ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

  ΟΜέγαςΒασίλειος είναι, πράγματι, ΜΕΓΑΣ. Δεν μπορεί να περιγραφεί το μεγαλείο του σε μια μικρή ανάρτηση. Ο Μέγας Βασίλειος είναι μια απ’ τις σημαντικότερες μορφές της ανθρώπινης ιστορίας. Ο βίος του είναι εξαιρετικά διδακτικός και ωραιότατος. Ο Μέγας Βασίλειος συνδύασε κατά άριστο τρόπο την άσκηση με το κοινωνικό έργο, την εσωτερική πνευματική ζωή με την ιεραποστολική και ποιμαντική εκκλησιαστική δραστηριότητα. Μετά τις σπουδές του πέρασε περίπου δύο έτη στα μοναστήρια και ασκητήρια της Συρίας και της Αιγύπτου. Ασκήτεψε ο ίδιος στον Πόντο. Αλλά και κήρυξε στις πόλεις, έχτισε και τη Βασιλειάδα.

Η ΠΑΡΡΗΣΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ήταν η παρρησία. Το θάρρος να ομολογεί την αλήθεια, χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες. Σε κάποια επιστολή του γράφει για τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, πως προτίμησε « την κεφαλήν αποθέσθαι μάλλον ή την παρρησίαν », δηλαδή προτίμησε να στερηθεί το κεφάλι του παρά την παρρησία, την ομολογία της αλήθειας, το θάρρος της γνώμης του. Και, πράγματι, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος αποκεφαλίστηκε γιατί δεν δέχτηκε να συμβιβαστεί και να σταματήσει να ομολογεί την αλήθεια, να σταματήσει να καταδικάζει την ανομία.

Ο Μέγας Βασίλειος έκανε και αυτός την ίδια επιλογή. Δεν δείλιασε μπροστά σε κανέναν. Ομολόγησε την αλήθεια και υπερασπίστηκε την Ορθοδοξία, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ομολόγησε την αλήθεια μπροστά σε επισήμους και Αυτοκράτορες. Με την τρομερή ρητορική του δεινότητα και το μεγαλείο της σκέψης του εξευτέλισε τους ισχυρούς της γης.

Κάποτε ο Αυτοκράτορας του έστειλε έναν απεσταλμένο, τον Δημοσθένη για να τον απειλήσει. Όμως, ο Δημοσθένης, ενώ παρατηρούσε τον Μ. Βασίλειο με απειλητικό ύφος, έκανε ένα λάθος στη χρήση της γλώσσας. « Εωράκαμεν και Δημοσθένην αγράμματον » ( είδαμε και αγράμματο Δημοσθένη ), του λέει ο Μέγας Βασίλειος και τον άφησε άφωνο. Ο Δημοσθένης δεν τόλμησε να ξαναμιλήσει.

Ο διάλογος του επάρχου Μοδέστου με τον Μέγα Βασίλειο έχει μείνει στην ιστορία. Ο Μόδεστος πήγε να απειλήσει τον Μέγα Βασίλειο. Διαμείβεται ο παρακάτω διάλογος:
« - Θα σου κατάσχω την περιουσία.
- Δεν έχω περιουσία, εκτός από το παλιό ράσο που φορώ και μερικά βιβλία. Πάρ’ τα.
- Θα σε εξορίσω.
- « Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής ».
- Θα σε βασανίσω
- Με τί βασανιστήρια; Εκτός και αν εννοείς το πρώτο χτύπημα, διότι τόσο ασθενικός που είμαι με το πρώτο χτύπημα θα πεθάνω. Και θα γίνεις ευεργέτης μου, αφού ποθώ να μεταβώ στον Κύριό μου ».

Όταν ο Μόδεστος επέστρεψε στον Αυτοκράτορα Ουάλη του είπε: « Είναι ευκολότερο να μαλάξεις το σίδερο παρά να μεταβάλεις τη γνώμη του Βασιλείου ».

Όταν ο Ιουλιανός ο Παραβάτης πέρασε από την Καππαδοκία, ο Μέγας Βασίλειος, ως παλιός συμμαθητής του και Επίσκοπος Καισαρείας, του έστειλε ως δώρο μερικά κρίθινα ψωμιά ( όπως και σήμερα, συχνά, δίνονται ως δώρο στους επισκέπτες προϊόντα της κάθε περιοχής ). Ο άπληστος παραβάτης Ιουλιανός προσβλήθηκε. Για να ειρωνευτεί τον Μέγα Βασίλειο, προστάζει να κόψουν χόρτο απ’ το λιβάδι και να του το στείλουν. Ο Μέγας Βασίλειος του στέλνει μήνυμα: « Βασιλιά, εμείς σου στείλαμε ως δώρο ό,τι τρώμε εμείς. Προφανώς, και συ μας έστειλες αυτό με το οποίο τρέφεσαι ».
Εξοργίστηκε ο Ιουλιανός: « Θα τιμωρήσω εσένα και τους Καππαδόκες, όταν επιστρέψω από τον πόλεμο », του είπε. Αλλά δεν επέστρεψε από τον πόλεμο…

Ωραίο πράγμα η παρρησία! Η καλή παρρησία! Η ομολογία της αλήθειας και της Ορθοδοξίας! Ο Μέγας Βασίλειος ας είναι οδηγός και βοηθός όλων μας και σ’ αυτό το θέμα. Γιατί, σήμερα, σε μια εποχή, που χρειάζεται τόσο πολύ η ομολογία, δεν την συναντάς συχνά!

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

Όμως, ας μην ξεχνάμε πως ζούμε και στην εποχή της οικονομικής κρίσης! Και σ’ αυτό το θέμα πόσο φωτεινό προβάλλει το παράδειγμα του Μεγάλου Βασιλείου!

Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ! Η ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ. Μπορεί και παλιότερα να είχαν γίνει ανάλογες προσπάθειες. Ήταν, όμως, μικρές, περιορισμένου χαρακτήρα, χωρίς συνέχεια. Η Βασιλειάδα ήταν η πρώτη οργανωμένη εφαρμογή του θεσμού της κοινωνικής πρόνοιας, τα αγαθά της οποίας, η ανθρωπότητα, μέχρι σήμερα, απολαμβάνει. Ήταν το πρότυπο, το υπόδειγμα, η αρχή. Ο χριστιανικός κόσμος δημιούργησε στη συνέχεια και άλλα ιδρύματα παρόμοια με αυτά της Βασιλειάδας. Και, πολύ αργότερα, οι αλλόθρησκες κοινωνίες, έκαναν το ίδιο, μιμούμενες τις χριστιανικές κοινωνίες, αναγνωρίζοντας την υπεροχή του χριστιανικού πολιτισμού.

Όλο το σύστημα της κοινωνικής πρόνοιας βασίζεται στη δική του κοινωνική προσφορά. Η Βασιλειάδα ήταν μια πόλη, ένα συγκρότημα από ορφανοτροφεία, γηροκομεία, πτωχοκομεία και άλλα ευαγή ιδρύματα που ίδρυσε ο Βασίλειος. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει για το δημιούργημα του φίλου του: « Μικρόν από της πόλεως πρόελθε και θέασαι την καινήν πόλιν, το της ευσεβείας ταμείον, … ». « Βγές λίγο από την πόλη και θα δεις την καινούργια πόλη το ταμείο της ευσεβείας …. ». Και συνεχίζει αντιπαραβάλλοντας την Βασιλειάδα προς τα γνωστά θαύματα της αρχαιότητας και βρίσκοντάς την ανώτερη από αυτά. «Τι μοι προς τούτο το έργον επτάπυλοι Θήβαι και Αιγύπτιοι και τείχη βαβυλώνια και Μαυσώλου καρικός τάφος και πυραμίδες και κολοσσού χαλκός άμετρος ή ναών μεγέθη και κάλλη των μηκέτι όντων αλλά τε όσα θαυμάζουσιν άνθρωποι και ιστορίαις διδόασι… ». Μεταφέρω στην νεοελληνική : « Τι είναι λοιπόν μπροστά σε αυτό το έργο οι επτάπυλες Θήβες, και τα έργα των Αιγυπτίων και τα τείχη της Βαβυλώνας και ο τάφος του Μαυσωλού, το γνωστό Μαυσωλείο, και οι πυραμίδες και ο χαλκός του Κολοσσού της Ρόδου που δεν μπορεί να μετρηθεί; Χάρη στην Βασιλειάδα δεν είναι δυνατό να δει κανείς πια ασθενή ή φτωχό να περιπλανάται στους δρόμους με θρήνους διωγμένος από όλους ». Και πράγματι. Όλα τα θαύματα της αρχαιότητας χτίστηκαν για να ικανοποιήσουν και να θρέψουν την εγωπάθεια, μεγαλομανία και υπερηφάνια μερικών τυράννων. Ενώ το θαύμα του Βασιλείου, η Βασιλειάδα χτίστηκε για να υπηρετήσει τον πλησίον, τον φτωχό και κατατρεγμένο αδελφό. Η Βασιλειάδα θεωρείται απ’ τους ιστορικούς το πρώτο οργανωμένο νοσοκομείο, η πρώτη συστηματικά οργανωμένη-δομημένη φιλανθρωπική προσπάθεια, η μήτρα του θεσμού της κοινωνικής πρόνοιας. Αν σήμερα η ανθρωπότητα απολαμβάνει των ευεργετημάτων των θεσμών της κοινωνικής πρόνοιας το οφείλει στον κλεινό Βασίλειο.

Όμως και στην αρχή της δράσης του, πριν ακόμη γίνει Επίσκοπος, είχε τερματίσει μια φοβερή πείνα, που μάστιζε την Καισάρεια. Πώς την τερμάτισε; Άλλη μια φορά με τη μάστιγα του λόγου και της ρητορείας. Εκφώνησε λόγους που δεν μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητοι: « Κλέφτης δεν είναι μόνο αυτός που κλέβει από αυτόν που έχει, αλλά και αυτός που δεν δίνει αυτό που έχει σ’ εκείνον που δεν το έχει », κήρυξε. Και είπε και άλλα πολλά, που εμπνέουν μέχρι σήμερα.Και οι πλούσιοι, που κρατούσαν τα αγαθά στις αποθήκες τους, όπως σήμερα κρατούν τα χρήματα στις Ελβετίες οι σύγχρονοι άσπλαχνοι κροίσοι, κάμφθηκαν. Άνοιξαν τις αποθήκες. Η πείνα τερματίστηκε.


ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Το ντοκιμαντέρ που παρουσιάζουμε είναι το ωραιότερο ορθόδοξο ντοκιμαντέρ που έχουμε δει μέχρι σήμερα. Τα περισσότερα ορθόδοξα ντοκιμαντέρς χρησιμοποιούν παλιά σκηνοθετικά πρότυπα, θυμίζουν παρουσιάσεις power point, έχουν αργούς ρυθμούς και εμφανίζουν μια σειρά από ποικίλες άλλες αδυναμίες. Βέβαια, έχει γίνει πρόοδος. Έχει βελτιωθεί η κατάσταση. Αλλά πρέπει να γίνουν και άλλα ακόμη.

Αυτό το ντοκιμαντέρ είναι σε πολλά σημεία υποδειγματικό. Το σενάριο, η σκηνοθεσία, ο ήχος, όλα είναι πολύ προσεγμένα. Η σκηνοθεσία είναι της Μαρίας Χατζημιχάλη Παπαλιού, το σενάριο της Λένας Βουδούρη, η έρευνα είναι των Μεταλληνού Κορναράκη και άλλων Θεολόγων και ερευνητών, ενώ χρησιμοποιείται και το βιβλίο του Στυλιανού Παπαδοπούλου για τον Μέγα Βασίλειο. Την πρωτότυπη μουσική υπογράφει ο Μάριος Αριστόπουλος.

Αυτό το ντοκιμαντέρ είναι σύγχρονη ποιμαντική. Είναι ιδανικό παράδειγμα του πώς οι νέες τεχνολογίες μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθούν στη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στα σχολεία, στο κατηχητικό έργο και στον επανευαγγελισμό της κοινωνίας. Έχει και στοιχεία απολογητικής ειδικά πάνω στο ζήτημα της σχέσης Ελληνισμού και Χριστιανισμού. Ο Μέγας Βασίλειος εφήρμοσε και δίδαξε τη σύζευξη Χριστιανισμού και Ελληνισμού. Σχετικά με αυτό το θέμα δες και εδώ

Έτσι, λοιπόν, αυτό το ντοκιμαντέρ είναι ένα υπόδειγμα. Πρέπει να δημιουργηθούν και άλλα τέτοια ντοκιμαντέρ. Με τη χρηματοδότηση ποικίλων φορέων, Ι. Μητροπόλεων, Ι. Μονών, Ι. Ναών. Συχνά, βλέπω να γίνονται διάφορες επετειακές εκδόσεις, ή να δίνονται χρήματα σε έργα που μπορεί να είναι χρήσιμα αλλά, συχνά, δεν είναι απαραίτητα, ή, εν πάση περιπτώσει, δεν είναι τόσο αναγκαία, όσο είναι αναγκαία τα χριστιανικά ντοκιμαντέρ, οι χριστιανικές ταινίες. Βλέπω να μοιράζεται π.χ.η ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ. Και, καλώς, μοιράζεται. Και πρέπει να συνεχίζει να μοιράζεται. Αλλά ας σκεφτούμε λιγάκι. Πόσοι θα τη διαβάσουν; Όσοι ήρθαν στην Εκκλησία. Ε, ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ; Αυτοί που κάνουν ζάπιγκ στην τηλεόραση, αυτοί που έχουν δει τις αηδίες του zeitgeist, ή έχουν επηρρεαστεί από τα διάφορα ντοκιμαντέρς ή τις διάφορες ταινίες που έχουν αντίχριστο περιεχόμενο και μήνυμα; Τί γίνεται με αυτούς που δεν θέλουν να διαβάσουν, γιατί θεωρούν πιο εύκολο το να βλέπουν τηλεόραση; Τί γίνεται με αυτούς που δεν θα πάνε στην Εκκλησία; Πού θα τους βρει η Εκκλησία για να τους κηρύξει το λόγο του Θεού;

Να γιατί, οι χριστιανικές ταινίες και τα χριστιανικά ντοκιμαντέρς είναι απαραίτητα. Γιατί έχουν τεράστια διεισδυτικότητα, φτάνοντας εκεί που άλλα μέσα δεν φτάνουν. Γιατί διδάσκουν με τον πιο εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο.agathan