Mark-V: "Μία πρόταση για την ΔΥΚ με πολλά προβλήματα και με αυξημένο κόστος"

Η πρόσφατη δημοσίευση από το περιοδικό Άμυνα και Διπλωματία των 42 εξοπλιστικών προγραμμάτων που σχεδιάζεται να υλοποιηθούν την περίοδο 2014-2020 αποτέλεσε την σημαντικότερη ίσως είδηση στον τομέα της άμυνας μέχρι σήμερα για αυτό το έτος. Με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 2 δισ ευρώ το συγκεκριμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα φιλοδοξεί να καλύψει τα κενά που δημιουργήθηκαν από την εξοπλιστική απραξία των τελευταίων έξι ετών. Ουσιαστικά τα περισσότερα προγράμματα αφορούν την αξιοποίηση των υπαρχόντων οπλικών συστημάτων, προμήθεια πυρομαχικών και αναλωσίμων, ενώ ένα μικρό τμήμα του αφορά την αγορά μεταχειρισμένου υλικού η απόκτηση του οποίου είχε ανακοινωθεί από το καλοκαίρι του 2013.

Μεταξύ αυτών των μεταχειρισμένων συστημάτων που πρόκειται να αποκτηθούν στο πλαίσιο αυτού του εξοπλιστικού προγράμματος είναι και τα τέσσερα ταχύπλοα σκάφη ειδικών επιχειρήσεων Mark-V τα οποία προέρχονται από τα αμερικανικά πλεονάσματα.

Σύμφωνα με το εξοπλιστικό πρόγραμμα 2014-2020 το ΠΝ προτίθεται να καταβάλει το ποσό των 15,6 εκατ. ευρώ (19,93 εκατ. δολάρια) για την απόκτηση και ένταξη τους σε υπηρεσία.

Τα σκάφη αυτά, συνολικά 20 μονάδες, κατασκευάστηκαν την περίοδο 1995-1999 για το αμερικανικό Ναυτικό και αποκτήθηκαν έναντι 3,7 εκατ. δολαρίων έκαστο. Από τα παραπάνω σκάφη μόνο 12 βρίσκονταν σε υπηρεσία το 2013 με προοπτική σταδιακής απόσυρσης μέσα στα επόμενα χρόνια.

Το Mark-V είναι ένα σκάφος με γάστρα σχήματος V, κατασκευασμένο από αλουμίνιο τύπου 5086, το οποίο όπως αποδείχτηκε προκάλεσε σοβαρά προβλήματα κατά την χρήση του σκάφους σε συνθήκες κυματισμού με υψηλές ταχύτητες. Το μήκος του Mark-V είναι 25 μέτρα, το πλάτος του 5,33 μέτρα, το ύψος του 5,33 μέτρα και το βύθισμα του 1,5 μέτρα.

Το εκτόπισμα του σκάφους, πλήρες φορτίου, είναι 57 τόνοι και το προωθητικό σκεύος περιλαμβάνει δύο κινητήρες ντίζελ τύπου MTU 12V396 TE94 που αποδίδουν 2.285 ίππους έκαστος και δύο υδροπροωθητές τύπου KaMeWa K50S, που επιτρέπουν στο σκάφος να επιτύχει ταχύτητα 47-50+ κόμβων σε Κατάσταση Θαλάσσης 2 και 25-35 κόμβων σε Κατάσταση Θαλάσσης 3.Η εμβέλεια του σκάφους με ταχύτητα πλεύσης, είναι 550+ ναυτικά μίλια και η αυτονομία του για μία τυπική αποστολή φτάνει τις 12 ώρες.

Το πλήρωμα του Mark-V αποτελείται από 5 άτομα και μπορεί να μεταφέρει σε ειδικά καθίσματα απορρόφησης κραδασμών 16 εξοπλισμένους στρατιώτες, οι οποίοι κάθονται πίσω από το πλήρωμα εντός της καμπίνας. Το συνολικό ωφέλιμο φορτίου που μπορεί να μεταφέρει το Mark-V είναι 2.948 κιλά. Επιπλέον το σκάφος μεταφέρει δύο φουσκωτά σκάφη, τα οποία βρίσκονται σε ειδικό χώρο στην πρύμνη, από όπου μπορούν να εξαπολυθούν με ευκολία χάρις στη γλίστρα που διαθέτουν.

Το Mark-V διαθέτει πέντε σημεία ανάρτησης πολυβόλων των 7,62 και 12,7 χλστ καθώς και βομβιδοβόλων των 40 χλστ. Επιπλέον στο σκάφος μπορεί να τοποθετηθεί μία τηλεχειριζόμενη πλατφόρμα εξοπλισμένη με ένα πυροβόλο των 25 χλστ, ενώ υπάρχει και υποδομή για τη χρήση αντιαεροπορικών βλημάτων FIM-92 Stinger. Ο εξοπλισμός του σκάφους περιλαμβάνει Radar, GPS, σύστημα κινούμενου χάρτη, συστήματα επικοινωνιών, VHF-BTB, VHF-FM, UHF/VHF-FM, LOS/SATCOM, VHF-High Band, και σύστημα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού (IFF).

Τα σκάφη αξιοποιήθηκαν στο έπακρο από τις ειδικές δυνάμεις του Ναυτικού των ΗΠΑ (SEAL) για περισσότερα από 18 χρόνια, με αρκετά όμως προβλήματα τα οποία οφείλονται πρωτίστως στο υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο το κύτος τους. Πιο συγκεκριμένα τα σκάφη Mark-V είναι κατασκευασμένα από κράματα αλουμινίου γεγονός που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα κραδασμών όταν το σκάφος ταξιδεύει με υψηλή ταχύτητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση έντονων κάθετων επιταχύνσεων μέχρι και 20g με αποτέλεσμα το πλήρωμα να καταπονείται έντονα κατα την διάρκεια του ταξιδιού.

Αν και το Ναυτικό των ΗΠΑ τοποθέτησε ειδικά αντικραδασμικά καθίσματα στα σκάφη αυτά δεν κατάφεραν να αποτρέψουν νέους τραυματισμούς στα πληρώματα και στους μεταφερόμενους άνδρες.

Όμως αυτό δεν ήταν αρκετό για το Ναυτικό των ΗΠΑ το οποίο επιδιώκοντας μία πιο δραστική λύση στο παραπάνω πρόβλημα, ανέθεσε στην εταιρεία Maine Marine Manufacturing LLC, την σχεδίαση ενός νέου σκάφους βασισμένο στο Mark-V, για την κατασκευή του οποίου όμως χρησιμοποιήθηκαν ανθρακονήματα και Kevlar, ώστε το νέο σκάφος να απορροφά τους κραδασμούς και να μην παρουσιάζει τα προβλήματα του Mark-V.

Παρά τα παραπάνω γνωστά προβλήματα, το ΠΝ εκδήλωσε το 2013 το ενδιαφέρον του για την απόκτηση τεσσάρων σκαφών υπό την προϋπόθεση ότι το Ναυτικό των ΗΠΑ θα τα παραχωρούσε δωρεάν. Στόχος του ΠΝ είναι η κάλυψη των επιχειρησιακών απαιτήσεων της ΔΥΚ, η οποία σήμερα χρησιμοποιεί πλειάδα ταχύπλοων σκαφών διαφορετικών τύπων τα οποία δεν έχουν ναυπηγηθεί με στρατιωτικές προδιαγραφές.

Όμως λόγω της ηλικίας τους, αλλά και των προβλημάτων τα οποία αναφέρθηκαν νωρίτερα τα Mark-V θα πρέπει να περάσουν από σειρά πολυέξοδων ελέγχων, όπως ακτινογράφηση για να διαπιστωθεί εάν το κύτος έχει υποστεί ρωγμές από την μακροχρόνια και εντατική χρήση.

Σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν δημοσιευτεί σε γνωστή ιστοσελίδα για θέματα άμυνας, το συνολικό κόστος ελέγχου, συντήρησης και πραγματοποίησης επισκευών στα τέσσερα σκάφη υπολογιζόταν το 2013 στα 12 εκατ. δολάρια, δηλ. 3 εκατ. δολάρια ανα μονάδα, ποσό αρκετά υψηλό για ένα σκάφος που στην καλύτερη των περιπτώσεων είναι 15 ετών (εφόσον ναυπηγήθηκε το 1999 όταν έληξε το πρόγραμμα), ενώ σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία το κόστος ενός νέου σκάφους Mark-V υπολογίζεται στα 5,8 εκατ. δολάρια.

Ένα χρόνο όμως μετά, το ποσό που θα απαιτηθεί για την ένταξη των τεσσάρων σκαφών στην δύναμη του ΠΝ, αυξήθηκε σε σχέση με την κόστος που είχε υπολογιστεί το 2013 κατα 7,93 εκατ. δολάρια και έφτασε στο ποσό των 19,93 εκατ. δολαρίων !

Η αύξηση του κόστους της αξιοποίησης των τεσσάρων σκαφών Mark-V κατα 66% σε σχέση με την εκτίμηση που είχε δημοσιευτεί το 2013 προκαλεί πολλά ερωτηματικά, τόσο για την ακρίβεια των υπολογισμών του κόστους που είχαν γίνει αρχικά, όσο και για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα σκάφη για να δικαιολογείται μία τόσο ραγδαία αύξηση του ποσού που απαιτείται για την συντήρηση-επισκευή των τεσσάρων σκαφών.

Από την άλλη πλευρά, πόσο ορθολογική είναι η επιλογή απόκτησης τεσσάρων μεταχειρισμένων σκαφών, τα οποία οι ΗΠΑ αποσύρουν λόγω σημαντικών τεχνικών προβλημάτων και η παράλληλη δαπάνη 19,93 εκατ. δολαρίων (15,6 εκατ. ευρώ) για τον έλεγχο της καταστάσεως που βρίσκονται την επισκευή και τη συντήρησή τους όταν ένα σκάφος νέας ναυπήγησης αντίστοιχων δυνατοτήτων με καλύτερο εξοπλισμό και βαρύτερο οπλισμό κοστίζει λιγότερο από 3,8 εκατ. δολάρια (3 εκατ. ευρώ).

Έχουμε άραγε σήμερα την πολυτέλεια να δαπανούμε σημαντικά κεφάλαια για την απόκτηση σκαφών τα οποία αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν τεχνικά προβλήματα. Μπορούμε να ξοδέψουμε τα λιγοστά χρήματα που διαθέτουμε σε σκάφη που ακόμα και οι ΗΠΑ αντικαθιστούν.

Πόσο ορθολογικό είναι από τεχνο-οικονομικής και επιχειρησιακής απόψεως να επισκευάσουμε ένα σκάφος και να “μπαλώσουμε” τις όποιες αδυναμίες του, όταν αποδεδειγμένα δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και όλα αυτά όταν το ποσό που πρόκειται να δαπανηθεί (15,6 εκατ. ευρώ) κρίνεται ως υπερ αρκετό για την εγχώρια ναυπήγηση αντίστοιχων σκαφών σχεδιασμένων και κατασκευασμένων σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΠΝ για το περιβάλλον του Αιγαίου….