Ρώσος γαμπρός για Κινέζα νύφη (με προίκα)

Μανώλης Διαμαντάκης
Protagon


Το καλοκαίρι στη Ρωσία είναι ιδανικό για να αναδειχτούν τα αρρενωπά ρωσικά κορμιά: ιππεύοντας άλογα, βουτώντας σε ποτάμια και λίμνες, χαϊδεύοντας άγρια ζώα. Ιδανικός καιρός για φλερτ στα πάρκα στο μακρύ φως του δειλινού, για γάμους και φωτογραφίες στην Κόκκινη Πλατεία, για όνειρα μιας κοινής ευτυχισμένης ζωής. Μόνο που αυτό το καλοκαίρι οι άδικες κυρώσεις της φίλης Ευρώπης χαλάνε τη διάθεση και οποίες προοπτικές για σχέσεις με Γερμανίδες, Γαλλίδες ή Αγγλίδες. Όλοι τώρα ελπίζουν σε έναν καλό γάμο στην Ανατολή με μια Κινέζα. Κατά προτίμηση -ή, μάλλον, κατά συνθήκη- με προίκα.

Έτσι, στο κλίμα αυτό της ενημέρωσης η αίσθηση του ρωσικού κοινού είναι ότι τα πρόσφατα μέτρα της Ευρώπης κινούνται ανάμεσα στην αδικία και στην αναποτελεσματικότητα. Τα τελευταία δέκα χρόνια η όντως εμφανής ανάπτυξη και εξέλιξη του ρωσικού λαού στηρίχτηκε στις υψηλές τιμές της ενέργειας, στις τεράστιες ξένες επενδύσεις για εξορύξεις και παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων, στη συνολική προσέγγιση με την Ευρώπη. Η ενέργεια χρειάζεται τεράστιες κεφαλαιουχικές επενδύσεις για εξερεύνηση και εκμετάλλευση όλο και πιο δύσκολα προσβάσιμων κοιτασμάτων, σε συνδυασμό με χρήση όλο και πιο εξελιγμένης τεχνολογίας. Γεωτρήσεις σε βαθιά νερά ή αέριο σε σχιστολιθικά πετρώματα είναι τεχνολογίες που έχουν αναπτύξει Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι και αν θέλουν οι Ρώσοι να τις χρησιμοποιήσουν θα χρειαστεί να συνεργαστούν με δυτικές εταιρείες. Και ενώ οι ρωσικές εταιρείες δεν είναι υπερβολικά επιβαρημένες με δάνεια, θα χρειαστεί να τα αναχρηματοδοτήσουν μέσα στα επόμενα χρόνια. Από τα 732 δισ. δολάρια του εξωτερικού χρέους της χώρας τα 186 ήταν από την Ευρώπη. Ακόμη και τα αποθέματα του Ταμείου Ευημερίας με απόθεμα 88 δισ. δολάρια ή του Αποθεματικού Ταμείου με 137 δισ. δολάρια δεν φτάνουν για να χρηματοδοτήσουν αυτά τα τεράστια έργα. Χωρίς συγχρηματοδότηση από δυτικές τράπεζες, νέα projects είναι απαγορευτικά ή αδύνατα. Πολλά από αυτά τα έργα χρηματοδοτούνται από κρατικές τράπεζες οι οποίες δεν έχουν πρόσβαση πια σε ευρωπαϊκά κεφάλαια λόγω των κυρώσεων. Τα υπόλοιπα χρηματοδοτούνται από διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες που δεν επιτρέπεται να εφαρμόζουν νέες τεχνολογίες στη Ρωσία.Η χώρα, χειραγωγημένη από Μέσα που ελέγχονται πλήρως από την κυβέρνηση, έχουν πείσει για το άδικο των αντιδράσεων της Δύσης στην προσάρτηση της Κριμαίας, για την παράλογη υποστήριξη της φιλοναζιστικής κυβέρνησης της Ουκρανίας, για την απόκρυψη του ανθρωπιστικού δράματος του ρωσικού πληθυσμού στην Ανατολική Ουκρανία. Το 86% των Ρώσων πιστεύει επίσης ότι το αεροπλάνο των Μαλαισιανών Αερογραμμών το κατέρριψε ο ουκρανικός στρατός.

Η λύση φαίνεται προφανής: στροφή προς τας ανατολάς. Άλλωστε η χώρα έχει τη δική της ανατολή. Επεκτείνεται μέχρι την Κορέα. Οι Κινέζοι φαίνεται να είναι η λύση όπως φαινόταν να είναι η λύση και για τους Κύπριους και τους Έλληνες. Έτσι τον Φεβρουάριο κλείστηκε η συμφωνία για παροχή φυσικού αερίου στην Κίνα. 400 δισ. δολάρια μέσα σε 30 χρόνια είναι η αξία του. Όμως ο υπολογισμός της τιμής θεωρείται εμπορικό μυστικό και φήμες μιλάνε για τιμές που μόλις καλύπτουν το κόστος εξόρυξης και ότι μέρος, αν όχι όλη η ειδική εισφορά στο Ταμείο Ευημερίας, θυσιάστηκε στις διαπραγματεύσεις ώστε να κλειστεί η συμφωνία σε μια εποχή που η κυβέρνηση χρειαζόταν επιτυχίες. Οι Κινέζοι θα προκαταβάλουν ένα ποσό για να χρηματοδοτήσουν τον αγωγό που θα μεταφέρει το αέριο – κάτι θετικό, σε μια εποχή που τα κεφάλαια είναι δυσεύρετα.

Πολλοί περιμένουν την Κίνα να επενδύσει και σε άλλα projects τώρα που η Ευρώπη απέχει. Οι συντηρητικοί όμως Κινέζοι δεν αναμένεται να το κάνουν σε μια εποχή που η Ρωσία φαίνεται να μπαίνει σε οικονομική κρίση και οι σχέσεις με τη Δύση μπορεί να επιδεινωθούν επιπλέον επιβαρύνοντας την οικονομική κατάσταση. Η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που επιδίκασε αποζημίωση ύψους 50 δισ. δολαρίων για την αναγκαστική πτώχευση της Yukos δείχνει πόσο εύκολα μπορούν τα αποθέματα της Ρωσίας να εξανεμιστούν λόγω πολιτικών αποφάσεων με οικονομικές συνέπειες.

Άλλωστε για τους Κινέζους υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες και στρατηγικά σημαντικότερες στην Κεντρική Ασία. Χώρες όπως το Κιργιστάν, το Τουρκμενιστάν ή το Καζακστάν έχουν άφθονες πηγές ενέργειας, μέγεθος διαχειρίσιμο και κυρίως καμιά ηγεμονική διάθεση όπως η Ρωσία. Ήδη το Τουρκμενιστάν είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Κίνας. Οι συμφωνίες που έχουν υπογράφει τα τελευταία χρόνια με τις χώρες αυτές είναι πολλαπλάσιες της πρόσφατης συμφωνίας με τη Ρωσία. Η Κεντρική Ασία έχει ήδη περάσει στην οικονομική επιρροή της Κίνας, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτές τις χώρες επιλέγουν να μεταναστεύσουν για εργασία στη Ρωσία και το κλίμα αποδοχής των Κινέζων από τον τοπικό πληθυσμό να είναι κακό.

Έτσι ενώ το καλοκαίρι οδεύει προς το τέλος, οι ημέρες είναι ήδη σημαντικά μικρότερες και η αίσθηση του επερχόμενου μακρύ χειμώνα πλανάται στη χώρα. Το μέλλον φαντάζει ασαφές, με την κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία να προμηνύει ανθρωπιστική καταστροφή και τις τιμές στα δυτικά προερχόμενα τρόφιμα να ανεβαίνουν. Η ανεξάρτητη και περήφανη ρωσική ψυχή έχει περάσει δυσκολότερα και θα το αντέξει και αυτό. Όμως η μοναξιά είναι βαριά και κανείς αναρωτιέται αν η θέση σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια δεν θα ήταν καλύτερη από έναν νέο παραθαλάσσιο συγγενή. Τόσο λόγω ιστορίας όσο και μεγέθους ο ρόλος θα ήταν σημαντικός για την Ευρώπη αλλά και για τη Ρωσία. Εν τω μεταξύ όσοι δέθηκαν το καλοκαίρι με τα δεσμά του γάμου, μπορούν να πάνε για ταξίδι του μέλιτος στη φτηνή, όμορφη, μα έρημη Κριμαία.