Η 25η Νοεμβρίου έχει ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα κατά της Βίας προς τις Γυναίκες. Η “Αθέατη Βία”, το βιβλίο της δικηγόρου Στεφανίας Σουλή δίνει απαντήσεις, τη στιγμή που τα ποσοστά βίας και κακοποίησης στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατά 50%. Της Νόρας Ράλλη
Μπορεί στην Αφρική ο μισός γυναικείος πληθυσμός (45,6%) να πέφτει θύμα βίας, ωστόσο και η «πολιτισμένη» Ευρώπη εμφανίζει υψηλά ποσοστά κακοποίησης γυναικών, που φτάνουν το 27,2%. Στη Σκανδιναβία, έχει αυξηθεί κατά 47%. Στην Ελλάδα, κατά 50%. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάνει λόγο για ένα πρόβλημα που έχει λάβει διαστάσεις «επιδημίας».
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι:
• το 30% των γυναικών πέφτουν θύματα βίας από τους συντρόφους τους
• το 38% των γυναικών που δολοφονήθηκαν, δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους.
• το 42% των γυναικών που έπεσαν θύμα σεξουαλικής ή σωματικής βίας από τους συντρόφους τους, έφεραν τραύματα ως αποτέλεσμα αυτής της βίας
• το 30% των γυναικών πέφτουν θύματα βίας από τους συντρόφους τους
• το 38% των γυναικών που δολοφονήθηκαν, δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους.
• το 42% των γυναικών που έπεσαν θύμα σεξουαλικής ή σωματικής βίας από τους συντρόφους τους, έφεραν τραύματα ως αποτέλεσμα αυτής της βίας
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καλεί τις κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο «να λάβουν υπόψη τους σοβαρά το θέμα» και να υπάρξει καλύτερη εκπαίδευση των ατόμων που εργάζονται στον τομέα της υγείας, ώστε αυτά να μπορούν να αναγνωρίζουν τις γυναίκες που έχουν πέσει ή κινδυνεύουν να πέσουν θύματα βίας και να εξασφαλίσουν ότι θα δώσουν την κατάλληλη λύση. Αφού, λοιπόν, η βία δεν είναι «προνόμιο» μόνο των φτωχών χωρών, πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ως καθημερινή πραγματικότητα; Η Στεφανία Σουλή, δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, δίνει απαντήσεις με στοιχεία και αναλυτικά παραδείγματα στο βιβλίο της «Αθέατη Βία» (εκδ. Ψυχογιός) που παρουσιάζεται σήμερα στη Γλυφάδα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Τι χαρακτηρίζεται ως κακοποίηση και ποια η διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα;
«Κακοποίηση είναι η μία σειρά από επαναλαμβανόμενες συνειδητές πράξεις, οι οποίες εμπεριέχουν μεμονωμένα ή συνδυαστικά, άσκηση ή απειλή σωματικής βίας, ψυχικής και σεξουαλικής, με απώτερο στόχο τον απόλυτο έλεγχο του θύματος, λες και είναι αντικείμενο. Η βία που ασκείται από τον σύζυγο ή τον σύντροφο είναι συνήθως αθέατη. Οι γυναίκες κακοποιούν ψυχολογικά περισσότερο τον σύντροφό τους, συχνά μάλιστα, παρουσία τρίτων. Το ποσοστό των ανδρών ως θύματα βίας είναι μικρό και μη μετρήσιμο από επίσημες έρευνες. Ο νόμος 3500/2006 τιμωρεί το δράστη, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτό σημαίνει πως η βία, από όπου και εάν προέρχεται και όπου και εάν κατευθύνεται είναι καταδικαστέα και όλοι πρέπει να συνεργαζόμαστε για μία κοινωνία χωρίς βία, με σεβασμό και αγάπη στον συνάνθρωπο.»
«Κακοποίηση είναι η μία σειρά από επαναλαμβανόμενες συνειδητές πράξεις, οι οποίες εμπεριέχουν μεμονωμένα ή συνδυαστικά, άσκηση ή απειλή σωματικής βίας, ψυχικής και σεξουαλικής, με απώτερο στόχο τον απόλυτο έλεγχο του θύματος, λες και είναι αντικείμενο. Η βία που ασκείται από τον σύζυγο ή τον σύντροφο είναι συνήθως αθέατη. Οι γυναίκες κακοποιούν ψυχολογικά περισσότερο τον σύντροφό τους, συχνά μάλιστα, παρουσία τρίτων. Το ποσοστό των ανδρών ως θύματα βίας είναι μικρό και μη μετρήσιμο από επίσημες έρευνες. Ο νόμος 3500/2006 τιμωρεί το δράστη, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτό σημαίνει πως η βία, από όπου και εάν προέρχεται και όπου και εάν κατευθύνεται είναι καταδικαστέα και όλοι πρέπει να συνεργαζόμαστε για μία κοινωνία χωρίς βία, με σεβασμό και αγάπη στον συνάνθρωπο.»
Η επιδείνωση του φαινομένου στην Ελλάδα συνδέεται με την τραγική οικονομικοκοινωνική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα;
«Η οικονομική κρίση δεν γέννησε, ούτε δημιούργησε βίαιους άνδρες. Η οικονομική κρίση βέβαια επιδείνωσε τα περιστατικά βίας εκεί που ήδη υπήρχαν, αλλά ταυτόχρονα έσπρωξε τα θύματα να μιλήσουν!»
«Η οικονομική κρίση δεν γέννησε, ούτε δημιούργησε βίαιους άνδρες. Η οικονομική κρίση βέβαια επιδείνωσε τα περιστατικά βίας εκεί που ήδη υπήρχαν, αλλά ταυτόχρονα έσπρωξε τα θύματα να μιλήσουν!»
Ο οικονομικός εκβιασμός συνιστά μορφή βίας;
«Ο οικονομικός έλεγχος όπως και η κοινωνική απομόνωση που επιβάλλονται στο θύμα, ναι αποτελούν μορφές βίας. Το θύμα δεν πρέπει να έχει χρήματα, γιατί αυτό του δίνει δύναμη, του δίνει επιλογές και το θύμα μπορεί να φύγει. Οι οικονομικός έλεγχος μπορεί να είναι ποικιλόμορφος. Στις περισσότερες περιπτώσεις γυναικών –θυμάτων βίας που εργάζονται, δεν υπάρχει ή υπάρχει ελάχιστη συνεισφορά του βίαιου άνδρα στις ανάγκες της οικογένειας. Έτσι η γυναίκα αναγκάζεται να διοχετεύει όλα τα χρήματά της στο σπίτι, οπότε δεν μπορεί να αποταμιεύσει και να φύγει αν χρειαστεί.»
«Ο οικονομικός έλεγχος όπως και η κοινωνική απομόνωση που επιβάλλονται στο θύμα, ναι αποτελούν μορφές βίας. Το θύμα δεν πρέπει να έχει χρήματα, γιατί αυτό του δίνει δύναμη, του δίνει επιλογές και το θύμα μπορεί να φύγει. Οι οικονομικός έλεγχος μπορεί να είναι ποικιλόμορφος. Στις περισσότερες περιπτώσεις γυναικών –θυμάτων βίας που εργάζονται, δεν υπάρχει ή υπάρχει ελάχιστη συνεισφορά του βίαιου άνδρα στις ανάγκες της οικογένειας. Έτσι η γυναίκα αναγκάζεται να διοχετεύει όλα τα χρήματά της στο σπίτι, οπότε δεν μπορεί να αποταμιεύσει και να φύγει αν χρειαστεί.»
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τέτοιες περιπτώσεις βίας;
«Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εν δυνάμει βίαιοι. Αν δεν μπορούμε να αποφύγουμε την βία, μπορούμε να βάλουμε όρια στην αρχή εκδήλωσής της για να σταματήσει, μπορούμε να την προσπεράσουμε και να φύγουμε.»
«Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εν δυνάμει βίαιοι. Αν δεν μπορούμε να αποφύγουμε την βία, μπορούμε να βάλουμε όρια στην αρχή εκδήλωσής της για να σταματήσει, μπορούμε να την προσπεράσουμε και να φύγουμε.»
Πώς μπορούμε να βοηθηθούμε;
«Για να βοηθηθούμε πρέπει καταρχήν να το θέλουμε! Και για να το θέλουμε πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένοι. “Τι είναι αυτό που ζω; Γιατί μου φέρεται έτσι; Τι μπορώ να κάνω για να το αλλάξω; Τι μπορώ να κάνω για να προστατευθώ;” ρωτάνε τα θύματα. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές υποστηρικτές υπηρεσίες και ειδικοί, οι οποίοι μπορούν να δώσουν απαντήσεις και να βοηθήσουν.»
«Για να βοηθηθούμε πρέπει καταρχήν να το θέλουμε! Και για να το θέλουμε πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένοι. “Τι είναι αυτό που ζω; Γιατί μου φέρεται έτσι; Τι μπορώ να κάνω για να το αλλάξω; Τι μπορώ να κάνω για να προστατευθώ;” ρωτάνε τα θύματα. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές υποστηρικτές υπηρεσίες και ειδικοί, οι οποίοι μπορούν να δώσουν απαντήσεις και να βοηθήσουν.»
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;
«Ποικιλοτρόπως. Μπορούμε να μιλήσουμε στο θύμα και να του πούμε ότι είμαστε δίπλα του. Για να το κινητοποιήσουμε να προχωρήσει σε ενέργειες απεμπλοκής από τη βίαιη σχέση, θα πρέπει πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του. Και αυτό δεν είναι εύκολο. Μπορούμε να ενημερώσουμε το θύμα ότι υπάρχουν υποστηρικτές υπηρεσίες. Μπορούμε, εάν το επιθυμεί, να το συνοδεύσουμε σε αυτές για να νοιώθει ασφάλεια. Το θέμα είναι να μην το πιέσουμε ποτέ! Αυτό θα κάνει χειρότερα τα πράγματα.»
«Ποικιλοτρόπως. Μπορούμε να μιλήσουμε στο θύμα και να του πούμε ότι είμαστε δίπλα του. Για να το κινητοποιήσουμε να προχωρήσει σε ενέργειες απεμπλοκής από τη βίαιη σχέση, θα πρέπει πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του. Και αυτό δεν είναι εύκολο. Μπορούμε να ενημερώσουμε το θύμα ότι υπάρχουν υποστηρικτές υπηρεσίες. Μπορούμε, εάν το επιθυμεί, να το συνοδεύσουμε σε αυτές για να νοιώθει ασφάλεια. Το θέμα είναι να μην το πιέσουμε ποτέ! Αυτό θα κάνει χειρότερα τα πράγματα.»
Σε τι βαθμό δικαιολογείται η παρεμβατικότητα, όταν για παράδειγμα ακούσουμε τον καβγά ενός ζευγαριού ή δούμε κακοποίηση στο δρόμο;
«Όλα τα ζευγάρια καβγαδίζουν και είναι απόλυτα λογικό και υγιές. Δεν επεμβαίνουμε στους καβγάδες ενός ζευγαριού και δεν πρέπει να τους συγχέουμε με την λεκτική κακοποίηση. Λεκτική κακοποίηση είναι οι βρισιές, οι εξευτελισμοί και οι προσβολές. Όταν γίνουμε αυτόπτες ή αυτήκοοι μάρτυρες σωματικής κακοποίησης, στο δρόμο ή στο γειτονικό διαμέρισμα, οφείλουμε να καλέσουμε την αστυνομία. Η ενδοοικογενειακή βία, η οποία περιλαμβάνει και τη βία μεταξύ ερωτικών συντρόφων που ζουν μαζί, διώκεται αυτεπάγγελτα.»
«Όλα τα ζευγάρια καβγαδίζουν και είναι απόλυτα λογικό και υγιές. Δεν επεμβαίνουμε στους καβγάδες ενός ζευγαριού και δεν πρέπει να τους συγχέουμε με την λεκτική κακοποίηση. Λεκτική κακοποίηση είναι οι βρισιές, οι εξευτελισμοί και οι προσβολές. Όταν γίνουμε αυτόπτες ή αυτήκοοι μάρτυρες σωματικής κακοποίησης, στο δρόμο ή στο γειτονικό διαμέρισμα, οφείλουμε να καλέσουμε την αστυνομία. Η ενδοοικογενειακή βία, η οποία περιλαμβάνει και τη βία μεταξύ ερωτικών συντρόφων που ζουν μαζί, διώκεται αυτεπάγγελτα.»
Ποιο θα λέγατε είναι το προφίλ του θύτη; Διαφοροποιείται ανάλογα το φύλο ή τον τόπο (χώρα, ήπειρος) ή την ηλικία κ.λπ.;
«Κάθε περίπτωση κακοποίησης είναι μοναδική και ξεχωριστή και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Μετά από 10 χρόνια συμβουλευτικής σε θύματα δεν μπορώ να μιλήσω για προφίλ θύτη. Το μόνο που μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι οι θύτες έχουν υπάρξει, ως παιδιά, άμεσα ή έμμεσα, θύματα βίας στην πατρική τους οικογένεια και ακολουθούν τα χνάρια του γονέα-δράστη.»
«Κάθε περίπτωση κακοποίησης είναι μοναδική και ξεχωριστή και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Μετά από 10 χρόνια συμβουλευτικής σε θύματα δεν μπορώ να μιλήσω για προφίλ θύτη. Το μόνο που μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι οι θύτες έχουν υπάρξει, ως παιδιά, άμεσα ή έμμεσα, θύματα βίας στην πατρική τους οικογένεια και ακολουθούν τα χνάρια του γονέα-δράστη.»
Γιατί περιστατικά βίας (που έχουμε δεχθεί ή δει) τα παίρνουμε ελαφριά τη καρδία; Η τηλεοπτική κουλτούρα βοηθάει σ’ αυτό; Η εκπαίδευση ίσως;
«Πράγματι αρκετοί άνθρωποι τα παίρνουν ελαφρά τη καρδία και συνήθως είναι αυτοί που έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον βίας και έχουν μάθει ότι αγάπη σημαίνει και κακομεταχείριση και βασανισμός. Όλα ξεκινάνε από την οικογένεια και εκεί καταλήγουν. Το σχολείο παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού και πολύ συχνά καλείται να αναπληρώσει το κενό που αφήνει η οικογένεια όταν δυσλειτουργεί. Και μην ξεχνάμε πως η ενδοοικογενειακή βία οφείλεται στην ανισότητα των φύλων και στις πεποιθήσεις κάποιων ανθρώπων ότι είναι ανώτεροι και για αυτό έχουν ιδιαίτερα προνόμια και δικαιώματα.»
«Πράγματι αρκετοί άνθρωποι τα παίρνουν ελαφρά τη καρδία και συνήθως είναι αυτοί που έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον βίας και έχουν μάθει ότι αγάπη σημαίνει και κακομεταχείριση και βασανισμός. Όλα ξεκινάνε από την οικογένεια και εκεί καταλήγουν. Το σχολείο παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού και πολύ συχνά καλείται να αναπληρώσει το κενό που αφήνει η οικογένεια όταν δυσλειτουργεί. Και μην ξεχνάμε πως η ενδοοικογενειακή βία οφείλεται στην ανισότητα των φύλων και στις πεποιθήσεις κάποιων ανθρώπων ότι είναι ανώτεροι και για αυτό έχουν ιδιαίτερα προνόμια και δικαιώματα.»
Το βιβλίο της Στεφανίας Σουλή, «Αθέατη Βία – Η αγάπη δεν πρέπει να πονάει, Οδηγός αυτοβοήθειας για κάθε γυναίκα.» κυκλοφορεί από τις εκδ. Ψυχογιός. Η ίδια είναι δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Νομικός σύμβουλος στο Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας ( ΚΕΘΙ 2003-2004 )και στο Συμβουλευτικό Κέντρο για θέματα Βίας κατά των γυναικών στον Πειραιά (2005 – 2009)της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
skaleadis