Τι φοβάται η Τουρκία στη Συρία και γιατί επιλέγει το Ισλαμικό Κράτος

Του Στρατή Μαζίδη

Στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής βρίσκεται τα τελευταία 24ωρα η γειτονική Τουρκία, αλλά ως αρνητική πρωταγωνίστρια.
Μια σειρά αποκαλύψεων έχει δει το φως της δημοσιότητας κατά καιρούς με τη γείτονα να βρίσκεται από κάθε απόπειρα αστάθειας στη μαρτυρική Συρία.
Εκτός των ρεπορτάζ με σαφέστατες αναφορές στο πως βοηθούσε έμπρακτα τους ισλαμιστές, πλέον έχουμε και τις μαρτυρίες ότι περιθάλπτει ακραίους φασίστες στα νοσοκομεία της.


Τη στιγμή ακριβώς του ξεδιπλώματος των στοιχείων που αποδεικνύουν τον ύπουλο διπλό ρόλο της Τουρκίας ήρθαν τα γεγονότα στο Κομπάνι.
Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις παρατεταγμένες παρακολουθούν απλά τη σφαγή που έρχεται εμποδίζοντας χιλιάδες κούρδους να περάσουν τα σύνορα για να ενισχύσουν τους αγωνιζόμενους αδερφούς τους.
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι αναφορές για περίεργες κινήσεις όσον αφορά την ενίσχυση των τζιχαντιστών με εφόδια αλλά και την άφιξη μαχητών μέσω Τουρκίας.


Η περίεργη στάση αυτή της Τουρκίας, από τη μια μόνο στα λόγια να δηλώνει ενάντια στους τζιχαντιστές και από την άλλη πρακτικά να τους βοηθά όσο μπορεί, επιχειρείται να αναλυθεί σε άρθρο του Semih Idiz στο Al Monitor, ο οποίος μετέχει παράλληλα και σε άλλα γνωστά έγκυρα έντυπα.
Το συμπέρασμα στο οποίο οδηγείται ο Idiz αλλά και όλοι μας είναι πως η Αγκυρα με το δικό της σκεπτικό φοβάται περισσότερο τον Ασαντ και το ΡΚΚ και σε δεύτερο χρόνο ανησυχεί για το Ισλαμικό Κράτος.
Ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου θέτει μια σειρά προϋποθέσεων για στρατιωτική εμπλοκή της χώρας του κάνοντας λόγο για ανάγκη ξεκάθαρης στρατηγικής ότι αφού αντιμετωπιστεί η ISIL, δε θα υπάρχει ένα καθεστώς το οποίο θα ωθεί κόσμο στην Τουρκία ή θα προκύψουν αργότερα άλλες ένοπλες ομάδες.
Με άλλα λόγια θέτει ως προαπαιτούμενο την πτώση της κυβέρνησης στη Δαμασκό κάτι το οποίο παραδέχθηκε ανοικτά σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.
Ο φόβος της Αγκυρας είναι διπλός. Μια ενδεχόμενη ήττα της ISIL, θα φέρει πάλι τον έλεγχο της μεθορίου στον Ασαντ ενώ παράλληλα το PYD (Κουρδική Δημοκρατική Ενωση) που συνδέεται στενά με το ΡΚΚ θα ανακτήσει τη δύναμη που είχε σε τμήματα της βόρειας Συρίας.
Ο Idiz υπενθυμίζει πως πρόσφατα ο Ερντογάν παραλλήλισε την ISIL με το PKK και μέσω της στάσης της Αγκυρας καθίσταται φανερό πως η ISIL προτιμάται στη λογική του μη χείρον βέλτιστον.
Μάλιστα το CHP (τουρκική αντιπολίτευση) αλλά και το κουρδικό κόμμα HDP ψήφισαν αρνητικά στην έγκριση για στρατιωτική επέμβαση στη Συρία ακριβώς με το αιτιολογικό πως στόχος της κυβέρνησης είναι ο Ασαντ και όχι οι τζιχαντιστές.


Αυτή όμως η αντίθεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία αναδεικνύει το γεγονός πως σε ένα τόσο σημαντικό εθνικό ζήτημα, η πολιτική σκηνή της Αγκυρας δεν είναι ενιαία ενώ σήμερα ο Γκιουλέν προειδοποίησε ευθέως τον Ερντογάν πως με τις ενέργειές του θα διαλύσει την Τουρκία!
Επικουρικά αξίζει να σημειώσουμε πως η Αγκυρα ζήτησε τη χάραξη μιας νεκρής ζώνης αλλά και μιας μη-πτήσεων πάνω από τη Συρία, κάτι που δεν έχει κανένα νόημα όσον αφορά την ISIL η οποία δε διαθέτει αεροπορία αλλά αφορά τον Ασαντ καθώς η Συριακή Πολεμική Αεροπορία εξαπολύει καθημερινές επιδρομές σε θέσεις του FSA τον οποίο αγκαλιάζει και δείχνει με τα δύο χέρια η Αγκυρα.
Δεν είναι τυχαίο ότι εκβίασε τον κούρδο ηγέτη του PYD πριν λίγες ημέρες στην Αγκυρα με την πρόταση οι κούρδοι να στρατευθούν με τον FSA ώστε να βοηθήσει η Τουρκία. Αν φυσικά ποτέ τους βοηθούσε καθώς ιστορικά η Τουρκία πάντα χρησιμοποιούσε τους κούρδους για βρώμικες δουλειές και μετά στην καλύτερη περίπτωση ξεχνούσε τι είχε συμφωνήσει.


Ωστόσο τίθεται το ερώτημα τι κέρδιζει η Αγκυρα με τη διεθνή απομόνωση; Σε αυτό ο Idiz συμβουλεύεται δύο πηγές.
Ο Abdulhamid Bilici, γενικός διευθυντής στο Cihan News Agency προβάλλει την οπτική πως η Αγκυρα έχει υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες της συριακής κρίσης και εκτιμά ότι εστιάζει στο καθεστώς παρά στην ISIL θεωρώντας πως αν δεν ανατραπεί ο Ασαντ, τα προβλήματα θα συνεχιστούν και θα μεγαλώσουν για την Τουρκία.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Soli Ozel, λέκτορας διεθνούς πολιτικής στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, αρθρογράφος στη Haberturk και συχνά προσκεκλημένος σε δυτικά ΜΜΕ.
Ο Ozel θεωρεί ότι το δίδυμο Ερντογάν – Νταβούτογλου φοβάται τον Ασαντ. Μάλιστα παραθέτει τη δήλωση του Νταβούτογλου πως για τη βιαιότητα της ISIL ευθύνεται η συριακή κυβέρνηση και πως ακόμη κι αν τώρα το πρόβλημα ξεπεραστεί, θα προκύψουν άλλες ένοπλες βίαιες ομάδες. Ωστόσο ο Ozel σπεύδει να αναρωτηθεί αν κι ο ίδιος ο Νταβούτογλου πιστεύει αυτό που λέει.


Σε περίπτωση γενικευμένη σφαγής στο Κομπάνε, ο Ozel εκτιμά πως η Αγκυρα θα οχυρωθεί πίσω από το αίτημά της για μια νεκρή ζώνη στα τουρκο-συριακά σύνορα και πως θα ισχυριστεί ότι τα γεγονότα δυστυχώς τη δικαίωσαν.
Ο Nihat Ali Ozcan, ειδικός ασφαλείας στο Economic Policy Research Foundation που εδρεύει στην Αγκυρα υπογραμμίζει πως το πρόβλημα είναι ότι ο στρατός δε γνωρίζει ποιος είναι ο αντίπαλος; Ο Ασαντ ή το Ισλαμικό Κράτος; Ενώ σχολιάζει πως στην πρώτη περίπτωση η κατάσταση είναι πιο ξεκάθαρη ενώ στη δεύτερη, είναι δύσκολο να διακρίνεις τον εχθρό.
Ο Idiz στην πράγματι μετριοπαθή και ορθολογιστική προσέγγισή του, επικαλείται και τον αρθρογράφο των NYT, Wolfango Piccoli, ο οποίος υποστηρίζει είναι εντυπωσιακό σε μια χώρα όπου κυριαρχεί η λογοκρισία και οι περιορισμοί σε αμέτρητες σελίδες στο ίντερνετ, ιστοσελίδες που υποστηρίζουν φανερά τους τζιχαντιστές να λειτουργούν απρόσκοπτα και δίχως περιορισμούς.
Σε κάθε περίπτωση και όπως ο Idiz μας βοηθά να καταλάβουμε, η Αγκυρα προσπαθεί να βάλει έναν πιθανό και κατ’αυτή ευκολότερο για την ώρα αντίπαλο, στη θέση δύο, του Ασαντ και των τζιχαντιστών.
Ταυτόχρονα προσπαθεί να κινηθεί σε δύο επίπεδα εκ διαμέτρου αντίθετα.
Το ένα να κάνει τα απολύτως τυπικά κι απαραίτητα μπροστά στη διεθνή κοινή γνώμη και το άλλο, αθόρυβα και στο σκοτάδι να υποστηρίξει τους τζιχαντιστές είτε ως θεατής της σφαγής είτε ενισχύοντας με διάφορα μέσα ή κάνοντας έστω τα στραβά μάτια στα τρένα που τις νυχτές σταματούν στα σύνορα.


Ας ελπίσουμε ότι και στην περίπτωση της Αγκυρας θα επαληθευθεί ο κανόνας που λέει πως όταν προσπαθείς να ισορροπήσεις σε δύο βάρκες μέσα στη θαλασσοταραχή, τότε θα πέσεις μέσα στο νέρο.