Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2013

Ἡ ἀπελευθέρωσις τῆς Φλωρίνης (7 Νοε.1912)

 ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΕΝΕΕΥΣ 

Εἰκόνα ἀπό τό: florina-history.blogspot.gr
Κατόπιν διαταγής του Γεν. Στρατηγείου,υπό τον Αρχιστράτηγον-Διάδοχον Κωνσταντίνον,το 1ον Σύνταγμα ‘Ιππικού,υπό τον Άνχη (ΙΠ) Ζαχαρόπουλο,έκκινήθη την 6.30′ πρωινή ώρα από Κούρου Τσεσμέ, διά Κέλλης (Γκορνιτσόβου) προς Βεύην (Μπάνιτοα) και Φλώρινα.

‘Απέστειλε άναγνώρισιν υπό τον Ύπίλαρχον Σπυρόπουλυν εις Κλεινάς (Κλέστενα) και Πολυπλάτανον (Κλαμπούτιστο),από την οποίαν έπληροφορήθη ότι η Βεύη είναι ελευθέρα έχθρού.
Τό Σύνταγμα,κινούμενον ταχέως προς Βεύην,απέσπασε άλλην άναγνώρισιν προς Ίτιαν (Βέρμπιανην) και το ίδιον συνέχισε την προέλασίν του,μέσω Βεύης,προς Φλώρινα.
Εν τω μεταξύ,η άναγνώρισις Σπυροπούλου προς Κλεινός και Πολυπλάτανον,άνέφερε ότι συνήντησε Σερβικήν ίλην Ίπττικού,παρά το χωρίον Παπαγιάννη (Βακούφκιοί) και ότι άπαντα τα χωρία είναι ελεύθερα εχθρού.
Την 13 ώραν,η εμπροσθοφυλακή του Συν)τος Ιππικού (Υπίλαρχος “Αρτης),αφού υπερέβη τον Σιδ. Σταθμόν Άρμενοχωρίου πλήρην τούρκων τραυματιών και οχημάτων,έπλησίασε προς την Φλώρινα.
Μετ’ ολίγον αύτη ανέφερε εις το Σύντ)γμα,ότι μικρά τμήματα τούρκων όδεύουσι επί της αμαξωτής όδού από Μοναστηρίου προς Φλώρινα.
Εξ άλλων πληροφοριών έβεβαιούτο ότι μέσω Φλωρίνης,εκ Μοναστηρίου προς Κορυτσάν,ύπεχώρει τουρκικός Στρατός και ότι την παρελθουσαν νύκτα (6 — 7 Νοεμβρίου) διήλθον 40.000 πεζικού, 30 πεδινά και 15 ορειβατικά πυροβόλα,μετά 56 χιλιάδων Ιππικού.
ΥΠΙΛΑΡΧΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΡΤΗΣ
Κατόπιν τούτου, ό Δ)τής του Συντάγματος Ιππικού επισπεύδει την προς την Φλώρινα κίνησίν του, όπως προσεγγίση την έμπροσθοφυλακήν (Υπίλαρχος Ι.Άρτης), της οποίας ένας ούλαμός προσέβαλε έν προνομή (εις άκροβολισμόν) τους υποχωρούντος προς Φλώρινα τούρκους, οίτινες μετά μικράν άντίστασιν παρεδόθησαν εις τους πρώτους καταφθάσαντας ούλομοϋς της εμπροσθοφυλακής.
Εκτός των ανωτέρω Άξ)κών, Άντισυνταγματάρχου Ζαχαροπούλου Δ)τού του Συν)τος, Υπιλάρχου Σπυροπούλου Ν. (αδελφού του τελευταίως άντ)γου και Πρωθυπουργού έπί κατοχής Τσολάκογλου Γ.) και Υπιλάρχου “Αρτη Ι., του οποίου το όνομα ενθυμούνται όλοι οι κάτοικοι της Φλωρίνης, ελαβον μέρος εις την κατάληψιν της πόλεως και οι κάτωθι αξιωματικοί του Ιππικού, Γ. Μεταξάς, Σ. Μεταξάς, Α. Βερύκιος, Β. Γιανουσόπουλος (γνωστός από τον Μακεδονικόν αγώνα) Ιωάννης Ράλλης και άλλοι.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ
‘Εντός της πόλεως έκυριάρχει άπερίγραπτος σύγχυσις.
Πλήθος περίτρομων ενόπλων τούρκων στρατιωτών, κατεκάλυψε τας οδούς και έπι ματαίω οι Άξ)κοί των ήγωνίζοντο να τους άνασυντάξωσι, όπως άντισταθώτι κατα του επερχομένου ‘Ελληνικού Ιππικού και πολλοί Όθωμανοί πρόσφυγες εκ των χωρίων της περιοχής της.
Τούτου προηγήθη περίπολος έξ ολίγων ‘Ιππέων (είς ταύτην συγκαταλέγεται και ό επιζών ίππεύς Εύάγγ. Νάνος, κάτοικος Θεσ)νίκης, κατά βεβαίωσιν του ιδίου) υπό τον επιλοχία Δήμου Δήμον, ήτις ώρμησε προς την είσοδον της πόλεως, εισήλθε εις αυτήν και διέσχισε έν καλπασμώ τας οδούς, ένσπείρων διά της καταπλησσούσης τόλμης της την άπογοήτευσιν και αποθάρρυνσιν εις τον συρφετόν των περίτρομων τούρκων στρατιωτών.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ
Κατά τας ίστορικάς αναμνήσεις του τ. Δημάρχου αειμνήστου Τέγου Σαπουντζή,τρείς έφιπποι Ίππείς ( των οποίων δυστυχώς τα ονόματα δεν διετηρήθησαν) της υπό τον ύπίλαρχον Ι. “Αρτην εμπροσθοφυλακής,διασχίσαντες την κεντρ. όδόν -έν μέσω του υποχωρούντος τουρκικού στρατού- με γυμνά τα ξίφη, κατέληξαν εις το προαύλιον της Μητροπόλεως,άναφωνούντες
«Ζήτω η Ελλάς».
Παρουσιασθέντες εις τον Μητροπολίτην Πολύκαρπον έκάλεσαν τούτον να παραδώση την πόλιν εις τον Δ)τήν της εμπροσθοφυλακής αναμένοντα εις την είσοδον της πόλεως.
Αμέσως ό Μητροπολίτης Πολύκαρπος μετά του Τέγου Σαπουντζή, του Θρησκευτικού ‘Αρχηγού των ‘Οθωμανών Μουφτή Μεχμέτ Χαλουσή καί του Ραβίνου της πόλεως,έπί κεφαλής αυθορμήτου και ενθουσιώδους κοσμοπλημμύρας,μετέβη εις την ‘Ανατ. είσοδον της πόλεως,προ του τότε Υπιλάρχου (και κατόπιν Στρατηχού) “Αρτη Ι., ενός εύσταλούς καί επιβλητικού Άξ)κού με ίσχνήν κράσιν, προς τον όποιον δι’ εύστοχου προσλαλιας του Μητροπολίτου έγένετο η παράδοσις της πόλεως.
Ό Υπίλαρχος “Αρτης Ι. άπεδέξατο έπ’ ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Α’, με την έπιτακτικήν σύστασιν όπως οι κάτοικοι είναι προσεκτικοί και μη γίνη καμμιά ύπουλος έπίθεσις κατά της ΐλης του όταν θα εΐσέλθη εις την πόλιν,διότι τότε θα βομβαρδισθή αύτη δια των πυροβολαρχιών του!!! (αίτινες όμως ήσαν πολύ μακράν ίσως και πέραν του Ξινού Νερού)
Κατόπιν έξέδωκε την κάτωθι άνακοίνωσιν:
«Έν ονόματι της A.M. του Βασιλέως των ‘Ελλήνων Γεωργίου του Α’, καταλαμβάνω από της στιγμής ταύτης την πόλιν της Φλωρίνης, ώς και τα υπό την δικαιοδοσιαν αυτής χωρία, κηρύσσων δ’ άμα τον Στρατ. Νόμον. “Απαντες οι κάτοικοι των μερών αυτών,ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος,έσονται ίσοι απέναντι του Νόμου,τιθέμενοι υπό το σκήπτρον του Βασιλέως των ‘Ελλήνων Γεωργίου του Α’, και επανερχόμενοι εις τός άγκάλας της Μητρός Ελλάδος».
Ίωάν. Άρτης
Υπίλαρχος
ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΙΚΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ
Ευθύς κατόπιν και περί ώραν 14ην, εισήλθε εις την πόλιν η έμπροσθοφυλακή του Συν)τος υπό τον ύπίλαρχον Αρτην Ι., ήτις προέβη ταχέως εις τον αφοπλισμόν των έν τή πόλει περιφερομένων τουρκικών τμημάτων, ων η δύναμις αιχμαλώτων ανήλθε συνολικώς εις 4 άξ)κούς και 1.300 όπλίτας.
Το κατάφθασαν Σύνταγμα Ίππικού (άντ)χης Ζαχαρόπουλος) κατ’ ανάγκην διέθεσε μέρος της δυνάμεως του διά την φρούρησιν των συλληφθέντων αιχμαλώτων, των έν τη πόλει καταστημάτων και διά τον σφοπλισμόν των κατοίκων.
Συγχρόνως η εμπροσθοφυλακή (Υπίλαρχος “Αρτης Ι.) υπερβάσα την πόλιν, εγκατέστησε προφυλακάς δυτικώς της σημερινής Γεωργικής Σχολής της Φλωρίνης, ήτις τότε ήτο ανοικτός χώρος (βοσκότοπος).
Ούτω έν τή πόλει της Φλωρίνης, μετά την κατάληψίν της, κατηργήθησαν αί ύφιστάμεναι Άρχαί και υπό του Δ/τού του Συν)τος Ζαχαροπούλου διωρίσθη Δήμαρχος Φλωρίνης, καθ’ ύπόδειξιν του “Ελληνος Μητροπολίτου Πολυκάρπου, ό αείμνηστος Τέγος Σαπουντζής.
Περί την 14 ώραν άφίκετο Σέρβος Αξ/κός, όστις παρουσιασθείς εις τον Δ)την του Συν/τος Ιππικού, παρεκάλεσε τούτον όπως έπιτρέψη την είσοδον της Σερβικής ίλης, προς διανυκτέρευσιν.
Ό Δ)τής του Συν)τος έπέτρεψε τούτο υπό την προσωπικήν του εύθύνην, άλλ’ ύπό την ρητήν έπιφύλαξιν της έγκρίσως της αποφάσεως του υπό του “Ελληνος Άρχιστροτήγου.
Ούτω η Σερβική ίλη εισήλθε εις την πάλιν την 16.30′ ώραν, ενώ αί τουρκικαί προφυλακαί διεκρίνοντο εκ των πυρών των καταυλισμών των, εγκατεστημένοι επί των Δυτικώς της πόλεως υψωμάτων, εκατέρωθεν της αμαξωτής όδού πρός Πισοδέρι και εις άπόστασιν 4 περίπου χιλ)τρων.
Η τοιαύτη άμεσος γειτνίασις του εχθρού και η παρουσία πολυαρίθμων τούρκων αιχμάλωτων και κατοίκων, ενείχον μέγα κίνδυνο για το Σύνταγμα Ιππικού.
Έπί πλέον, η σχεδόν ταυτόχρονος είσοδος εις την πόλιν της Σερβικής ίλης και ανταρτικών τινών σωμάτων, έδυσχέραινε την κατάσταοτν και ήπειλούντο σφαγαί των τούρκων υπό των άτακτων στοιχείων.
Ούτω το Σύνταγμα Ίππικού, άναγκασθέν να διάθεση το μεγαλύτερον μέρος της δυνάμεως του διά την τήρησιν της τάξεως και έγκατάστασιν προφυλακών, έζήτησε κατεπειγόντως από το Γεν. Στρατηγείον την άποστολήν ενός Συν)τος Πεζικού εις Φλώρινα, όπως άντικαταστήση το Ιππικόν εις την κατοχήν της πόλεως και την φρούρησιν των αιχμαλώτων, ίνα τούτο δυνηθή να συνέχιση τη άποστολήν του προς καταδίωξιν του υποχωρούντος τουρκικού Στρατού.
Εἰκόνα ἀπό τό: anemourion.blogspot.gr
Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΟΥ 8ου ΣΥΝ)ΤΟΣ (ΚΑΜΠΑΝΗ),ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΑΣ ΙV ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ
Τό Γενικόν Στρατηγείον του Αρχιστρατήγου-Διαδόχου, διέταξε την επιλεγομένην Σιδηράν ΙV Μεραρχίαν (Μοσχοπούλου) να σπεύση προς κατάληψίν της πόλεως.
Η Μεραρχία διέταξε αμέσως το 8ον Σύνταγμα (Καμπάνη) να σπεύση προς Φλώρινα. Τό Σύνταγμα τούτο εκκίνησεν έξ ‘Αμυνταίου και καταλαβόν τα ύπερθεν του χωρίου Κλειδί (Τσερόβου) υψώματα, συνέχιζε την διά των κορυφογραμμών έπίπονον προέλασίν του χωρίς να συνάντηση έχθρόν.
Περί την μεσημβρίαν κατήλθε προς την δημοσίαν όδόν εις Βεύην και συνέχισε την πορείαν του προς το χωρίον Σιταριά, ήτις έξετελέσθη μετά δυσχέρειας λόγω της καλυπτούσης την όδόν λάσπης, ένθα την 15,45′ ώραν κατηυλίζετο και οι άνδρες έτοιμάζοντο ν’ άνυπαυθώσιν.
Τούτο μόλις έχον περατώσει το στήσιμον των αντίσκηνων δια ν’ άναπαυθή, διατάσσεται την 17.30′ ώραν να έτοιμασθή προς άναχώρησιν διά Φλώρινα.
Εντός 12 λετττών ήτοι την 17.42′, οι άνδρες προέβησαν εις χάλασμα των αντίσκηνων και λησμονήσαντες την κούρασίν των εκ της ημερησίας επιπόνου πορείας, μετ’ εύχαριστήσεως εκκίνησαν διά την νέαν και κοπιώδη πόρευαν διαρκείας 5 ωρών.
Μόνον Ελληνες στρατιώται θα ήτο δυνατόν να έκτελέσωσι μετ΄ εύχαριστήσεως διαταγήν 5ώρου κοπιώδους πορείας, ύστερον από την συνεχή έπίπονον ήμερησίαν τοιαύτην, ένώ ήτοιμόζοντο ν’ άναπαυθώσι και να φάγωσι τον ξηρόν των άρτον.
Και όμως, οι ήρωες έκείνοι, γνωρίζοντες τας καταστροφάς τας οποίας οι τούρκοι προυξένουν οσάκις διήρχοντο από Έλληνικήν πόλιν, δέν ύπελόγισον την πείναν και έλησμόνησαν την κούρασίν των.
Ένεπνεύσθησαν από τον πόθον ν’ άπαλλάξωσι, όσον το δυνατόν ταχύτερον, μίαν Έλληνικωτότην πόλιν από την παρουσίαν του αιμοβόρου εχθρού και να προλάβωσι αυτήν από τας ατιμώσεις και τας καταστροφάς, τας όποιας θα επέφερε ούτος κατά την στιγμήν της αναχωρήσεως του.

Έκ των τριών Ταγμάτων του Συν)τος, το 111)8 Τάγμα (λοχαγού Μπραντούνα Αντωνίου) έπιβάν καταφθασάσης άμαξοστοιχίας, άπεβιβάσθη εις Σιδ. Στ. Άρμενοχωρίου την 20.30′ ώραν και την 22.00′ ώραν άφίκετο πεζή εις την πόλιν, ένθα αντικατέστησε τας προφυλακάς του Συν/τος ‘Ιππικού και μέχρι της 2ας πρωινής ώρας της επομένης, παρέλαβε όλας τας υπηρεσίας αυτού.
Τόσον κατά την νύκτα,όσον και κατά την έπομένην ήμέραν, συνελήφθησαν πολλοί τούρκοι στρατιώται κρυπτόμενοι εις την πόλιν και τα περίχωρα.
Ό 11ος λόχος του 8ου Σ)τος, υπό τον άνθ)γόν Πολίτην Ήλίαν (ήδη άείμνηστον άντ)γον,εις όν υπηρέτει ό γράφων τας γραμμάς αυτός,ώς λοχίας-κληρωτός,Δραγουμάνος Παναγ.), κατέλαβε την Δυτ. παρυφήν της πόλεως ένθα η Γεωρχική Σχολή σήμερον και την έπομένην ανέλαβε ύπηρεσίαν φρουρήσεως των αιχμαλώτων, στρατωνισθείς εις δύο —τρία οικήματα της Δυτικής πλευράς της σημερινής Πλατείας ηρώων της πόλεως.
Τά έτερα δύο Τάγματα του Συν/τος Ι καί II, υπό το φέγγος καθαρωτάτης σελήνης και ύπό δριμύτατον πολικόν ψύχος έκκινήσαντα εκ Σιταριάς την 17.42′ ώραν, συνεχίζουν την πορείαν των πεζή πρός την Φλώρινα.
Εις τον Σιδ. Στ. Άρμενοχωρίου κατεσχέθησαν 5 άτμομηχαναί και 300 βαγόνια πλήρη υλικών, άτινα οι τούρκοι μετέφερον από Μοναστήρι, ίνα τα περισώσουν από τους Σέρβους.
‘Ομοίως Δυτ. της Φλωρίνης, επί της προς Πισοδέρι αμαξωτής όδού, κατά την πανικόβλητον υποχώρησίν των, οι τούρκοι εγκατέλειψαν 20 πυροβόλα, πλείστα βλητοφόρα και άπειρον παντοειδές ύλικόν πολέμου.
Μέρος των άνω λαφύρων, κατέλαβε το Σύνταγμα Ιππικού (Ζαχαροπούλου) και μέρος αυτών το 8ον Συν)χμα (Καμπάνη).
Φωτ.ἀπό τό: yaunatakabara.blogspot.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

skaleadis

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...