Οι ισχυρότερες οικονομικές αυτοκρατορίες όλων των εποχών

Το αμερικάνικο Fortune επέλεξε τις αυτοκρατορίες που επηρέασαν το οικονομικό γίγνεσθαι παγκοσμίως.


Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του ανθρώπου, ορισμένοι πολιτισμοί απέκτησαν τεράστια πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων τους. Με χρονολογική σειρά, εδώ είναι οι πέντε πιο ισχυρές οικονομικές αυτοκρατορίες που έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα.

Θα ακούτε πολλά αυτές τις μέρες για την παρακμή της Αμερικής. Και είναι αλήθεια ότι, από κάθε άποψη, η σχετική δύναμη των ΗΠΑ είναι σε παρακμή.

Στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, οι πιο ισχυρές οικονομικές δυνάμεις, ή εκείνες που παρήγαγαν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής, ήταν απλώς οι χώρες που είχαν το μεγαλύτερο πληθυσμό και ήλεγχαν την περισσότερη γη. Ένας από τους λόγους ήταν ότι η εκβιομηχάνιση είναι ένα πολύ πρόσφατο φαινόμενο. Μέχρι πριν από 300 περίπου χρόνια, οι οικονομίες σε ολόκληρο τον κόσμο ήταν κυρίως αγροτικές, με το μεγαλύτερο μέρος της αξίας να παράγεται από τη γη.

Παρ ‘όλα αυτά, ορισμένοι πολιτισμοί ανέπτυξαν τεράστια πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων τους. Παρακάτω, σε χρονολογική σειρά, είναι οι πέντε πιο ισχυρές οικονομικές αυτοκρατορίες όλων των εποχών:

1. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, γύρω στο 100 μ.Χ.: 25 έως 30% της παγκόσμιας παραγωγής

Η Ρώμη ήταν ο μακρινός απόγονος της πρώτης γεωργικής επανάστασης, η οποία έλαβε χώρα στο σημερινό Ιράκ. Η Ρώμη αναπτύχθηκε γρήγορα από μια μικρή δημοκρατία σε μια κυρίαρχη παγκόσμια αυτοκρατορία μέσα σε λίγους αιώνες. Εδραίωσε τη θέση της ως υπερδύναμη με μια σειρά πολέμων, που είναι γνωστοί ως οι Καρχηδονιακοί Πόλεμοι, εναντίον της αρχαίας Καρχηδόνας. Οι συγκρούσεις αυτές έδωσαν στη Ρώμη την απόλυτη κυριαρχία επί της Μεσογείου, μιας θάλασσας που επέτρεψε το εύκολο εμπόριο από τις οικονομικά εύρωστες περιοχές της αυτοκρατορίας, όπως η πόλη της Ρώμης και της Αιγύπτου.

Όπως γνωρίζουν σήμερα οι οικονομολόγοι, το εμπόριο είναι ένα συστατικό ζωτικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι Ρωμαίοι είχαν ένα περίπλοκο οικονομικό σύστημα που έκανε εκτεταμένη χρήση των χαρτονομισμάτων και άλλων μορφών πίστωσης, η οποία επέτρεψε στους εμπόρους να αποφεύγουν την μεταφορά πολύτιμων μετάλλων σε μεγάλες αποστάσεις.

2. Η δυναστεία των Σονγκ στην Κίνα, γύρω στο 1200 μ.Χ.: 25% έως 30% της παγκόσμιας παραγωγής

Η γεωργία ήρθε στην Κίνα αργότερα από ότι στη σύγχρονη Μέση Ανατολή. Αλλά από τη στιγμή που ο κινεζικός πολιτισμός έκανε χρήση των πλεονεκτημάτων της γεωργικής κοινωνίας, γύρω στο 1200 μ.Χ., δημιούργησε έναν από τους πιο θαυμαστούς πολιτισμούς που έχουν εμφανιστεί ποτέ. Μερικοί μελετητές, όπως ο Ρόναλντ A. Έντουαρντς, ένας ιστορικός της οικονομίας της Κίνας στο Πανεπιστήμιο Tamkang, υποστηρίζουν ότι η Κίνα, και όχι η Αγγλία, βίωσε την πρώτη βιομηχανική επανάσταση.

3. Η αυτοκρατορία της Μογγολίας στην Ινδία, περίπου το 1700 μ.Χ.: 25% της παγκόσμιας παραγωγής

Ο ινδικός πολιτισμός είναι ένας από τους αρχαιότερους στον κόσμο, και πολλές αυτοκρατορίες έχουν ακμάσει και εξαφανιστεί κατά το πέρασμα των αιώνων. Μεταξύ των πιο εύρωστων οικονομικά πολιτισμών ήταν η αυτοκρατορία της Μογγολίας, η οποία χρονολογείται από τον δέκατο έκτο αιώνα μέχρι την ίδρυση της Βρετανικής Raj στα μέσα του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με τον ιστορικό Άνγκους Μάντισον, η κατά κεφαλήν παραγωγή της εποχής των Μογγόλων στην Ινδία ήταν πιθανότατα ίδια με της Αγγλίας ή της Γαλλίας εκείνης της περιόδου, αλλά «η Ινδία είχε μια άρχουσα τάξη της οποίας ο πολυδάπανος τρόπος ζωής ξεπέρασε εκείνον της ευρωπαϊκής κοινωνίας». Αυτό επιτεύχθηκε, όμως, «υποβάλλοντας τον πληθυσμό σε υψηλό βαθμό εκμετάλλευσης».

4. Η βρετανική αυτοκρατορία, γύρω στο 1870: 21% της παγκόσμιας παραγωγής

Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας οι οικονομολόγοι έχουν πολύ λίγα στοιχεία για να εκτιμήσουν το ιστορικό ΑΕΠ. Αλλά αυτό αλλάζει με τη Βρετανική Αυτοκρατορία, όπου εκτεταμένες φορολογικές και άλλες καταγραφές κάνουν το έργο λίγο πιο εύκολο. Η Βρετανία είναι, επίσης, η πρώτη αυτοκρατορία στη λίστα που κυριάρχησε τον κόσμο οικονομικά, χωρίς αυστηρό έλεγχο ενός εξίσου μεγάλου ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού. Το πλεονέκτημα της Βρετανίας ήρθε από την τεράστια τεχνολογική ώθηση της βιομηχανικής επανάστασης, καθώς και την ικανότητα να επωφελείται από τις αποικιακές κτήσεις της. Στο απόγειο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, περίπου το 6% της συνολικής παραγωγής της προερχόταν από τις αποικίες της, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δύναμη της Δύσης.

5. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, γύρω στο 1950: 50% της παγκόσμιας παραγωγής

Έως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ παρήγαγαν το ήμισυ της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Ωστόσο, η στατιστική είναι λίγο παραπλανητική. Δε σημαίνει ότι η Αμερική ήταν δύο φορές πιο ισχυρή στο αποκορύφωμά της σε σχέση με άλλα κράτη στη λίστα αυτή. Εξάλλου, η Αμερική ήταν μόνο για λίγο τόσο ισχυρή, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι οι περισσότερες από τις οικονομίες του αναπτυγμένου κόσμου είχαν καταστραφεί από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πράγματι, η Αμερική πιθανότατα έγινε η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου στα τέλη του 19ου αιώνα, λόγω της δύναμής της από τον μεγάλο πληθυσμό, τους τεραστίους φυσικούς πόρους, καθώς και το επιχειρηματικό πνεύμα. Αλλά η συνολική οικονομική κυριαρχία της στα μέσα του περασμένου αιώνα ήταν αποτέλεσμα του πολέμου.