ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ

11 Ιανουαρίου 2016 — από Λεωνίδας Βατικιώτης

Η απόφαση των κινέζικων αρχών στις 7 Ιανουαρίου να κλείσουν το χρηματιστήριο για να περιοριστεί η πτώση των τιμών των μετοχών στο 5% (και στο 12% σε μία εβδομάδα) και να αποτραπεί έτσι η ταχύτατη απαξίωση μετοχών και εισηγμένων εταιρειών ήταν αρκετή για να πεισθούν άπαντες πως τα σοκ που σκόρπισαν στον κόσμο τα κινέζικα χρηματιστήρια τον Ιούλιο του 2015 δεν είναι μια υπόθεση του παρελθόντος. Η κρίση στην Κίνα δεν τελείωσε… Η κατρακύλα των τιμών των μετοχών δεν είναι μάλιστα το μοναδικό ανοιχτό μέτωπο στην κινέζικη οικονομία, όσο και να είναι το πιο απρόβλεπτο, λόγω του ότι συμπυκνώνει χρόνιες αντιθέσεις και εξελίξεις στο παρασκήνιο που όπως όλα δείχνουν πιέζουν επίμονα για μια «διόρθωση». Δηλαδή, την προσγείωση της κινέζικης οικονομίας.

Στην αναθεώρηση των προσδοκιών για την Κίνα καλούν κι οι μεγαλύτεροι επενδυτικοί οίκοι που εν χορώ πλέον αμφισβητούν τις επίσημες ανακοινώσεις εκ μέρους του Πεκίνου για ανάπτυξη στο ύψος του 6,3%, που τις χαρακτηρίζουν «κινέζικα στατιστικά». Ούτε στο 4% δεν πρόκειται να φτάσει κατά τις δικές τους εκτιμήσεις η άνοδος του ΑΕΠ, απέχοντας έτη φωτός από τα δεκάρια που χτύπαγε για παραπάνω από 30 χρόνια η Κίνα αποτελώντας την ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας. Απομυθοποιώντας πάντως κι εμείς με τη σειρά μας το κινέζικο θαύμα πρέπει να διευκρινίσουμε πως οι κινέζικες επιδόσεις δεν ήταν μόνο βάλσαμο για την οικονομία των ανεπτυγμένων κρατών, αλλά και αιτία της καθίζησής τους. Μέρος της κινέζικης επιτυχίας δεν ήταν τίποτε αλλά παρά ο κλεμμένος δυναμισμός της Δύσης. Διαφορετικά ειπωμένο, η ύφεση στην Ευρώπη ήταν το τίμημα των χιλιάδων αυτοκινήτων που παρήγαγε η Βολσκβάγκεν στην Κίνα.



Πονοκεφάλους προκαλεί επίσης η απόφαση της κινέζικης πολιτικής ηγεσίας να υποτιμήσει το εθνικό της νόμισμα. Και πρόκειται για απόφαση που συμπλέκεται με την εν εξελίξει διόρθωση, καθώς υπόσχεται να ανακτήσει μέρος της χαμένης δυναμικής, να επιστρέψει μέρος τουλάχιστον των απωλεσθέντων κερδών. Κι αυτή όμως η πολιτική, όπως αποτυπώθηκε στην υποτίμηση του γιουάν κατά 4,5% στο τέλος του 2015 έναντι του δολαρίου, δεν υλοποιείται χωρίς κόστη. Συγκεκριμένα, ένα φθηνότερο γιουάν, που θα αυξήσει τις εξαγωγές και θα μειώσει τις εισαγωγές προκαλώντας ένα διπλό θετικό σοκ στην κινέζικη οικονομία, μόνο μέχρι ενός σημείου επιτυγχάνεται χωρίς ζημιές, με τις απώλειες δηλαδή να καταγράφονται μόνο στα ούτως ή άλλως τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα της Κίνας που φθάνουν τα 3,4 τρισ. δολ. Από αυτό το σημείο και πέρα η υποτίμηση είναι ανεπιθύμητη (και γι’ αυτό οι κινέζικες αρχές δαπανούσαν 3,5 δισ. δολ. ημερησίως το Δεκέμβριο για να στηρίξουν το εθνικό τους νόμισμα και να αποτρέψουν μια ταχύτερη διολίσθηση) γιατί μπορεί να προκαλέσει μαζική και ανεπιθύμητη φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό. Ο κίνδυνος της φυγής κεφαλαίων είναι εντονότερος λόγω της απόφασης της αμερικάνικης κεντρικής τράπεζας να αυξήσει τα αμερικανικά επιτόκια. Ο λογαριασμός θα μεταφερθεί στις πιο ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις όπου συνέρρεαν επί χρόνια τα δισ. που απελευθέρωνε η FED με τα μέτρα «ποσοτικής χαλάρωσης». Πιθανότατα και στην Κίνα... Η υποτίμηση επίσης, πέραν ενός σημείου, μπορεί να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ γιατί αυξάνει απότομα το κόστος αποπληρωμής των εταιρικών χρεών που έχουν συναφθεί σε δολάριο. Έτσι, μια ραγδαία υποτίμηση δε σημαίνει νέες αγορές, αλλά χρεοκοπίες…

Οι αβεβαιότητες μεταφέρονται και στο εξωτερικό. Μιλάμε μάλιστα για μια περιοχή του κόσμου που απέδειξε με δραματικό τρόπο το 1998 – 1999 την ικανότητα της να μεταδίδει την κρίση από τη μια χώρα στην άλλη, εξ αιτίας της διασύνδεσης των χωρών αυτών. Το 2016, πώς θα αντιδράσει η Νότια Κορέα και η Ινδονησία, για παράδειγμα, απέναντι στην υποτίμηση του γιουάν; Η προφανής αντίδραση – διαδοχικές υποτιμήσεις – θα σημάνουν νομισματικό πόλεμο… Είναι τόσες πολλές οι αβεβαιότητες που έχουν συσσωρευτεί στην Κίνα, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, ώστε ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος τη χαρακτήρισε ως το επίκεντρο μιας νέας ιστορικής κρίσης ανάλογης του 2008. Κι είναι γνωστό σε ποιους μεταφέρεται το κόστος της διαρθρωτικής προσαρμογής σε ανάλογες περιπτώσεις με αύξηση της ανεργίας, μείωση μισθών και κατάργηση κοινωνικών δικαιωμάτων…