Μία ελπιδοφόρα διέξοδος η Αρχαία Εγνατία

Η δημιουργία μίας ολοκληρωμένης σύγχρονης περιηγητικής διαδρομής, στα ίχνη της αρχαίας Εγνατίας οδού, είναι η ουσία του φιλόδοξου προγράμματος που εκπονούν από κοινού η Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, το Υπουργείο Πολιτισμού και το Σωματείο «Διάζωμα», με στόχο να ενταχθεί, έως το τέλος του έτους, στο ΕΣΠΑ.

Ο τίτλος του προγράμματος, που προέκυψε μετά από… πρόταση του ιδρυτικού μέλους του «Διαζώματος» Γιάννη Λασκαράκη, είναι «Πολιτιστική Διαδρομή στην Αρχαία Εγνατία Οδό» και έχει ως στόχο να αποτελέσει ένα πρότυπο τουριστικό προϊόν σε όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, το οποίο θα συνδυάζει τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου, με άλλα αξιοθέατα, υποδομές, αλλά και επιχειρήσεις της περιοχής.

Η διαδρομή θα έχει τρεις εισόδους από την Τουρκία: Μια από τις Καστανιές – Αδριανούπολη, μια από τους Κήπους – Κωνσταντινούπολη, και μια τρίτη ακτοπλοϊκώς ή και με υδροπλάνα, από την Τροία – Τσανάκαλε και στη συνέχεια στην Ίμβρο, στη Σαμοθράκη και στην Αλεξανδρούπολη. Δεδομένου μάλιστα ότι η παρακείμενη παραθαλάσσια αρχαία Ζώνη ήταν η κυριότερη πόλη των Κικόνων, τότε η διαδρομή Τροίας – Ζώνης θα μπορούσε να αναπαριστά το μοναδικό τμήμα της διαδρομής του Οδυσσέα που θεωρείται δεδομένο.

Η διαδρομή θα μπορούσε να περιλαμβάνει και χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος των νεότερων χρόνων, όπως τα οθωμανικά τεμένη σε Διδυμότειχο (Βαγιαζήτ), Κομοτηνή και Ξάνθη, το Ιμαρέτ, την κατοικία και το άγαλμα του Μωχάμετ Άλη, το Κάστρο και το Υδραγωγείο (καμάρες) στην Καβάλα κλπ. Αντίστοιχα θα λειτουργήσουν και οι άλλες είσοδοι από Βουλγαρία, ενώ βάρος θα δοθεί και στην ενδοπεριφερειακή κινητικότητα και περιήγηση, με μια καμπάνια «γνωρίστε τα μνημεία της Περιφέρειάς μας», παράλληλα με την ανάπτυξη της περιφερειακής συνείδησης.

«Μπούσουλας» για την υλοποίηση του φιλόδοξου αυτού προγράμματος είναι το καλό παράδειγμα της Περιφέρειας Ηπείρου, η οποία έχει εντάξει ήδη στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020 μια ολοκληρωμένη εδαφική επένδυση, προϋπολογισμού 37,4 εκατ. ευρώ, με τον διακριτικό τίτλο «Πολιτιστική διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου». Τα έργα και οι δράσεις, που περιλαμβάνει το επίμαχο πρόγραμμα, ξεκινούν από τις βασικές υποδομές, όπως η οδοποιία, οι μεταφορές, οι ηλεκτρομηχανολογικές υποδομές κ.λπ. και φτάνουν μέχρι τις παρεμβάσεις για την ανάδειξη των μνημείων και τη δημιουργία ψηφιακών υποδομών, τις δράσεις για τη σύνδεση με την τοπική οικονομία και τη δημιουργία κοινής ταυτότητας.

Ως τα τέλη του 2014 η ολοκληρωμένη πρόταση της Περιφέρειας ΑΜ-Θ

Ο πρόεδρος του «Διαζώματος», κ. Σταύρος Μπένος, και ο ιθύνων νους του εγχειρήματος, κ. Γιάννης Λασκαράκης, μίλησαν στον «ΠτΘ» για το φιλόδοξο σχέδιο που βάζει μπρος η Περιφέρειά μας, δηλώνοντας πεπεισμένοι πως η «Πολιτιστική διαδρομή στην Αρχαία Εγνατία Οδό» μπορεί να γίνει δίοδος βελτίωσης των προοπτικών του τόπου μας και των κατοίκων του. Ο κ. Μπένος τόνισε ότι η πολιτιστική διαδρομή, στο επίκεντρο της οποίας θα είναι η Αρχαία Εγνατία Οδός, αποσκοπεί στην ανάδειξη των μνημείων που βρίσκονται κατά μήκος της, αλλά και στο «να γονιμοποιήσει τα μνημεία με τους ανθρώπους και την παραγωγή τους».

«Ήδη αυτή την ιδέα τη δουλεύουμε με πολλή αγάπη», διαβεβαίωσε ο κ. Μπένος και δηλώνοντας την εμπιστοσύνη του στη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας, που έχει αναλάβει την προεργασία, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι ως το τέλος του τρέχοντος έτους η ολοκληρωμένη πρόταση για την περιοχή θα έχει συγκροτηθεί και θα έχει πάρει το δρόμο για την ένταξη στο ΕΣΠΑ.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Γιάννης Λασκαράκης, που υπογράμμισε ότι «όλα τα μνημεία μας και οι ιστορικοί προορισμοί μπορούν θαυμάσια να «δέσουν» και να αξιοποιηθούν μέσα από ένα επενδυτικό πρόγραμμα, που θα συνδέσει τον τουρισμό με την τοπική κοινωνία». Υπενθυμίζοντας ότι υπάρχει το θετικό προηγούμενο της Περιφέρειας Ηπείρου, εμφανίστηκε nαισιόδοξος ότι η δέσμη έργων και δράσεων της πολιτιστικής διαδρομής στην Αρχαία Εγνατία Οδό μπορεί επίσης να εξασφαλίσει τους απαιτούμενους πόρους από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ. «Το Υπουργείο ήδη το έχει εντάξει στον προγραμματισμό του», σημείωσε, «αλλά προϋποτίθενται οι απαραίτητες ενέργειες από την Περιφέρειά μας». «Πριν από τις εκλογές έγινε σχετική σύσκεψη στην Περιφέρεια», συμπλήρωσε, «όπου εκδηλώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον και διαπιστώθηκε ότι υπάρχει η τεχνογνωσία για να προχωρήσουμε».

Η σύνδεση με την τοπική οικονομία

«Μπορεί κανείς να φανταστεί στα μελλοντικά πωλητήρια των αρχαιολογικών χώρων να είναι και τα βαζάκια των ντόπιων παραγωγών» αναρωτήθηκε ο κ. Μπένος μιλώντας στο «Χ». Ο ίδιος εξήγησε πως αυτή είναι η φιλοσοφία της πρότασης που κατέθεσε το Διάζωμα, να συνδέσει τον αρχαιολογικό πλούτο με την τοπική οικονομία και τους πολίτες της. «Πάμε δηλαδή στην τοπική γαστρονομία μέσω ενός συμφώνου ποιότητας και κάποιων προδιαγραφών, όσοι θέλουν να συμμετέχουν και να έρθουν σε επαφή με τους τουρίστες που θα έρχονται να επισκεφτούν τη διαδρομή. Να έχουν ωραίες ταβέρνες και εστιατόρια, το λαϊκό πολιτισμό, τη σύγχρονη δημιουργία». Η πρόταση σύμφωνα με τον κ. Μπένο μπορεί να αντλήσει χρηματοδότηση από όλα τα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ. «Μπορούν για παράδειγμα να εκπαιδευτούν οι ξεναγοί, οι φύλακες γιατί φιλοδοξούμε αυτός ο τομέας να καταλαμβάνει αν όχι ολόκληρο το 24ωρο, ένα μεγάλο μέρος της μέρας, γιατί θέλουμε να είναι ανοιχτοί και προσβάσιμοι αυτοί οι χώροι».

Για την πραγματοποίηση της πρότασης προτείνονται αναβάθμιση των υπηρεσιών αλλά και ορισμένων υποδομών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι θα πρέπει να αναβαθμιστούν οι κτηριακές υποδομές και η οργάνωση των τελωνείων Κήπων και Καστανιών, ώστε να ανταπεξέλθουν στην πολλαπλάσια αναμενομένη είσοδο τουριστών. Να επαναλειτουργήσει επίσης το τελωνείο Σαμοθράκης. Στον τομέα των μεταφορών να γίνει διασύνδεση των μνημείων, μεταξύ των οποίων και της μόνιμης θαλάσσιας σύνδεσης Τσανάκαλε – Ίμβρου- Σαμοθράκης – Αλεξανδρούπολης ή και η χρήση υδροπλάνων και σκαφών αναψυχής για ειδικές περιπτώσεις τουριστικών προσφορών υψηλής ποιότητας. Απαραίτητη η κατασκευή μαρίνας στην Αλεξανδρούπολη και Σαμοθράκη.

Φορέας διαχείρισης και λειτουργίας του εγχειρήματος

Για την υλοποίηση του μεγαλεπήβολου σχεδίου απαιτείται, σύμφωνα με τους εμπνευστές, να βρεθεί ο καταλληλότερος φορέας διαχείρισης και λειτουργίας του εγχειρήματος αυτού. Για το θέμα αυτό η τελική πρόταση θα πρέπει να περιγράφει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του φορέα, τον προϋπολογισμό της λειτουργίας του και τις πιθανές πηγές εσόδων.

Ο φορέας θα είναι υπεύθυνος και για την εξασφάλιση του απολύτως απαραιτήτου προσωπικού φύλαξης, το οποίο θα πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένο. Επιπλέον θα πρέπει να δρομολογηθούν ενέργειες προβολής και προώθησης. Να δημιουργηθούν εφαρμογές πληροφορικής στην Ελλάδα και στις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα στη Τουρκία.