ένωσης, χιλιάδες άνθρωποι πήγαν στην κηδεία των τριών «μαρτύρων της ελευθερίας», όπως είχαν χαρακτηριστεί τότε. Όμως 25 χρόνια αργότερα, μόνο λίγες δεκάδες Μοσχοβίτες προσήλθαν σε μία λιτή θρησκευτική τελετή στη μνήμη των τριών νέων ανθρώπων, που έγινε το βράδυ του Σαββάτου στο κέντρο της Μόσχας.
«Ζούσαμε σε μία φυλακή»
Ένας από αυτούς ήταν ο Βλάντιμιρ Ποπλάφσκι. Θέλησε να ανάψει κι αυτός ένα κερί για τους αδικοχαμένους νεαρούς τη νύχτα του πραξικοπήματος. Είχε κατέβει και ο Ποπλάφσκι στους δρόμους τη νύχτα της 20ης Αυγούστου του 1991.
Σήμερα λέει ότι οι διαδηλωτές πέτυχαν τον στόχο τους γιατί είχαν αφοσιωθεί στον στόχο τους. Δεν μετανιώνει για την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ παραφράζει με τον δικό του τρόπο τη ρήση του Λένιν, που χαρακτήριζε «φυλακή των εθνών» την τσαρική Ρωσία. «Ζούσαμε σε μία φυλακή» λέει. «Η Σοβιετική Ένωση ήταν η φυλακή των εθνών. Ζούσαμε σε άθλιες συνθήκες και κανείς δεν εκτιμούσε τη δουλειά μας…»
Δημοσκοπήσεις των τελευταίων χρόνων δείχνουν ότιπολλοί Ρώσοι αναπολούν τις εποχές της Σοβιετικής Ένωσης.
Η μητέρα του Βλάντιμιρ Ουζόφ, Σοφία, έλεγε παλαιότερα ότι τα πρώτα χρόνια μετά τα γεγονότα του 1991 το Κρεμλίνο έστελνε τουλάχιστον ένα στεφάνι για να τιμήσει τη μνήμη των νεαρών.
Τώρα πια, κανείς δεν ασχολείται με εκείνους που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη κατά των πραξικοπηματιών.
Και η Σοφία Ουζόβα βρίσκεται μπροστά στο ερώτημα, αν άξιζε πραγματικά αυτή η θυσία. «Πώς να σας πω εγώ αν άξιζε ο αγώνας; Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι έχασα τoν γιο μου, το μοναχοπαίδι μου…» λέει συγκινημένη.
Deutsche Welle
